کرسی بر باد رفته

رمزگشایی از دلایل کوتاه ماندن دست نمایندگان فوتبال ایران از جوایز AFC

خالی ماندن دست نامزدهای ایرانی از کسب عناوین برتر آسیا برای فوتبال اوج گرفته ایران که طی یک سال اخیر به موفقیت‌های قابل اعتنایی چنگ زد، نه یک اتفاق معمولی که آغاز یک ماجرای تازه است.

فوتبال ایران سال ۲۰۱۳ موفقیت‌هایی مثل صعود تیم ملی به جام جهانی ۲۰۱۴، راهیابی تیم ملی جوانان به مرحله یک هشتم نهایی جام جهانی، قهرمانی فوتبال ساحلی در مسابقات آسیایی و بین‌قاره‌ای، قهرمانی تیم ملی فوتسال در مسابقات آسیایی و شگفتی‌آفرینی بانوان فوتسالیست و راهیابی آنها به فینال مسابقات قهرمانی آسیا را لمس کرد، اما عناوین برتر سال ۲۰۱۳ آسیا به شکل مرموزی بین نمایندگان چین، ژاپن، کره جنوبی و تایلند تقسیم شد. پیش از این تصور می‌شد جواد نکونام به واسطه به ثمر رساندن گل‌های مهم در مسابقات مقدماتی جام‌جهانی برزیل و درخشش نسبی در لیگ قهرمانان عنوان مرد سال فوتبال آسیا را تصاحب کند یا تیم ملی کشورمان به دلیل صعود مقتدرانه و کسب بیشترین امتیاز در مسابقات مقدماتی جام‌جهانی آسیا به عنوان بهترین تیم انتخاب شود و دست‌کم دو عنوان مهم به فوتبال ایران برسد، اما برخلاف انتظارها AFC این بار روی خوشی به فوتبال ایران نشان نداد و به این ترتیب شش نماینده کشورمان با دست‌های خالی مقر AFC را ترک کردند. مرور اتفاق‌های دو سال اخیر نشان می‌دهد دشمنی عالی‌ترین مرجع فوتبال آسیا با فوتبال کشورمان چندان هم تعجب‌برانگیز نیست.

● نگاه خصمانه شیخ بحرینی

روابط فوتبال ایران با کنفدراسیون فوتبال آسیا، تا قبل از خداحافظی پرسروصدای بن همام قطری عادی و تا حدودی دوستانه جلوه می‌کرد. رئیس سابق AFC اگرچه با کشورهای عربی خلیج‌فارس مناسبات دوستانه‌تری داشت اما همواره با احترام درباره فوتبال ایران صحبت می‌کرد و در دوران ریاست او بود که علی دایی، علی کریمی و خداداد عزیزی به عنوان مرد سال آسیا انتخاب شدند و حتی سال گذشته ایران به عنوان بهترین فدراسیون آسیا معرفی شد. با پایان یافتن دوران نسبتا طولانی رئیس قطری، یوسف سرکال اماراتی و شیخ سلمان بحرینی برای نشستن روی مهم‌ترین کرسی AFC نامزد شدند و در این میان فدراسیون فوتبال ایران با آگاهی از مناسبات تیره سیاسی کشورمان با حکومت بحرین، به ناچار طرف نامزد اماراتی را گرفت. معادلات اما به گونه‌ای رقم خورد که شیخ سلمان سرانجام با رای اکثریت اعضا به عنوان رئیس کنفدراسیون فوتبال آسیا انتخاب شد و زنگ خطر در همان برهه برای فوتبال ایران به صدا درآمد. شیخ بحرینی اگرچه در محافل رسمی با احترام از فوتبال ایران یاد کرده، اما رفتاری که او بروز می‌دهد خلاف این ادعا را ثابت می‌کند. اولین نشانه‌ها مبنی بر نگاه خصمانه شیخ سلمان به فوتبال ایران در جریان همایش علم و فوتبال آشکار شد. رئیس بحرینی AFC قرار بود همراه سپ بلاتر در نشست خبری همایش علم و فوتبال حضور پیدا کند اما ضیافت شام سفارت بحرین در تهران را به همنشینی با خبرنگاران ایرانی ترجیح داد. اگرچه گفته می‌شود سوال یک خبرنگار ایرانی از شیخ سلمان درباره وضعیت فوتبالیست‌های زندانی بحرین، دلیل اصلی این دهن کجی آشکار بود اما تردیدی وجود ندارد که در شرایط عادی، یک سوال هر چند نابجای سیاسی به این ماجراها ختم می‌شد.

در مراسم انتخاب برترین‌های سال ۲۰۱۳ آسیا اما دشمنی AFC علنی‌تر شد و اکنون قریب به اتفاق اهالی فوتبال ایران به این باور رسیده‌اند که مهم‌ترین تشکیلات فوتبال آسیا در دوران ریاست شیخ سلمان با فوتبال کشورمان مهربان نخواهد بود.

