مربیان, گامی در راه ترقی فوتبال هر کشور

ورزشکار به منظور گسترش یافتن قدرت روانی و بدنی می بایست تحت تمرین و آموزش خاص قرار گیرد تا به درجه کمال برسد پس شرکت در رقابتهای بزرگ نیز خود شکلی از تمرینات الگویی است و روحیه بازیکن را قوی می سازد

از مشکل ترین و پیچیده ترین معضلات فوتبال کشور، همانا اختلاف نظرهای متفاوت و گوناگون بین مربیان تجربی، زحمت کش و سازنده با مربیان تحصیلکرده دانشگاهی و علم گرا می باشد.

مربیان تجربی فوتبال ایران که غالباٌ بر اثر شدت علاقه به عشق خود یعنی فوتبال، با پیگیری و کار مستمر در بدترین شرایط و امکانات آب و هوایی و با کمترین امکانات ورزشی در تعلیم و تربیت و سازندگی بازیکنان نوجوان و جوان می کوشند.

این گروه از مربیان غالباٌ احساس کمبود علمی و تحقیقاتی و لزوم کسب اطلاعات جدید از خارج را می نمایند و در واقع تشنه معلومات جدید هستند . لیکن متأسفانه بعلت عدم اطلاعات کافی در بخش مدیریت و سرپرستی، گاهی این گروه مورد سرزنش قرار گرفته و علیرغم بیان بعضی نظرات جدید و نو، متهم به عدم تحصیلات دانشگاهی شده و در نهایت کسی نیست که راه ترقی و تعالی را برای آنها هموار نماید.

از طرفی مربیان تحصیلکرده و دانشگاهی بعلت عدم کسب تجربه در زمین و تمریم و عدم شناخت کافی فرهنگ تیمی و محلی متأسفانه در اولین سالهای کار عملی خود با شکست مواجه شده و چون جامعه از آنها انتظار بیش از حد دارد، با اولین شکست ها شرمنده شده فوراٌ صحنه ورزش فوتبال را رها کرده و از ورزش دوری می گزینند.

در حالیکه این گروه از مربیان باید چون دانشجویان علوم پزشکی و مدیران صنایع، با کار آموزی و کسب تجربه و استقامت در صحنه بمانند تا در سالهای بعد از آنها در سطوح بالاتری استفاده شود.

در کشور ایران بوده و هستند مربیان بسیار موفق که هیچگونه تحصیلات علمی و دانشگاهی نداشته ولی عملکردشان در زمینه فوتبال بسیار بالا بوده است. همچنین بسیارند از مربیان تحصیل کرده که در سالهای اولیه فعالیت خود تیمشان مجبور به سقوط بدسته پایین تر بوده و لیکن کم کم در اثر ممارست و کسب تجربه مربیگری و ادغام علم و عمل، به موفقیتهای بزرگی نائل آمده اند.

اکنون برعهده مراکز علمی و تخصصی سازمان تربیت بدنی است که وارد عمل شده و با برنامه ریزی دقیق از سرمایه های موجود در جهت اعتلای ورزش کشور بهره مند گردد.

● انجام بالاترین مربیگری

▪ تسلط بر فشارها و اضطرابهای ناشی از مسابقات قهرمانی

اگر کلیه بازیکنان تیمهای ملی و یا باشگاهی از کودکی یعنی از سن ۶ تا ۸ سالگی، تمرینات و مسابقات پیشرفته را بطور مرتب و زیر نظرمربیان مجرب آموخته باشند، بطوریکه کسب مهارت در یادگیری تکنیکی و تاکتیکهای فردی، رشد عقلانی آنها نیز ارتقا یافته و در سنین ۱۴ تا ۱۷ سالگی فوتبال را با کلاس فوتبال و بطور مرتب و همه روزه در محیط زندگی انجام داده و مورد تشویق و حمایت قرار گیرند، شرایط اعتماد بنفس و عادت کردن را آموخته و هرگز در مسابقات رسمی و بین المللی، دچار فشار و اضطراب نخواهند شد.

ورزشکار به منظور گسترش یافتن قدرت روانی و بدنی می بایست تحت تمرین و آموزش خاص قرار گیرد تا به درجه کمال برسد. پس شرکت در رقابتهای بزرگ نیز خود شکلی از تمرینات الگویی است و روحیه بازیکن را قوی می سازد.

بطور کلی در امر یادگیری و رقابتی، مربیان تجربه کرده و آموخته اند که می بایست تمرینات بازیکنان خود را در شرایط مسابقه، برنامه ریزی کرده و اجرا نمایند تا بازیکنان به سخت ترین شرایط مشابه مسابقات رسمی، عادت کرده و مسابقه حتی با تیمهای بزرگ برای آنان هراس آور و روحیه شکن نباشد. به همین دلیل بازیکنان تیم های ملی می بایست از کودکی دارای شناسنامه انجام کار و مراحل و چگونگی رشد در فوتبال باشند تا به رشد روانی – عقلانی کاملتر برسند.

به همین منظور باید خردسالان را تحت آموزش صحیح قرار داده و تمام امکانات لازم را در اختیارشان گذاشت تا این عزیزان به مرحله بلوغ فوتبال و قهرمانی، پای گذارند.

