مشكل راه آمدن با تهران

پروژه بركلی با هدف راحت تر كردن زندگی برای معلولان اجرا می شود مبتكران این ایده مركز قلب سانفرانسیسكو و انجمن اسكان شهروندان بركلی –كالیفرنیا در آمریكا هستند كه باهمكاری یكدیگر طرح جهانی اسكان ملی آمریكا را تهیه كردند

ابتكار های خارجی

پروژه بركلی با هدف راحت تر كردن زندگی برای معلولان اجرا می شود. مبتكران این ایده مركز قلب سانفرانسیسكو و انجمن اسكان شهروندان بركلی –كالیفرنیا در آمریكا هستند كه باهمكاری یكدیگر طرح جهانی اسكان ملی آمریكا را تهیه كردند .این طرح قرار است به طور آزمایشی در بركلی اجرا شود. این طرح كه مناطق مسكونی ، مراكز تجاری، محله های عمومی و دانشگاه ها را شامل می شود ، تمام امكانات راحتی ناتوانان جسمی را همچون پیش بینی فضایی برای تردد صندلی های چرخدار در نظر گرفته است .خانه های این طرح برای خانواده های معلول كم درآمد ساخته می شوند. ساكنان منطقه معلولان به صورت قرعه كشی از میان ساكنان ۸ منطقه اجاره نشینی كه در لیست انتظار قرار دارند انتخاب و آپارتمان های باقیمانده در بازار عمومی داد و ستد خواهند شد.سوزان فریدلند، مقام ارشد هیات اجرایی انجمن اسكان شهروندان بوده و ضمانت اجرایی طرح را برای پیوستن آن به واقعیت بر عهده گرفته است.تا به موضوع فكر می كنم این جمله او یادم می آید. راست می گوید : معابر شهر برای تردد شهروندان سالم هم مناسب نیست، چه برسد برای معلولان و ناتوانان جسمی. حالا تصور كنید برای پایتخت كشوری كه جنگ هشت ساله ای را پشت سر گذاشته و علاوه بر معلول، تعداد زیادی جانباز و ناتوان جسمی را در خود جای داده، چه امكاناتی برای ارائه خدمات بهتر به این قشر وجود دارد، آن هم در شرایطی كه مدیران شهرداری و اعضای شورای شهر تاكید دارند كه معابر شهر حتی برای تردد شهروندان سالم هم مناسب نیست. وقتی موضوع را با مهندس ابوالقاسم و حدتی اصل- مدیر عامل سازمان زیباسازی- مطرح می كنیم، بدون هیچ مكثی جواب قاطعش را می دهد. ظاهرا مدت هاست با موضوع آشنا و درگیر است. همواره گفته ام كه در واقع معابر شهری برای تردد شهروندان عادی هم مناسب نیست. حرف من همیشه این بوده كه تلاش مدیریت شهری باید این باشد كه مردم را با فضای عمومی شهر آشتی دهد و تا وقتی كه ما شهر را فضایی با محور ماشین مدار تصور كنیم، این امر محقق نمی شود . البته وحدتی توضیح می دهد كه سازمان زیبا سازی شهرداری برای مناسب سازی امكانات و معابر برای معلولان و جانبازان، اقداماتی هم برای الگوسازی انجام داده است: در طراحی پل های مكانیزه برای معلولان و جانبازان، رمپ های ویژه در نظر گرفته شده، به طوری كه آنها هم بتوانند براحتی از این امكان شهری استفاده كنند. این موضوع در طراحی سرویس های بهداشتی جدید شهری هم رعایت شده است، به طوری كه ناتوان جسمی كه با ویلچر قصد استفاده از این سرویس ها را دارد می تواند از طریق رمپ وارد سرویس بهداشتی شود. در آنجا هم برای معلولان و جانبازان چشمه بهداشتی مخصوص و مجزایی در نظر گرفته شده كه امكانات خاص خودش را دارد . مدیر عامل سازمان زیباسازی دوباره تاكید می كند، در آن سازمان توجه به مناسب سازی امكانات و معابر برای معلولان و جانبازان به عنوان یك اعتقاد وجود دارد و برای اثبات آن توضیح می دهد كه می دانیم كه در معابر، امنیت كافی وجود ندارد؛ قسمتی از آن همیشه دست انداز دارد و بخش دیگر گرفتار مصالح و ... است، تا زه اگر هم سالم باشد توسط موتورسواران امنیت خود را از دست می دهد. سیاستی كه ما در پیاده روسازی دنبال می كنیم، این است كه پیاده روها را برای معلولان، جانبازان و حتی نابینایان مناسب سازی كنیم . او سپس به الگوسازی هایی كه در پیاده روهای نقاط مختلف شهر انجام شده اشاره می كند: در بخش هایی از خیابان ولی عصر(عج)، در خیابان آیت الله كاشانی و چند منطقه دیگر، پیاده روهایی را به عنوان الگو بهسازی كرده ایم تا شهرداری های مناطق بر اساس آن الگوها عمل كنند .

