سارکوزی و مرکل رهبرانی که در اقلیمی نگنجند

«نیکلا سارکوزی» فرانسوی و «آنجلا مرکل» آلمانی به نظر نمی رسد که بتوانند در یک مسیر گام بردارند و عدم هماهنگی آنان بر پیشرفت اتحادیه اروپا تاثیر گذار است

رابطه فرانسه و آلمان موتور حرکت اروپا محسوب می‌شود. برگزاری جلسات رسمی و مشورتی و برقراری روابط دیپلماتیک محرک اصلی این موتور است. هر چقدر رابطه برلین و پاریس نزدیک‌تر و محکم‌تر باشد، اروپا با شدت بیشتری رو به جلو گام بر می‌دارد. در طول سالیان گذشته سران فرانسه و آلمان رابطه خوبی با یکدیگر داشته‌اند که برای نمونه می‌توان به رابطه «والری ژیسکاردستن» و «هلموت اشمیت» و یا «فرانسوا میتران» و «هلموت کهل» اشاره کرد.

اکنون آزمونی بین «نیکلا سارکوزی» رئیس‌جمهوری فرانسه و «آنجلا مرکل» نخستین صدراعظم زن آلمان برقرار است. از دید آلمان‌ها، چند رئیس‌جمهوری پیشین فرانسه شروع بسیار بدی داشته‌اند. فرانسوا میتران، ریاست‌جمهوری خود را با ملی‌سازی صنایع و بانک‌ها در سال ۱۹۸۱ میلادی آغاز کرد و جانشین او «ژاک شیراک» با آزمایش‌های هسته‌ای پا به میدان گذاشت؛ در این میان سارکوزی که در میانه گام گذاشته است، شرایط آسانی برای ژرمن‌ها مهیا نکرده است. او که بسیار شتابزده عمل می‌کند، با کنترل سیاسی یورو، آزادی پرستاران بلغاری از لیبی (با امضا قرارداد هسته‌ای با لیبی) و تاکید بر به تعویق انداختن کاهش بودجه فرانسه آغاز کرد.

در این میان، خانم مرکل تا آنجایی که می‌توانست، سعی کرد در صحنه‌های جهانی از سارکوزی فاصله بگیرد. ولی اختلاف او و سارکوزی به موضوع اصلی مطبوعات کشورهای اروپایی تبدیل شد. خانم مرکل در صحنه‌های بین‌المللی حتی به گونه‌ای رفتار کرد که کنار سارکوزی قرار نگیرد. به گفته تحلیلگران، رفتار سارکوزی با آلمان بسیار معمولی است ولی برای مرکل برقراری ارتباط با پاریس بسیار دشوار است؛ البته این مساله در تاریخ رابطه آلمان با فرانسه بارها تکرار شده است.

با تمامی این تفاسیر می‌توان گفت که هر چند روش‌های سیاسی خانم مرکل و آقای سارکوزی مشابه یکدیگر است اما آنان رفتار اجتماعی متفاوتی دارند. رئیس‌جمهوری فرانسه به عمل پیش از مشورت معتقد است ولی خانم مرکل ترجیح می‌دهد پیش از اتخاذ هر تصمیمی با متحدان خود مشورت کند. در این میان وقتی سارکوزی عصبانی می‌شود، مرکل شانس کمتری برای عدم تبعیت از او دارد.

تا پیش از ریاست‌جمهوری سارکوزی، پیروی فرانسوی‌ها از شرکای آلمانی خود در اقدامات جهانی امری کاملا عادی بود. برلین بارها طرح‌های فرانسه از قبیل برگزاری اجلاس کشورهای حوزه یورو و یا بازنگری در سیاست‌های امنیتی و دفاعی اروپا را برهم زد. اما سارکوزی به محض ورود به کاخ الیزه با ارایه طرح‌های متعدد در اتحادیه اروپا، تعجب شریک آلمانی خود را برانگیخت.

«آندراس شوکنهوف» یکی از اعضای حزب مرکل در این‌باره می‌گوید: «اختلاف بین سارکوزی و مرکل بدین معنا نیست که آنان هیچگاه در کنار یکدیگر قرار نمی‌گیرد. پاریس و برلین زمانی‌که پای اروپا به میان باز می‌شود، در یک جبهه قرار می‌گیرند». او ادامه می‌دهد که برای مثال برلین از طرح سارکوزی برای تغییر قانون اساسی اروپا دفاع کرد. به گفته کارشناسان سیاسی اروپا، حمایت مرکل از طرح جایگزینی سارکوزی، باعث شد که صدراعظم آلمان در زمان ریاست دوره‌ای بر اتحادیه اروپا، به بزرگ‌ترین موفقیت خود دست یابد.

اکنون می‌توان اوج هماهنگی بین برلین و پاریس را در زمان ریاست پاریس بر این اتحادیه مشاهده کرد. سارکوزی طرح‌های بزرگی در زمینه‌های مختلف مانند دفاع، مهاجرت، انرژی و کشاورزی در دست دارد. گروهی از تحلیلگران سیاسی بر این باورند که حتی رئیس‌جمهوری خلاق فرانسه تا کنون به بازنگری روح ارتباط با شریک آلمانی خود فکر نکرده است و آقای سارکوزی و خانم مرکل تا مدت‌ها پروژه مشترکی نخواهد داشت و حتی در مساله گسترش مرزهای اتحادیه اروپا، این دو کشور نمی‌توانند بصورت یک موتور واحد عمل کنند.

فرانسوی‌ها در این‌مورد نگرانی کمتری دارند، رئیس‌جمهوری‌شان با بکارگیری مشاوران کارکشته، بسیار زیرکانه رفتار می‌کند. او بلافاصله پس از ادعای سوگند ریاست‌جمهوری در نخستین سفر خارجی خود به آلمان رفت. «دومینیک هویسی» یکی از تحلیلگران فرانسوی می‌گوید که سارکوزی متوجه شده است که برقراری رابطه عالی با برلین، کلید تحقق تمامی اهدافش است. اما برخی از تحلیلگران معتقدند: اختلاف بین برلین و پاریس در حال ‌حاضر کمتر شده است. دیپلمات‌های فرانسوی بر این باورند که سارکوزی به عدم نتیجه‌بخشی اقدامات یک‌جانبه خود پی‌برده است و می‌داند که به حمایت ژرمن‌ها نیاز دارد. آنان تاکید می‌کنند که اگر سارکوزی قصد دارد به مرد شماره یک اروپا و جهان تبدیل شود، باید بانوی آلمانی را در کنار خود نگه دارد تا پاریس به اهداف جهانی خود دست یابد.

مریم جعفری