میلاد کریمه آل عصمت

یک سال بعد از هجرت برادر, حضرت معصومه س به شوق دیدار ایشان و ادای رسالت زینبی و پیام ولایت به همراه عده ای از برادران و برادرزادگان به طرف خراسان حرکت کرد و در هر شهر و محلی مورد استقبال مردم واقع می شد

نام شریف آن بزرگوار، فاطمه و مشهورترین لقب آن حضرت “معصومه” است. پدر بزرگوارش امام هفتم شیعیان حضرت موسی بن جعفر(ع) و مادر مکرمه‌اش حضرت نجمه خاتون(س) است. آن بانو مادر امام هشتم نیز هست. لذا حضرت معصومه(س) با حضرت رضا(ع) از یک مادر هستند.

ولادت آن حضرت در روز اول ذیقعده سال ۱۷۳ هجری قمری در مدینه منوره واقع شده است. دیری نپایید که در همان سنین کودکی مواجه با مصیبت شهادت پدر گرامی خود در حبس هارون در شهر بغداد شد. لذا از آن پس تحت مراقبت و تربیت برادر بزرگوارش حضرت علی‌بن موسی‌الرضا(ع) قرار گرفت. در سال ۲۰۰ هجری قمری در پی اصرار و تهدید مامون عباسی سفر تبعیدگونه حضرت رضا(ع) به مرو انجام شد و آن حضرت بدون اینکه کسی از بستگان و اهل بیت خود را همراه ببرد راهی خراسان شد.

● شوق دیدار

یک سال بعد از هجرت برادر، حضرت معصومه(س) به شوق دیدار ایشان و ادای رسالت زینبی و پیام ولایت به همراه عده‌ای از برادران و برادرزادگان به طرف خراسان حرکت کرد و در هر شهر و محلی مورد استقبال مردم واقع می‌شد. اینجا بود که آن حضرت نیز همچون عمه بزرگوارشان حضرت زینب(س) پیام مظلومیت و غربت برادر گرامی‌شان را به مردم مومن و مسلمان می‌رساندند و مخالفت خود و اهل بیت(ع) را با حکومت حیله‌گر بنی‌عباس اظهار می‌کرد. بدین‌جهت تا کاروان حضرت به شهر ساوه رسید عده‌ای از مخالفان اهل بیت که از پشتیبانی ماموران حکومت برخوردار بودند، سر راه را گرفتند و با همراهان حضرت وارد جنگ شدند. در نتیجه تقریبا همه مردان کاروان به شهادت رسیدند، حتی بنا به نقلی حضرت(س) را نیز مسموم کردند.

● حرکت به سوی شهر قم

به هرحال یا بر اثر اندوه و غم زیاد از این ماتم و یا بر اثر مسمومیت از زهر جفا، حضرت معصومه(س) بیمار شد و چون دیگر امکان ادامه راه را به طرف خراسان نبود قصد شهر قم را نمود. پرسید از این شهر “ساوه” تا قم چند فرسنگ است؟

آنچه بود جواب دادند. فرمود:‌مرا به شهر قم ببرید،‌زیرا از پدرم شنیدم که می‌فرمود: شهر قم مرکز شیعیان ماست. بزرگان شهر قم وقتی از این خبر مسرت‌بخش مطلع شدند به استقبال آن‌حضرت شتافتند و در حالی که “موسی‌بن خزرج”‌بزرگ خاندان “اشعری” زمام قافله را به دست داشت و عده فراوانی گرداگرد کجاوه آن حضرت در حرکت بودند، حدودا در ۲۳ ربیع‌الاول سال ۲۰۱ هجری قمری حضرت وارد شهر قم شدند. سپس در محلی که امروز “میدان میر” نامیده می‌شود شتر آن حضرت در جلو منزل “موسی‌بن خزرج” زانو زد و افتخار میزبانی حضرت نصیب او شد.

آن بزرگوار به مدت ۱۷ روز در این شهر زندگی کرد و در این مدت مشغول عبادت و راز و نیاز با پروردگار متعال بود. او ازدواج نکرد و در سن ۲۸ سالگی بدرود حیات گفت. محل عبادت آن حضرت در مدرسه سنیه به نام “بیت النور” هم اکنون محل زیارت ارادتمندان آن حضرت است.

سرانجام در روز دهم ربیع‌الثانی و یا بنا به قولی ۱۲ ربیع‌الثانی سال ۲۰۱ هجری پیش از آنکه دیدگانش به دیدار برادر روشن شود در دیار غربت و با اندوه فراوان دیده از جهان فرو بست و شیعیان را در ماتم خود به سوگ نشاند. مردم قم با تجلیل فراوان پیکر پاکش را به سوی محل فعلی که در آن روز بیرون شهر و به نام “باغ بابلان” معروف بود تشییع نمودند. همین که قبر مهیا شد در اینکه چه کسی بدن مطهر آن حضرت را داخل قبر قرار دهد دچار مشکل شدند که ناگاه دو تن سواره که نقاب به صورت داشتند از جانب قبله پیدا شدند و به سرعت نزدیک آمدند و پس از خواندن نماز یکی از آن دو وارد قبر شد و دیگری جسد پاک و مطهر آن‌حضرت را برداشت و به دست او داد تا در دل خاک نهان سازد.

