هوای پوست تان خشک است یا ابری

تاثیر آب و هوا بر پوست در گفتگو با دکتر فرهاد ملک زاد متخصص پوست و مو

برای داشتن پوستی زیبا و شاداب چه کارهایی باید بکنید؟ حتما می‌دانید که باید تغذیه مناسب داشته باشید، استرس‌هایتان را کمتر کنید، خواب مناسب و کافی داشته باشید و از محصولات مراقبت از پوست استفاده کنید...

اما اینها کافی نیستند. یک عامل دیگر هم وجود دارد که تاثیر بسیاری روی زیبایی و سلامت پوست ما دارد و آن، آب و هواست. حتما شنیده‌اید که بعضی از مردم می‌گویند یک نوع آب و هوا به پوستشان نمی‌سازد یا در نوع دیگری از آب و هوا پوستشان شاداب‌تر می‌شود. برای اینکه تاثیر این عامل را بر پوست بیشتر بشناسیم، پای حرف‌های دکتر فرهاد ملک‌زاد، متخصص پوست و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، نشسته‌ایم.

▪ آقای دکتر! به عنوان سوال اول می‌خواهم بپرسم آیا اصلا آب و هوا روی پوست ما تاثیری دارد؟

ـ مسلما! پوست هم مثل هر عضو دیگری از بدن در برابر عوامل محیطی می‌تواند دچار تغییر بشود و این تغییرات ممکن است در جهت مثبت یا منفی باشند. آب و هوا یکی از این عوامل محیطی است.

▪ بهترین و بدترین نوع آب و هوا برای پوست کدام‌ها هستند؟

ـ وقتی می‌گوییم آب و هوا، منظورمان چند عامل است. آب و هوا از ۳ جنبه دما، رطوبت و نور آفتاب قابل‌بررسی است. به عنوان نمونه ممکن است در یک جا دمای هوا سرد باشد ولی نور آفتاب زیاد (مانند مناطق کوهستانی و برفی)، یا در جایی هوا گرم و خشک باشد و در جای دیگر گرم و مرطوب. پس باید این عوامل را از هم جدا کنیم. دمای هوا، مانند طیفی است که هر دو سر آن برای پوست زیان‌آور است. یعنی در هوای بسیار گرم یا بسیار سرد پوست آسیب می‌بیند. از نظر رطوبت هم باید گفت محیط مرطوب برای پوست بهتر از محیط خشک است. نور آفتاب هم در همه حالت‌ها، حتی در هوای ابری که بعضی‌ها فکر می‌کنند نور آفتاب شدید نیست، می‌تواند به پوست آسیب برساند.

از همه اینها می‌توانید نتیجه بگیرید که بهترین و مناسب‌ترین آب و هوا، برای پوست، آب و هوای معتدل و مرطوب است. آب و هوای سرد و خشک و آب و هوای گرم و خشک هم بدترین آب و هوا برای پوست به شمار می‌آیند.

▪ چرا آب و هوای خشک، پوست را خراب می‌کند؟

ـ پوست انسان همیشه روی سطح خودش لایه‌ای از عناصر دفاعی مثل باکتری‌های مفید دارد. این سد دفاعی برای عملکرد صحیح احتیاج به رطوبت دارد. در هوای خشک، به‌خصوص موقع وزش باد، تبخیر آب از سطح پوست بالا می‌رود و این سد دفاعی ضعیف می‌شود، بنابراین پوست در برابر عواملی مثل آلرژن‌ها و عفونت‌ها ضعیف می‌شود. به‌علاوه خشکی بیش از حد خاصیت ارتجاعی پوست را هم کاهش می‌دهد و باعث شکسته شدن پوست و پیری زودرس می‌شود.

▪ آقای دکتر! کسانی که در مناطق خشک زندگی می‌کنند برای حفظ پوستشان در برابر آسیب‌های محیطی باید چه اقداماتی انجام بدهند؟

ـ همان‌طور که گفتم، رطوبت عنصر بسیار مهمی برای پوست است. پس افرادی که در محیط‌های خشک زندگی می‌کنند باید رطوبت را به پوستشان برسانند. به این‌ترتیب که مایعات زیاد مصرف کنند، محیط را برای خودشان مرطوب کنند، مثلا بخور سرد یا گرم بدهند و روزی چند بار از کرم‌های مرطوب‌کننده استفاده کنند. این کرم‌ها بسته به رطوبتی که به پوست می‌دهند، باید در روز چند بار تجدید شوند. یکی دیگر از کارهایی که افراد در محیط‌های خشک باید بکنند این است که از صابون‌های ضعیف استفاده کنند تا پوستشان بیش از پیش خشک نشود.

▪ و کسانی که در محیط‌های آفتابی زندگی می‌کنند، چه؟

ـ این افراد باید حتی‌الامکان در ساعت‌های اوج آفتاب از منزل بیرون نروند، لباس محفوظ بپوشند و از ضدآفتاب استفاده کنند و آن را هر ۳ ساعت یک بار تجدید کنند.

▪ برای محیط هایی که نور آفتاب در آنها شدید است، چه ضدآفتابی مناسب است؟

ـ ما همیشه به افراد توصیه می‌کنیم از ضدآفتابی استفاده کنند که SPF یا همان فاکتور محافظتی آن حداقل بالای ۳۰ باشد. اما نباید فکر کنید که ضد آفتابی با SPF ۶۰، دو برابر و ضد آفتابی با SPF ۹۰، سه برابر ضدآفتاب‌هایی که SPFشان ۳۰ است، از پوست محافظت می‌کنند. بلکه حقیقت این است که ضدآفتاب‌هایی با SPF ۹۰، نسبت به ضدآفتاب‌هایی که SPF ۳۰ دارند، فقط ۵ تا ۷ درصد بیشتر از پوست مراقبت می‌کنند. بنابراین نیازی به صرف هزینه بالا و استفاده حتمی از ضد آفتاب با SPF ۶۰ و ۹۰ نیست.

▪ آیا آلودگی هوا هم بر سلامت پوست تاثیر می‌گذارد؟

ـ به نظر می‌آید که این‌طور باشد. وقتی آلودگی هوا روی ریه‌های ما، مغز ما، چشم ما و حتی خون ما تاثیر دارد، طبیعی است که روی پوست هم، به عنوان یک عضو گسترده بدن، اثر خواهد داشت.

حتی عده‌ای معتقدند وجود ذرات ریز معلق در هوای آلوده، موجب تجزیه و شکست نور آفتاب می‌شود و تاثیرات آفتاب را بر پوست بیشتر می‌کند. اما اگر بخواهم دقیق‌تر بگویم، در این مورد، حرف و حدیث زیاد است و هنوز نتایج قطعی تحقیقاتی در دست نیست. به هر حال، توصیه ما به افراد این است که حتی‌الامکان سعی کنند از هوای آلوده دور باشند.

دکتر آذین محبی‌نژاد