«ناتوانی های یادگیری» راچگونه به «توانایی» تبدیل کنیم

ممکن است تعجب کنید از اینکه متخصصان مختلف در مورد ابتلای فرزند شما به ناتوانی یادگیری, نتیجه گیری های مختلفی را ابراز می کنند, چرا ارزیابی اختصاصی نشان می دهد, فرزند شما مبتلا به ناتوانی یادگیری است, اما مسؤولان مدارس نظر مخالفی دارند

●حقایقی درباره ناتوانی یادگیری:

- اشکال در مهارت های خواندن و مهارت های کلامی شایع ترین نوع ناتوانی یادگیری است.

- ناتوانی یادگیری ممکن است ارثی باشد.

- ناتوانی یادگیری دختران و پسران را به یک اندازه مبتلا می کند.

- کودکان از ناتوانی یادگیری رهایی پیدا نمی کنند.

- با حمایت و مداخله مناسب، کودکان مبتلا به ناتوانی یادگیری می توانند افرادی موفق باشند.

●ناتوانی یادگیری چیست؟

در کودکانی که از هوش متوسط یا بالاتر برخوردارند، ناتوانی یادگیری، نحوه دریافت، پردازش و بیان اطلاعات را تحت تأثیر قرار می دهد و در تمام طول عمر ادامه می یابد. مشکل در توانایی یادگیری مهارت های اصلی خواندن - نوشتن و ریاضیات را تحت تأثیر قرار می دهد.

جمعیت هماهنگ برای ناتوانی یادگیری (CCLD)، یک گروه از سازمان های دولتی در آمریکاست که در زمینه این مشکل فعالیت دارد. این جمعیت ناتوانی یادگیری را به صورت «یک بیماری عصب زیست شناختی که در آن کارکرد یا ساختمان مغز فرد به گونه ای متفاوت عمل می کند» تعریف کرده است.

موفقیت تحصیلی که به وسیله آزمون های استاندارد اندازه گیری می شود، باید کمتر از حد مورد انتظار بر اساس سن تقویمی، هوش و آموزش متناسب با سن کودک باشد.

●ناتوانی یادگیری چه چیزی نیست؟

- اختلالات توجه مثل اختلال نقص توجه _ بیش فعالی (ADHD) و ناتوانایی های یادگیری اغلب در یک زمان اتفاق می افتند. اما این اختلالات یکسان نیستند.

- ناتوانایی های یادگیری ناشی از کمبود فرصت ها و امکانات آموزشی مانند تعویض مکرر مدرسه، حضور نامنظم در مدرسه یا فقدان آموزش در مهارت های اصلی نیست.

- ناتوانایی های یادگیری با عقب ماندگی ذهنی _ اختلال در خود فروماندگی _ نقایص شنوایی و بینایی _ ناتوانایی های فیزیکی _ اختلالات هیجانی یا مشکلات رایج در فرایند یادگیری یک زبان دوم، متفاوت است.

●شما باید در جست وجوی چه چیزی باشید؟

بیشتر بچه ها گه گاه در مدرسه مشکلاتی دارند. بعضی از بچه ها با موضوع خاصی کشمکش دارند، در حالی که دیگران مشکلاتی درباره نحوه خاص آموزش دارند. گاهی اوقات کودکان مبتلا به ناتوانی های یادگیری، به اتهام اینکه بی انگیزه اند، پختگی لازم را ندارند و یا دچار مشکلات رفتاری هستند، سرزنش می شوند. اما اگر فرزند شما مشکلات پیشرونده و واضحی با سه مهارت اصلی خواندن، نوشتن یا ریاضیات دارد، ممکن است که او مبتلا به ناتوانی یادگیری باشد.

از آنجایی که هر کودک، توانایی ها و قابلیت های منحصر به فردی دارد، شما باید با معلم، سایر مسؤولان مدرسه و اعضای خانواده و خود فرزندتان صحبت کنید تا نقطه نظرات دیگران را هم بدانید.

هنگامی که شما درباره عوامل زیر فکر می کنید، از خودتان بپرسید که آیا فرزند شما این ویژگی ها را در حد بالاتری نسبت به سن خود، برای یک دوره زمانی قابل توجه و در محیط های متفاوت مثل مدرسه، خانه و مراکز نگهداری از کودکان یا اجتماع نشان می دهد یا خیر؟

●سن پیش دبستانی

- نسبت به بچه های دیگر، دیرتر صحبت می کند.

- هنگام محاوره برای یافتن کلمات صحیح ناتوان است.

- نمی تواند در یک دسته بندی خاص، کلمات را به سرعت نام ببرد.

- در قافیه ساختن مشکل دارد.

- در یادگیری الفبا، روزهای هفته، رنگ ها، شکل ها و اعداد مشکل دارد.

- فوق العاده بیقرار است و براحتی حواسش پرت می شود.