آن دو نفر پس از پایان مراسم بدون آنکه با کسی سخن بگویند بر اسب‌های خود سوار و از محل دور شدند.

به نظر می‌رسد آن دو بزرگوار، دو حجت پروردگار: حضرت رضا(ع) و امام جواد(ع) باشند که پیکر معصومه باید به دست معصوم تجهیز و تدفین شود. چنان‌که پیکر مقدس حضرت زهرا(س) را امیرمومنان(ع) غسل داده و کفن نموده است.

پس از دفن حضرت معصومه(س) موسی‌بن خزرج سایبانی از بوریا بر فراز قبر شریفش قرار داد تا اینکه حضرت زینب فرزند امام جواد(ع)‌به سال ۲۵۶ هجری قمری اولین گنبد را بر فراز قبر شریف عمه بزرگوارش بنا کرد و بدین‌سان تربت پاک آن بانوی بزرگوار اسلام، قبله‌گاه قلوب ارادتمند به اهل‌بیت(ع) و دارالشفای دلسوختگان عاشق ولایت و امامت شد.

● روایات

حضرت فاطمه معصومه(س) این روایت را از دختر امام صادق(ع) نقل می‌کند که سلسله سندش در نهایت به حضرت فاطمه زهرا(س) می‌رسد.

فاطمه زهرا(س)‌دختر بزرگوار رسول اکرم(ص) فرمود: “آیا فرمایش رسول خدا(ص)‌را در روز غدیرخم فراموش کرده‌اید که فرمود:‌هرکس من مولای اویم، علی مولای اوست و دیگر فرمایش آن حضرت را که فرمود:‌تو برای من همانند هارون برای موسی هستی.”

فاطمه معصومه(س)‌از دختر امام صادق(ع) روایتی نقل می‌کند که حضرت فاطمه زهرا(س) می‌فرماید:‌ هرکس با محبت آل محمد(ص)‌بمیرد شهید از دنیا رفته است. راوی گوید:‌از امام رضا(ع) درباره حضرت فاطمه معصومه پرسید. آن حضرت فرمود: “هرکس قبرش را زیارت کند، بهشت بر او واجب می‌شود.”

امام صادق(ع) می‌فرماید:

خداوند حرمی دارد که مکه است و پیامبر حرمی دارد و آن مدینه است و حضرت علی(ع) حرمی دارد و آن کوفه است و قم کوفه کوچک است که از ۸ درب بهشت، سه درب آن به قم باز می‌شود. زنی از فرزندان من در قم از دنیا می‌رود که اسمش فاطمه دختر موسی(ع) است و به شفاعت او همه شیعیان من وارد بهشت می‌شوند.

امام جواد(ع) می‌فرماید:

کسی که عمه‌ام را در قم زیارت کند پاداش او بهشت است.

امام صادق(ع)‌می‌فرمایند:

آگاه باشید که حرم من و حرم فرزندان بعد از من قم است.

امام رضا(ع)‌می‌فرماید:

هرکس معصومه را در قم زیارت کند، مانند کسی است که مرا زیارت کرده است. لقب دیگر حضرت معصومه(س)‌کریمه اهل بیت است. این لقب نیز براساس رویای صادقانه یکی از بزرگان از سوی اهل‌بیت به این بانو داده شده و ماجرای این رویا به این شرح است:

مرحوم آیت‌الله سیدمحمود مرعشی نجفی پدر بزرگوار آیت‌الله سیدشهاب‌الدین مرعشی بسیار علاقه‌مند بود که محل قبر شریف حضرت فاطمه زهرا(س) را به دست آورد. ختم مجربی انتخاب کرد و چهل شب به آن پرداخت. شب چهلم پس از به پایان رساندن ختم و توسل بسیار استراحت کرد. در عالم رویا به محضر مقدس حضرت باقر(ع) و یا امام صادق(ع) مشرف شد. امام به ایشان فرمودند:‌علیک بکریمه اهل البیت. یعنی به دامان کریمه اهل بیت چنگ بزن.

ایشان به گمان اینکه منظور ایشان حضرت زهرا(س) است عرض کرد: “قربانت گردم من این ختم قرآن را برای دانستن محل دقیق قبر شریف آن حضرت گرفتم تا بهتر به زیارتش مشرف شوم.” امام فرمودند:‌”منظور من قبر شریف حضرت معصومه در قم است.” سپس فرمودند:‌به دلیل مصالحی خداوند می‌خواهد محل قبر شریف آن حضرت(زهرا)‌پنهان بماند، از این‌رو قبر حضرت معصومه(س) را تجلیگاه قبر شریف حضرت زهرا(س) قرار داده است. اگر قرار بود قبر آن حضرت ظاهر باشد و جلال و جبروتی برای آن مقدر بود، خداوند همان جلال و جبروت را به قبر مطهر حضرت معصومه(س) داده است.

مرحوم مرعشی نجفی هنگامی که از خواب برخاست، تصمیم گرفت رخت سفر بربندد و به قصد زیارت حضرت معصومه(س)‌رهسپار ایران شود. وی بی‌درنگ آماده سفر شد و همراه خانواده‌اش نجف اشرف را به قصد زیارت کریمه اهل بیت ترک کرد.

رضا چگینی

منابع:

- مفاتیح‌الجنان

- زیارت‌نامه حضرت معصومه(س)

- سایت مناسبت‌های اسلامی