ادموند هیلاری اولین فاتح اورست درگذشت

مرگ فاتح

ادموند هیلاری نیوزیلندی کسی بود که در ساعت ۳۰/۱۱ دقیقه صبح روز ۲۹ مه ۱۹۵۳ به همراه شرپا تنسینگ نورگای نخستین صعود به قله اورست را صورت دادند. مرگ هیلاری در پی درگذشت امست هوفستر کوهنورد سوئیسی و عضو تیم سال ۱۹۵۲ صورت گرفت، کسی که برای نخستین بار مسیر صعود تا گردنه جنوبی اورست را به همراه تنسینگ نورگای گشایش کرده بود. او در اول ماه ژوئن سال ۲۰۰۷ در ۹۵ سالگی فوت کرده بود. این کوهنورد سوئیسی کسی بود که مسیر گذر از آبشار یخی و دستیابی به دره سکوت و لوتسه فیس را برای صعود کریستین لامبرت و تنسینگ تا ارتفاع ۸۵۰۰ متری بالکونی مهیا ساخت و سال بعد تنسینگ به همراه هیلاری موفق به فتح قله از همین مسیر شدند.

زمانی که آنها با فتح قله به خانه بازگشتند کلنل سر جان هانت سرپرست مقتدر آن تیم در پیامی برای سوئیسی ها عنوان کرد؛ شما نیمی از راه افتخار را طی کرده بودید اما هیلاری که در دوران جنگ جهانی دوم در نیروی هوایی نیوزیلند خدمت کرده بود راه افتخار خود را از سال ۱۹۴۵ با صعود کوه کوک ۳۷۶۴ متر آغاز کرد و پس از آن به مدت یک سال در آلپ اروپا به کوهنوردی پرداخت. در سال ۵۱ جرج لو وی را برای همراهی تیمی از کوهنوردان نیوزیلندی در هیمالیا دعوت کرد. در این برنامه وی صعود تا ارتفاع ۶ هزار متری را تجربه کرد. یک سال بعد او در تلاش تیمی از انگلیسی ها و نیوزیلندی ها در معیت جرج لو و اریک شیپتون به چوآیو رفت. در سال ۱۹۵۳ با استفاده از تجربیات اریک شیپتون عضو تمامی تیم های اعزامی انگلستان به هیمالیا در دهه ۳۰ میلادی تیمی از کوهنوردان فراخوانده شدند تا شانس خود را از مسیر جنوبی کوه بیازمایند اما پشتیبانان برنامه در آخرین لحظات ترجیح دادند جان هانت که در آن زمان افسر ارتش بریتانیا بود به جای اریک شیپتون سرپرستی این تیم را برعهده گیرد و او بود که از هیلاری برای این صعود دعوت به عمل آورد. هیات انگلیسی با ۱۴ کوهنورد و ۳۵۰ باربر عازم اورست شد.

آنها بهترین کفش های کوهنوردی را که تا آن زمان ساخته شده بود به همراه داشتند، برترین پوشاک، سبک ترین و قوی ترین چادرها، رادیو و بی سیم های قدرتمند برای برقراری ارتباط، چراغ های بنزینی و نفتی مخصوص ارتفاع، نردبان های آلومینیومی برای عبور از روی شکاف های یخچال خومبو، طناب های کوهنوردی و در نهایت پیشرفته ترین کپسول های اکسیژن در اختیار تیم نهاده شد. تیم ماه ها برای صعود تلاش کرد و در نهایت مهم ترین بحث بر سر آن بود که دو نفر نخست برای صعود چه کسانی می توانند باشند؟ ابتدا بوردیلون و اوانز که هر دو انگلیسی بودند برای حمله به قله انتخاب شدند، ولی گویی شانس با هیلاری و تنسینگ یار بود تا آن دو کوهنورد انگلیسی در تلاش روز ۲۶ مه به دلیل کاهش میزان اکسیژن مخزن هایشان پس از رسیدن به قله جنوبی انصراف داده و بازگردند.

