قفسه باز نهج الدعا

یكی از بزرگترین نعمتهای الهی كه به انسان ارزانی داشته, این است كه اجازه داده او را بخواند, و بزرگتر از نعمت دعا, نعمت اجابت درخواست داعی است كه خداوند متعال آن را تضمین كرده است

یكی از بزرگترین نعمتهای الهی كه به انسان ارزانی داشته، این است كه اجازه داده او را بخواند، و بزرگتر از نعمت دعا، نعمت اجابت درخواست داعی است كه خداوند متعال آن را تضمین كرده است. برای بهره برداری از این دو نعمت بزرگ، آگاهی نسبت به ارزش، اهمیت و عظمت دعا، شناخت آداب، شرایط، آفات و موانع اجابت دعا، همچنین آشنایی با سیره عملی پیشوایان اسلام در این زمینه ضروری است.

در این باره، كتابهای مفید و ارزنده فراوانی تألیف شده است، ولی با این وصف برای پاسخگویی به نیازهای روزافزون تشنگان معارف اسلام ناب، به ویژه مراكز پژوهشی و پژوهشگران علوم اسلامی، میدان برای تلاش بیشتر و ارائه مجموعه هایی كاربردی تر باز است. نهج الدعا گامی است در راه وصول به این هدف كه با نظمی نوین و سهل الوصول و همراه با تحلیل هایی كارآمد سامان یافته است.

در تدوین این مجموعه اصول ذیل رعایت شده است.

۱) از همه احادیث روایت شده از پیامبر(ص) و خاندان او، یكسان بهره گرفته شده است.

۲) همه روایات مربوط به هر موضوع از منابع گوناگون شیعه و اهل سنت گردآوری شده و كامل ترین، موثق ترین و كهن ترین آنها انتخاب شده است. در مورد استفاده از دعاها نیز جز در مواردی اندك، تنها از ادعیه ای كه مستند به معصومان است، بهره گرفته شده است.

۳) از آوردن روایات تكراری اجتناب شده، جز در آنجا كه نكته مهمی در تفاوت واژه ها و اصطلاحات، نهفته بوده است و یا در مواردی كه متن حدیث، در متون شیعه و اهل سنت، تفاوت داشته است و یا آن جا كه متن روایت، بیش از یك سطر نبوده و مربوط به دو باب بوده است.

۴) در مواردی كه متن های رسیده از پیامبر خدا و امامان(ع)، متعدد بوده اند، حدیث پیامبر(ص) در متن، و نشانی روایات ائمه دیگر با ذكر عنوان و مأخذ، در پانوشت می آید، مگر آن كه روایت آنان، نكته تازه ای داشته باشد كه آن نیز در متن آورده می شود.

۵) در هر موضوع، پس از ذكر آیات مربوط به آن، روایات معصومان به ترتیب زمانی (از پیامبر خدا تا امام مهدی(عج) آورده می شوند، مگر آن كه روایتی در تفسیر آیات مذكور باشد كه در این صورت، پیش از روایات دیگر می آید)، یا آن كه تناسب موضوعی روایات، ترتیب دیگری را ایجاب كند.

۶) در پانوشت ها، منابع احادیث، به ترتیب معتبرترین آنها تنظیم شده است.

۷) پس از ذكر منابع، گاه با نشانه «راجع»، به منابع دیگر ارجاع داده می شود.

۸) ارجاع به ابواب دیگر این كتاب، به خاطر تناسب و اشتراك محتوایی میان احادیث آنهاست.

در آغاز فصلهای كتاب، مطالبی با عنوان درآمد نوشته شده یا توضیحات و استنتاج هایی در ادامه احادیث آمده است، هدف از این كار، ارائه چشم انداز كلی روایات آن بخش یا آن فصل است. گاه هم به توضیح و تبیین برخی از مفاهیم دشوار و پیچیده احادیث، پرداخته شده است.

در انتهای جلد دوم كتاب نمایه هایی با عنوان فهرست آیات، فهرست اعلام، فهرست ادیان و فرقه ها و مذاهب و جمعیت و قبیله ها، فهرست شهرها و مكان ها، فهرست شعرها، فهرست زمان ها و روزها، فهرست منابع و مآخذ آمده است. این فهرست دسترسی به مطالب مورد نظر در كتاب را آسان می نماید.

محمدی ری شهری

ترجمه حمیدرضا شیخی