لک, خارش, اگزما

سال هاست مشکلی دارم که دیگر از آن خسته شده ام سال هاست پوست بین انگشت هایم سفید شده و خارش دارد زیر این قسمت سفیدرنگ ابتدا مایعی جمع می شود, بعد شروع به پوسته پوسته شدن می کند و دچار خارش می شود

سال‌هاست مشکلی دارم که دیگر از آن خسته شده‌ام. سال‌هاست پوست بین انگشت‌هایم سفید شده و خارش دارد. زیر این قسمت سفیدرنگ ابتدا مایعی جمع می‌شود، بعد شروع به پوسته‌پوسته‌شدن می‌کند و دچار خارش می‌شود. با توجه به اینکه پوست نسبتا سبزه‌ای دارم، این لک‌های سفید بیشتر به چشم می‌آیند و ظاهر دست‌هایم را نازیبا کرده‌اند به طوری که مدام همه از من می‌پرسند دست‌هایت چه شده و حتی گاهی برخی از اینکه با من دست بدهند، می‌ترسند! بارها به پزشکان متعدد مراجعه کرده‌ام و پمادهای کورتونی یا ساختنی برایم تجویز کرده‌اند که تاثیر چندانی نداشته. راستش را بخواهید من هم حوصله اینکه هر روز بخواهم آنها را به دست‌هایم بزنم و دست‌هایم چرب شود، ندارم. یکی از متخصصان هم به من گفت تو مدام با دست‌هایت بازی می‌کنی و به همین علت دچار این مشکل شده‌ای در حالی که اصلا چنین عادتی ندارم. علاوه بر این، ناخن‌هایم هم ظاهر غیرطبیعی دارند و روی آنها خط‌های افقی عمیقی وجود دارد که دکتر علت آن را هم دستکاری ناخن‌هایم دانست در حالی که واقعا من این کار را انجام نمی‌دهم. لطفا کمکم کنید که ظاهر دست‌هایم بهتر شود.» وقتی برای پرسیدن درباره مشکل این خواننده «سلامت» با دکتر نیلفروش‌زاده تماس گرفتیم، گفتند از آنجا که چند احتمال مطرح است، لازم است این بیمار از نزدیک معاینه شود و محمد ۲۳ساله این پیشنهاد را پذیرفت. نتیجه معاینه‌های دکتر نیلفروش‌زاده و نمونه‌برداری از پوست را در کنار نظر دکتر طباطبایی و دکتر باجُغلی در مورد مشکل‌های این دانشجوی جوان در «میزگرد زیبایی» این هفته خواهید خواند.

● نگاه متخصص پوست

وقتی ناخن‌ها خط‌خطی می‌شوند...

دکترحسین طباطبایی/ استاد دانشگاه علوم‌پزشکی تهران

یکی از بیماری‌های شایع در ناخن‌ها، خطوط عرضی هستند. این خطوط عرضی همراه با شیارهایی در چند ردیف دیده شوند که همه یا بیشتر ناخن‌ها را مبتلا می‌کند و نشانه برخی بیماری‌‌های داخلی است که علاوه بر صفحه ناخن‌ها، ریشه ناخن‌ را هم دچار می‌کند. برخی بیماری‌های داخلی که می‌توانند باعث تشکیل خطوط افقی بر روی ناخن شوند، عبارتند از عفونت‌های داخلی از قبیل پنومونی (ذات‌الریه) مزمن وپریتونیت (عفونت‌ مزمن پرده شکم). جویدن ناخن هم می‌تواند منجر به تشکیل این خطوط شوند. معمولا بعد از بهبود عارضه داخلی ۵ تا ۱۸ ماه طول می‌کشد تا صفحه ناخن به حالت طبیعی برگردد. در عادت به جویدن ناخن‌ها، خطوط عرضی بیشتر فقط در دو ناخن‌ شست دیده می‌شود. از علت‌های دیگر ایجاد خطوط عرضی در ناخن‌ها، بیماری اگزمای آتوپیک (اگزمای سرشتی) است و البته این تغییر‌ها در بیمارانی دیده می‌شوند که دچار اگزمای ارثی از دوران کودکی هستند و می‌تواند بعد از بلوغ شدت یابد. در این بیماری علاوه بر ناخن‌ها، پوست اطراف ناخن‌ها خشک و پوسته‌پوسته و گاهی قرمز و خارش دارند و بالاخره مصرف برخی داروها می‌تواند باعث ایجاد خطوط عرضی یا خطوط طولی در ناخن‌ها شود که بیشتر با تغییر رنگ ناخن‌ها همراه هستند، مانند مصرف کپسول تتراسایکلین که برای درمان جوش جوانی تجویز می‌شود و در بعضی از جوان‌ها می‌تواند باعث تغییرهای ناخنی شود. هر بیماری با بیماری دیگر می‌تواند تفاوت‌هایی داشته باشد که در تشخیص موثر است بنابراین معاینه بیمار به‌وسیله پزشک متخصص پوست برای تشخیص قطعی و درمان ضروری است. اگر فردی از کودکی و به‌طور دائم دچار خطوط عرضی باشد، می‌تواند ناشی از بیماری‌های مادرزادی هم باشد که البته نادر است.