دو روز بعد هیلاری و تنسینگ نخستین گام ها را بر فراز بام دنیا نهادند. این دو کوهنورد تلاش خود را ساعت ۳۰/۶ بامداد از آخرین کمپ مستقر در ارتفاع ۸۵۰۰ متری بالکونی آغاز کردند، در ساعت ۹ صبح هیلاری از صخره یی عبور کرد که پس از آن به افتخار وی گام های هیلاری نام نهاده شد. ساعت ۳۰/۱۱ صبح آن دو بر فراز قله ایستادند و بر افسانه شکست ناپذیری بام دنیا خط سبز کشیدند. در آن سال هیلاری ۳۳ سال بیشتر نداشت. پس از این صعود هیلاری از سوی ملکه انگلستان لقب سر گرفت و شهرتش جهانی شد. در چهار ژانویه سال ۵۸ هیلاری به همراه کاشفانی از نیوزیلند موفق به رسیدن به مرکز قطب جنوب شد، ضمن آنکه طی سال های ۵۶ تا ۶۵ بارها به هیمالیا رفت. وی در سال ۶۱ سرپرستی نخستین تیم فاتح قله آمادابلام را برعهده داشت.

چهار عضو این تیم موفق به صعود قله از مسیر جنوب غربی شدند. سالیان زیادی است که هیلاری کوهنوردی را کنار نهاده اما سفر به نپال و بازدید از آنجا که کشور دوم او است هر سال بخشی از زندگی هیلاری را تشکیل می داد؛ جایی که وی ده ها پروژه انسان دوستانه را برای رسیدگی به وضعیت مردم آن سامان راه اندازی کرد. هیلاری پس از فتح اورست درست به مدت ۶ دهه برای سربلندی و شناساندن نپال به جهانیان تلاش کرد، این دوران با گشایش مرزهای نپال بر روی خارجیان در ابتدای دهه ۵۰ میلادی آغاز شد و تاکنون ادامه دارد. دو سال قبل پس از حادثه منجر به شب مانی اجباری دیوید شارپ در اورست ادموند هیلاری، جونگو تابای (نخستین زن فاتح اورست) و راینولد مسنر، متفقاً خواستار محدودیت در صعود به اورست شدند و معتقد بودند تنها می باید به یک یا دو هیات اجازه فعالیت روی کوه داده شود، تا بدین شکل از بروز تلفات و صدمات بیشتر جلوگیری به عمل آید.

آوریل گذشته، همزمان با زمین خوردن هیلاری هنگام بازدید از نپال وی در بیمارستانی در زلاندنو بستری شد. وی برای دیدار با سوپرشرپاها، یعنی آپا و لاکپا به کاتماندو سفر کرده بود. در آن سفر هیلاری عنوان کرد بی شک این آخرین دیدارش از نپال به شمار می آید و این خبر همگان را افسرده کرد، در واقع سال های اخیر هیلاری به حد زیادی نحیف شده بود و از کهولت سن در رنج بود، او تحت نظر همسرش لیدی جوآن و فرزندانش پیتر و سارا به سر می برد. در واقع لیدی جوآن دومین همسر ادموند هیلاری بود و همسر نخست وی لوئیس در سن ۴۳ سالگی به همراه دختر ۱۶ ساله او بلیندا در ۳۱ مارس سال ۷۵ در هنگام سفر به نپال بر اثر سانحه سقوط هواپیما کشته شدند. او در سال ۱۹۹۰ با جوآن مولگریو ازدواج کرد. جوآن همسر پیتر مولگریو دوست و همکار هیلاری بود که در سانحه سقوط هواپیما در کوه البروز کشته شد و پس از مرگ مولگریو با هیلاری ازدواج کرد.

زمانی که بحث بر سر موفقیت یا شکست مالوری در صعود سال ۱۹۲۴ از مسیر شمالی مطرح بود، خبرنگاری از هیلاری پرسید اگر ثابت شود مالوری نخستین فاتح اورست بوده و در بازگشت از قله کشته شده، شما چه می گویید؟ هیلاری پاسخ داد؛ آن وقت می گویم من و تنسینگ نخستین انسان های فاتح اورست هستیم که زنده به پایین بازگشتیم. در واقع در زمان تلاش مالوری و همراهانش برای صعود به اورست هیلاری تنها ۵ سال داشت. او متولد بیست جولای سال ۱۹۱۹ میلادی در شهر اوکلند بود. سرانجام در ساعت ۹ بامداد روز یازده ژانویه ۲۰۰۸ هیلاری در بیمارستان شهر اوکلند و درهشتاد و هشت سالگی درگذشت. با مرگ هیلاری افسانه نخستین صعود اورست نیز به آسمان ها رفت.