● آموزش برای دستیابی به بالاترین سطح مربیگری

▪ بضاعت مربیگری فوتبال در ایران

در فوتبال هر کشور، تشکیل تیم ملی یعنی بکارگیری و استفاده از تمام بضاعت فنی، اقتصادی ، مالی که بتواند از بالاترین قدرت و توانایی خود بهره مند گردد. متأسفانه در دیدارهای مقدماتی جام جهانی ۱۹۹۴ تیم ملی از تمام بضاعت فنی خود چه در سطح مدیریت و رهبری و چه از نظر بازیکنان سود نجست. روشن است که نیروی انسانی بسیار خوبی چه از نظر علمی و چه تجربی وجود داشته و دارد که می بایست مدیریت فدراسیون فوتبال یک مسئولیت اصلی و مستقیم تیم ملی را برعهده دارد، از آن سود می جست.

● ابتدا بهتر است به فاکتورهای مهمی که در بازی فوتبال پیشرفته مطرح می باشد اشاره کنیم:

۱– شرایط آمادگی بدنی و قوای فیزیکی یک یک بازیکنان در هر پست بازی، در این خصوص در حد قابل قبول نبودیم و اکثر بازیکنان بعد از بازی تمامی تاب و توان خود را از دست داده و بر زمین می افتادند.

۲– مهارت در توانائی و قابلیت اجرایی بازیکنان با توپ و بدون توپ که این فاکتور همان تکنیک چهارگانه فوتبال است.

۳– آشنایی با تاکتیک های فردی استاندارد در پست ها و مناطق مختلف زمین بازی.

هر بازیکن تیم ملی می بایست حداقل ۶۰۰ تا ۷۰۰ تاکتیک فردی استاندارد در سیستمهای مختلف را بداند و قادر به اجرای آنها باشد و حتی بداند که این استانداردها را بازیکنان تیم مقابل می دانند یا نه و برای خنثی کردن هر یک از آنها بدل آنها را بداند و در کمترین زمان اجرا نماید.

● عوامل مؤثر در انجام مربیگری

▪ تئوری کلاس مربیگری فوتبال

هر جلسه تمرین از سه قسمت تشکیل می شود،گرم کردن، تمرینات آمادگی، سردکردن، بازگشت به حالت اولیه اولین مرحله تمرین بایستی با گرم کردن بدن آغاز گردد و این گرم کردن دارای مراحلی است که مربیان الزاماً بایستی جهت بازدهی بیشتر بازیکنان به ترتیب مراحل آن توجه خاص داشته باشند. اگر مربی بازیکنان خود را بدرستی و با روش صحیح گرم نکند در مقابل صدمات بازیکنان مسئول می باشد.

ضربان نبض فوتبالیست هائی که خوب تمرین کرده باشند در حالت طبیعی ۶۰ ضربه در دقیقه است و در گرم کردن تلاش می شود ضربان را به دو برابر برسانیم.

● آشنایی مربی با مراحل گرم کردن :

۱– ابتدا با تمرینات آرام مانند راه رفتن ، ژیمناستیک درجا، مسابقه هایی در سرعتهای کم و تمرینات پویای ژیمناستیک در حالت ایستاده آغاز می کنیم.

۲– در این مرحله، تمریناتی را انتخاب می کنیم که تمرکز بیشتری روی توپ داشته باشد. مانند: روپائی زدن

۳– تمرینات كششی

۴– تمرینات تمرکز با توپ

۵– تمرینات انفجاری ، مانند : استارتهای مختلف در حالت ایستاده

۶– تقسیم ( پخش کردن توپ) : توجه به نقاط مختلف در شرایط معین، تمرکز روی توپ که بیشتر در مرحله چهارم اجرا می شود. در این مرحله بیشتر توجه به بازیکنان خودی است چه کسی گرفته شد. چه کسی آزاد است ، چه کسی می تواند کمک کند یا نکند چه تعداد تیم مقابل شانس قطع کردن توپ را دارند. این را اصطلاحاً «بخش کردن» می گویند.

گرم کردن با این ۶ مورد از مؤثرترین راههای گرم کردن است.برای گرم کردن به ۲۰ الی ۳۰ دقیقه وقت نیاز دارید.

اگر هوا گرم باشد می توانید زمان گرم کردن را کم کنید ولی نباید از حداقل پائین تر بیاید. از آنجائیکه بازی فوتبال یک بازی گروهی است لازم است گرم کردن بصورت گروهی انجام شود. اگر بازیکنان را با توپ گرم می کنید، دروازه بان باید با دست گرم شود . مربی باید گرم کردن را زیر نظر داشته باشد.

بطور کلی مراحل اول و سوم و پنجم در ارتباط با بدن و سه قسمت دیگر در ارتباط با بازی است.

▪ کشش: در رشته فوتبال تمرینات كششی تمرینات جدیدی هستند.

● زمینه کشش چیست؟

اگر شما یع عضله بدن را تمرین بدهید این عضله به طور اتوماتیک کوتاه می شود. معمولاًٌ عضلات فوتبالیست ها کوتاهتر می شود. پس باید راههایی را انتخاب کنید که عضلات به اندازه کافی باشند. یکی از راههای آن کشش است. کشش یکی در شروع تمرین است و یکی هم در جریان تمرین. اگر بازیکن عضله سرد را کشش دهد حرکت خطرناکی را انجام داده است.اگر عضله گرم را کشش دهد آسان و کم خطر است.

● قوانین کشش :

۱– کشش آرام صورت گیرد. حالت کشش را نگه داریم . همیشه با دقت کشش دهیم.

۲– تمرینات کششی اینگونه باید انجام گیرد

▪ مرحله اول: عضله را بکشید تا اندازه تنش ، یعنی تا جائیکه درد نباشد.

▪ مرحله دوم : تمرینات بدون توپ را انجام دهید.

▪ مرحله سوم: تمرینات كششی نیاز به تمرکز کامل دارد. در موقع تمرینات کششی با بازیکنان صحبت نکنید.

نوشته و گردآوری : پرویز ابوطالب