● نگاه متخصص پوست

دکتر محمدعلی نیلفروش‌زاده

رییس مرکز تحقیقات پوست

و سلول‌های بنیادی

مشکل پوستی ایشان اگزماست

با توجه به مشاهده بالینی و معاینه فیزیکی این آقای جوان، اولین تشخیص‌هایی که به نظر می‌رسید، اگزما و پسوریازیس بودند. برای تشخیص بهتر و دقیق‌تر، نمونه‌برداری انجام و به آزمایشگاه ارسال شد که در نهایت نظر پاتولوژی بر تشخیص اگزما صحه گذاشته است. «اگزما» در واقع نوعی التهاب پوست به‌صورت لکه‌های خارش‌‌دار، قرمز و پوسته‌دهنده است. خارش ممکن است خفیف، متوسط یا شدید باشد و در صورتی که عوامل تشدیدکننده دخیل یا برانگیزاننده حذف شوند، این بیماری بدون برجاگذاشتن جوشگاه بهبود پیدا می‌کند. خراشیدگی و تماس مکرر با عوامل تشدید‌کننده اگزما مانند آب، پاک‌کننده‌ها، محرک‌ها یا سایر عوامل شایع‌ تحریک‌کننده یا آلرژی‌زا، می‌توانند این بیماری را به یک فرایند مزمن تبدیل کنند. معمولا بیماران مبتلا به اگزما دچار قرمزی و پوسته‌دهی هستند. حاشیه ضایعات اغلب غیرواضح است. اگزماهای حاد انواع مختلف دارند؛ آلرژی تماسی، تحریک تماسی، اگزمای سکه‌ای و اگزمای نوک انگشت از این جمله‌اند. استرس‌ می‌تواند این مشکل را تشدید کند و در ایجاد آن نقش داشته باشد ولی به‌تنهایی علت شایع اگزما نیست. برای این بیماران درما‌ن‌های موضعی با کرم‌های استروییدی ۲ بار در روز یا داروهای غیراستروییدی موضعی تعدیل‌کننده ایمنی مثل «تاکرولیموس» و «پیکرولیموس» ۲ بار در روز معمولا تجویز می‌شود. برای این بیماران، استفاده مکرر از مرطوب‌کننده‌ها بخشی اساسی از درمان را تشکیل می‌دهد ولی این کرم‌ها در صورتی بهترین تاثیر را خواهندگذاشت که چند ساعت پس از استعمال استروییدهای موضعی، مصرف شوند. وازلین یک مرطوب‌کننده‌ عالی، ساده و بدون افزودنی‌های آلرژی‌زا است. شستشوی دیر به دیر و غیرمکرر با صابون‌های ملایم نیز مفید است. در صورتی که عفونت باکتریایی ثانویه روی ضایعات سوار شده باشد، آنتی‌بیوتیک نیز لازم است. از آنجا که اگزما با التهاب مداوم و در جریان است، توجه به تماس‌ با مواد تحریک‌کننده، آلرژی‌زاها و موادی که بیمار به‌طور کلی برای مراقبت از پوست خود به کار می‌برد، شغل، کارهای خانه و سرگرمی‌های بیمار هم برای یافتن علت و عوامل تشدیدکننده ضروری است. توصیه می‌کنم در صورت تماس مکرر با آب، مواد تحریک‌کننده یا آلرژی‌زاها، استفاده از دستکش به‌عنوان سد حفاظتی پوست را فراموش نکنند.