آنها با چه فضایی مواجهند؟

اما همه مشكلات معلولان و ناتوانان جسمی پیاده روهای شهر نیست. محبوبه حسین نخعی در مقاله ای كه در پایگاه اطلاع رسانی شهرسازی و معماری منتشر كرده ،به مشكلات شهرنشینی این قشر این طور اشاره كرده است: همان طور كه مشاهده می شود معلولان - این قشر آسیب دیده - كه از بسیاری مواهب محرومند به دلایل ایمنی و به دلیل نیاز به توان و قدرت جسمانی برای ظاهر شدن در اجتماع و انجام كارهای روزمره، انزوا برگزیده اند.نبود امكانات مناسب برای تسهیل گذران امور روزمره معلولان كه ناشی از نبود دوراندیشی و توجه به نیازهای آنان است، موجب بروز مشكلات فراوان برای آنها شده است.ناهمواری های فراوان در سطح شهر خصوصا پیاده روها، پله های فراوان و پشت سر هم در اماكن عمومی، حفره هایی كه به منظور كابل كشی و ... حفاری شده و برای پر كردن آنها اقدامی صورت نگرفته، داربست های فلزی كه به منظور ساخت و ساز در پیاده رو نصب شده و بسیاری از موارد دیگر، از بزرگ ترین معضلات تردد معلولان (خصوصا نابینایانی كه از عصا استفاده می كنند) است.پل های ارتباطی كه حدفاصل بین خیابان و پیاده روها هستند با شیارهای بزرگ و عمیق كه همواره امكان سقوط به علت گیر كردن چرخ صندلی چرخدار، كالسكه یا عصای نابینایان در آن شیارها را به همراه دارد.

سنگفرش هایی كه به صورت برجسته یا به فاصله های زیاد از هم برای پوشش پیاده روها به كار برده می شود، اگر چه ممكن است زیبایی بصری را به همراه داشته باشد، لیكن به نكات ایمنی آن برای تردد معلولان صندلی نشین یا نابینایان توجه نشده است و چه بسا این بی توجهی باعث بروز مشكلات دیگری برای آنان شود.بیشترین و امن ترین مكان هایی كه شخص معلول می تواند با امنیت خاطر از آنجا عبور كند، پیاده روها هستند، ولی متاسفانه وجود دستفروشان و پارك موتورسیكلت در پیاده روها از جمله بزرگترین مشكلات و مصائب معلولان برای عبور از مسیرهای پیاده رو و گذرگاه ها ست. وجود پل های هوایی با پله های فراوان و ساختمان های اداری و مسكونی با پله های زیاد از مشكلات مهم تردد معلولان حركتی در سطح شهر است و بسیاری از آنها در عمل، از استفاده از اماكن عمومی و ضروری برای انجام كارهای خود محرومند.احداث بعضی پارك ها و اماكن عمومی در مكان های پر رفت و آمد و خیابان های اصلی، همچنین فقدان مسیرهای امن برای آن عده از معلولانی كه نمی توانند براحتی از عرض خیابان عبور كنند، آنها را از بهره جویی از این اماكن منصرف می كند. در ورودی بعضی از پارك ها به وسیله میله های فلزی یا بلوك های سیمانی مسدود شده و راهی برای ورود صندلی چرخدار باقی نمانده و اگر چه این كار برای جلوگیری از ورود موتورسواران صورت گرفته، اما حقوق معلولان را نیز ضایع كرده است. وجود مصالح ساختمانی در حاشیه پیاده روها و خیابان ها، حفاری های بدون حساب و كتاب و بدون علائم هشداردهنده تاكنون جان بسیاری از شهروندان را به مخاطره انداخته است.در بسیاری از كشورها برای عبورومرور راحت شخص معلول یا ناتوان، چراغ های راهنمایی تعبیه شده است و كلید این چراغ ها در ارتفاعی نصب شده كه معلول بتواند براحتی آن را از روی صندلی چرخدار كنترل كرده و با آسودگی خیال و امنیت كامل از عرض خیابان بگذرند.اما متاسفانه تاكنون در خیابان های ما چنین موردی مشاهده نشده است. وجود علائم برجسته در ابتدای خط كشی خیابان ها، ایستگاه اتوبوس، پارك ها و اماكن عمومی می تواند تا حدود زیادی نابینایان را راهنمایی و كمك كند. نبودن محل مخصوص معلولان، میله دستگیره یا بست های فلزی در بسیاری از اتوبوس ها و نبود بالابرهای مكانیكی برای جابجایی راحت معلولان ویلچری، آنان را برای استفاده از این وسایل منصرف می كند.

---