- نمی تواند از دستورات یا قواعد پیروی کند.

●کودکستان تا کلاس چهارم

- در یادگیری ارتباط بین حروف و صداها کند است.

- نمی تواند صداها را با هم ترکیب کند تا کلمات را بسازد.

- اشتباهات ثابتی در خواندن و هجی کردن دارد.

- مشکلاتی در به یاد آوردن توالی ها و گفتن زمان دارد.

- در یادگیری مهارت های جدید کند است.

- در برنامه ریزی مشکل دارد.

●کلاس پنجم تا سوم راهنمایی

- در یادگیری پیشوندها، پسوندها، ریشه کلمات و سایر روش های خواندن کند است.

- از خواندن با صدای بلند پرهیز می کند.

- در ریاضیات با مسأله های نوشتنی مشکل دارد.

- در قسمت واحدی از یک متن نوشته شده یک کلمه را به صورت های مختلفی هجی می کند.

- از تکالیف خواندنی و نوشتنی پرهیز می کند.

- در به یادآوری و درک آنچه خوانده است، مشکلاتی دارد.

- کارها را به کندی انجام می دهد.

- مشکلاتی در درک، یا تعمیم دادن مفاهیم دارد.

- دستورات و اطلاعات را اشتباه می خواند.

●ارزیابی ناتوانی یادگیری

اگر حدس می زنید که فزرندتان ممکن است مبتلا به ناتوانی یادگیری باشد، برای تصمیم گیری درباره قدم بعدی، با معلم او و یا سایر مسؤولان مدرسه مشورت کنید. به خاطر داشته باشید که مدرسه وظیفه دارد فرزند شما را ارزیابی کند تا معلوم شود که آیا او مبتلا به ناتوانی یادگیری است و آیا برای بهره مندی از برنامه های آموزشی عمومی، نیاز به خدمات آموزشی ویژه دارد یا خیر. این موضوع هم در مورد مدارس دولتی و هم مدارس غیرانتفاعی صدق می کند. مدارس دولتی از نظر قانونی موظف نیستند در مورد تشخیص بیماری اقدامی انجام دهند و برای او معلم ویژه تعیین کنند یا در امتحانات برای او زمان اضافه در نظر بگیرند.

بنا بر اصول علمی، ناتوانی یادگیری باید از سوی گروهی از متخصصان رشته های مختلف، تشخیص داده شود. ضمن اینکه مدارس می توانند گزارش هایی را که شما به طور محرمانه دریافت کرده اید، بررسی کنند، این حق را نیز دارند که فرزند شما را قبل از هر تصمیمی ارزیابی کنند.

بعد از ارزیابی ابتدایی، مسؤولان مدرسه باید با شما جلسه ای داشته باشند تا درباره نتایج به دست آمده بحث و تصمیم گیری شود که آیا فزرند شما واجد دریافت خدمات آموزشی ویژه است یا خیر. بر این اساس، نتایج ارزیابی می تواند در طرح برنامه آموزشی و کمک به درک کودک شما از مشکل ناتوانی یادگیری و یافتن راه حل هایی برای موفقیت کمک کننده باشد.

●شما چه می توانید انجام دهید؟

با ارائه حمایت و مداخله صحیح، فرزند شما می تواند در مدرسه دانش آموزی موفق باشد و بعدها به عنوان یک فرد بزرگسال موفق عمل کند. شما می توانید به روش های زیر به او کمک کنید:

- با او به طور واضح صحبت کنید و او را نسبت به مشکلات یادگیری اش آگاه کنید.

- به او یادآوری کنید که فردی باهوش است، اما در روش یادگیری با دیگران متفاوت است.

- توانایی ها و استعدادهایش را شناسایی کنید و برای رشد و شکوفایی آنها او را تشویق کنید.

- در به کار بستن راه کارهایی که به او کمک می کند تا با مشکل یادگیری اش مقابله کند، او را راهنمایی کنید.

- از تلاش های او حمایت کنید تا موفقیت بیشتری به دست آورد.

- برای کمک کردن به او در تکالیف منزل، در دسترس باشید. نقش یک الگو را ایفا کنید. زمانی که او مطالعه می کند، شما هم یک کتاب یا روزنامه بخوانید یا نامه بنویسید.

- اهداف و انتظارات واقع گرایانه داشته باشید.

- با مسؤولان مدرسه همکاری کنید.

- درباره نظام های آموزشی، اطلاعاتی کسب کنید.

- هنگامی که می خواهد صحبت کند، به او گوش دهید.

- به او یاد دهید که نیازهای خویش را درک و برای برآورده شدن آنها تلاش کند.

- از او به خاطر بی نظیر بودن، ویژگی های خاص و همکاری هایش قدردانی کنید.

*دستیار فوق تخصصی روانپزشکی کودک و نوجوان

دکتر شیرین معلمی