منصور پورحیدری، سرپرست استقلال درباره دلیل انتخاب نشدن جواد نکونام به عنوان مرد سال فوتبال آسیا می‌گوید: «سابقه و کارنامه جواد نشان می‌دهد که او از هر نظر نسبت به رقیب چینی برتر است. جواد در مسابقات مقدماتی جام‌جهانی گل‌های مهمی به ثمر رساند و بهترین بازیکن تیم ملی بود و با استقلال هم به مرحله نیمه‌نهایی لیگ قهرمانان راه یافت؛ ضمن این‌که پیش از این هم در اوساسونا دوران خوبی را پشت سر گذاشته بود. به نظرم حق مسلم جواد نکونام بود که به عنوان مرد سال فوتبال آسیا انتخاب شود اما نمی‌دانم چه اتفاقی باعث شد تا این افتخار نصیب او و فوتبال ایران نشود. خدا کند که من اشتباه کنم اما تصورم این است که شیخ سلمان از ایرانی‌ها آزرده خاطر شده است. باید ببینیم در تهران چه اتفاقی برای شیخ سلمان افتاده که باعث شده AFC چنین نگاه خصمانه‌ای به فوتبال ایران داشته باشد وگرنه انتخاب نشدن جواد نکونام به عنوان بهترین بازیکن آسیا و انتخاب نشدن ایران به عنوان بهترین تیم ملی توجیه فنی ندارد.»

● گاف تاریخی آقای رئیس

دیپلماسی ضعیف فوتبال ایران و نداشتن یک کرسی مهم در عالی‌ترین مرجع فوتبال آسیا را هم باید یکی از دلایل منزوی ماندن فوتبال ایران و به تبع آن کوتاه ماندن دست ایرانی‌ها از عناوین مهم برشمرد. گاف تاریخی علی سعیدلو، رئیس سابق سازمان تربیت بدنی البته به این ضعف بزرگ دامن زد. تا حدود سه سال قبل علی کفاشیان، رئیس فدراسیون فوتبال عضو کمیته اجرایی AFC بود و حضور او در این کمیته موقعیت فوتبال ایران در آسیا را بهبود بخشید اما رئیس فدراسیون فوتبال در یک اقدام ناگهانی و البته ناشیانه از عضویت در کمیته اجرایی AFC کنار کشید تا مسیر حضور سعیدلو در این کمیته هموار شود. جالب این‌که سعیدلو هم رقابت برای عضویت در کمیته اجرایی را به حریف گمنام نپالی واگذار کرد و به همین سادگی یکی از مهم‌ترین کرسی‌هایی که در دوران صفایی فراهانی به ایران رسیده بود به حراج گذاشته شد. بعدها علی کفاشیان در گفت‌وگو با سایت‌های خبری مدعی شد که تحت فشار مدیران بالادستی ورزش از عضویت در کمیته اجرایی AFC انصراف نداده، اما اهالی فوتبال خوب می‌دانند که زیاده‌خواهی رئیس وقت سازمان تربیت بدنی و گشاده‌دستی رئیس فدراسیون، فوتبال ایران را به حاشیه راند.

منصور پورحیدری معتقد است دود نداشتن کرسی مهم در AFC به چشم نامزدهای ایرانی برترین‌های آسیا رفته است: «تصاحب کرسی‌های آسیایی برای کشور ثروتمندی مثل ما کار دشواری نیست اما طی سال‌های گذشته مدیران بالادستی ورزش برای این کارها هزینه نکرده‌اند. از سوی دیگر عده‌ای کرسی‌هایی که در اختیار داشتیم با تسویه‌حساب‌های شخصی و ندانم‌کاری‌های ناشیانه به حراج گذاشتند و نتیجه‌اش این می‌شود که از بین شش ایرانی، یک نفر هم از AFC جایزه نمی‌گیرد. به نظرم برای حل این مشکل باید هزینه کنیم و روابط ورزشی‌مان را با کشورهای مختلف تقویت کنیم.»

فوتبال ایران در حالی به واسطه تصمیمات غیرمنطقی مدیران سابق دستگاه ورزش به حاشیه رانده شده که کنفدراسیون فوتبال آسیا کمتر از ده ماه دیگر (اوایل آذر ۹۳) از نام کشوری که قرار است میزبان جام ملت‌های آسیا در سال ۲۰۱۹ باشد رونمایی خواهد کرد. در چنین فضایی نباید انتظار داشت AFC ایران را به عربستان، دیگر متقاضی میزبانی این مسابقات ترجیح بدهد. شاید به همین دلیل در حاشیه همایش علم و فوتبال زمینه ملاقات رئیس‌جمهور با سپ بلاتر مهیا شد و دولت جدید برای کسب میزبانی جام ملت‌ها در پی جلب رضایت رئیس فیفاست نه شیخ بحرینی که قرابت دیرینه‌ای با سعودی‌ها دارد.

حمیدرضا رسولی