● نگاه روان‌پزشک

دکتر حافظ باجُغلی

عضو کمیته بهداشت و سلامت جنسی انجمن روان‌پزشکان ایران

مرهم نمی‌نهی

به جراحت نمک نپاش

حساسیت نسبت به طرد شدن و کاهش اعتماد‌به‌نفس از عارضه‌های بیماری‌های پوستی قابل‌مشاهده است. مشکل وقتی پیچیده‌تر می‌شود که این طرد شدن واقعا اتفاق بیفتد. بسیاری از افرادی که بیماری پوستی غیرواگیر دارند در شرح‌حال روان‌پزشکی سابقه طرد‌شدن‌های واقعی را در جامعه مطرح می‌کنند، مانند جلوگیری از ورود به استخر یا سالن ورزشی، امتناع آرایشگر از کوتاه‌کردن موی سر آنها یا حتی از دست دادن شغل. این طرد شدن هنگامی که از سوی همسر و افراد نزدیک خانواده باشد، آسیب‌رسان‌تر است و تاثیر بیشتری روی کاهش اعتماد‌به‌نفس و افزایش حساسیت به طرد‌شدن در فرد بیمار دارد. یکی از عواملی که هویت اجتماعی انسان‌ها را تقویت می‌کند و به آنها احساس ادغام‌شدن بهتر و مفیدبودن بیشتر در جامعه می‌دهد، لمس‌کردن‌های اجتماعی مانند دست‌دادن‌ها و روبوسی‌ است.

یکی از تجربه‌های درد‌آور این عزیزان که معمولا خجالت می‌کشند آن را مطرح کنند، این است که دیگران از ترس سرایت بیماری، از بوسیدن و دست‌دادن با آنها خودداری می‌کنند. این بیماران متوجه تلاش‌های آگاهانه دیگران برای لمس نکردن آنها می‌شوند. مشکلی که به ظاهر ساده است اما تاثیری عمیق در روند اجتماعی شدن و هویت اجتماعی آنها دارد. این مشکلات احتمال ایجاد افسردگی و به دنبال آن سوء‌مصرف مواد به‌خصوص الکل را درپی‌دارد. یکی از ترس‌های اساسی دیگران برای دوری از بیماران دچار مشکلات پوستی، ناآگاهی آنها از غیرواگیر بودن بسیاری از این بیماری‌هاست و این نقش رسانه‌هاست که مردم را نسبت به بیماری‌های غیرواگیر شایع پوستی آگاه کند. البته مساله بااهمیت‌تری که نیاز به فرهنگ‌سازی دارد، این است که ما پذیرش درک تفاوت‌های فردی را داشته باشیم. این فرهنگ‌سازی باید به‌وسیله آموزش و پرورش از زمان دبستان آغاز شود. باید از کودکی یاد بگیریم با بدشکلی‌های ظاهری دیگران عادی برخورد کنیم. در ضایعات قابل‌مشاهده پوستی که در افراد متاهل ایجاد می‌شود، حضور یک روان‌پزشک در تیم درمانی کمک شایانی به بیمار می‌کند. زوج‌درمانی و حضور بیمار همراه همسرش در مشاوره روان‌پزشکی در انگ‌زدایی از این بیماری‌های پوستی می‌تواند تاثیر زیادی داشته باشد. همسران این بیماران باید در جریان جزییات بیماری باشند و در درمان همسر مشارکت فعال داشته باشند.

اقدس عارف

«میزگردزیبایی» درباره مشکل پوست دست آقای محمود با حضور

دکتر حسین طباطبایی و دکتر محمدعلی نیلفروش‌زاده متخصصان پوست دکتر حافظ باجُغلی روان‌پزشک