توجه جهانی به بسکتبال ایران

بازی های جام جهانی بسکتبال در ترکیه به پایان رسید در این رقابت ها ۲۴ تیم حضور داشتند که آخرین پیشرفت های این ورزش را در پایان یک دوره ۴ ساله بعد از بازی های ۲۰۰۶ ژاپن به نمایش گذاشتند

بازی‌های جام جهانی بسکتبال در ترکیه به پایان رسید. در این رقابت‌ها ۲۴ تیم حضور داشتند که آخرین پیشرفت‌های این ورزش را در پایان یک دوره ۴ ساله بعد از بازی‌های ۲۰۰۶ ژاپن به نمایش گذاشتند. بسکتبال دنیا در ۴ سال آینده تحت تاثیر این رویداد بزرگ حرکت‌های تازه‌تری را به سمت و سوی دگرگونی و تحول بیشتر آغاز خواهد کرد.

در شماره‌های پیشین مطالب گوناگونی از بازی‌های جهانی ترکیه را با هم خواندیم و اما در این شماره به برخی حاشیه‌های مربوط به جام شانزدهم می‌پردازیم و همین‌طور نگاهی داریم به برخی اتفاقات خواندنی در طول بازی‌های این ۶۰ سال.

● شناسنامه بازی‌های جهانی

در جام شانزدهم ۲۸۸ بازیکن برای ۲۴ تیم به میدان رفتند. در این بین ۳۲ درصد بازیکنان را گاردها، ۳۳ درصد را فورواردها و ۴۲ درصد را سنترها تشکیل دادند. میانگین قد سنترها ۲۰۹ سانتی‌متر بوده و فورواردها ۲۰۳ سانتیمتر و گاردها به طور میانگین ۱۹۰ سانتیمتر قد داشتند. میانگین سنی گاردها ۲۶ سال و ۲ ماه است که به نسبت فورواردها (۲۶ سال) و سنترها (۲۵ سال) بزرگ‌تر نشان می‌دهند. بلند‌قامت‌ترین تیم‌های این دوره صربستان، یونان و اسپانیا بودند و ساحل عاج کوتاه‌ترین تیم بازی‌ها. در بازی‌های ترکیه آدم قدبلند زیاد داشتیم. مثل راموس از پورتوریکو که ۲۲۰ سانتی‌متری بود. آسمانخراش‌های سایر تیم‌ها را که کنار بگذاریم در تیم‌های همگروه خودمان هم آدم قد بلند کم نبودند. مثل باراچ و تومیچ از کرواسی با ۲۱۷ و ۲۱۸ سانتی‌متر قد. گلیچ از اسلوونی ۲۲۱ سانتی‌متری و چندلر آمریکایی هم ۲۱۶ سانتی‌متر قد داشتند. میجری از تونس ۲۱۶ سانتی‌متری بود تا جمع قدبلندهای گروه B جمع باشد. خیلی‌ها انتظار رویارویی این آدم‌های غیرمعمولی را با حامد حدادی با ۲۱۸ سانتی‌متر قد را می‌کشیدند. حامد به هیچ‌کدام از این بازیکنان زیر سبد‌ها باج نداد.

● دفتر حضور و غیاب

در این بازی‌ها تا دلتان بخواهد بازیکن غایب داشتیم آن هم از نوع سرشناس‌ترین غایبان. فقط آمریکایی‌ها نیستند که تمایلی به حضور در رقابت‌های جهانی نشان نمی‌دهند، بلکه در سال‌های اخیر موج تازه‌ای از عدم استقبال در بین بازیکنان سایر نقاط دنیا هم به راه افتاده است. برخی از این ستاره‌ها مصدوم بودند اما برخی دیگر مشکل عدم تمایل بازی به غیر از لیگ NBA را پیدا کرده‌اند.

امانوئل جینو بلی (سن آنتونیو) آرژانتین ، پو گسول (لیکرز) اسپانیا ، درک نوویتزکی (دالاس) آلمان ، یائومینگ (هیوستون) چین ، مهمت اوکور(یوتا) ترکیه ، تونی پارکر (سن آنتونیو) فرانسه ، اندرو بوگات (میلواکی) استرالیا ، آندری کریلنکو (یوتا) روسیه ، ایران هم دو غایب داشت. هرچند در NBA نیستند، اما جزو برترین‌های آسیا که به شمار می‌روند؛ محمد صمد نیکخواه بهرامی و حامد آفاق.

● بدون رسانه، هرگز

آمریکایی‌ها که چند بادیگارد NBA آنها را در همه جا همراهی می‌کردند بعد از هر مسابقه ابتدا باید دوش می‌گرفتند و سپس با نظر کادر فنی با خبرنگاران مصاحبه می‌کردند. ستارگان همه تیم‌ها می‌ایستادند و چندین دوربین تلویزیونی و عکاسی و چندین میکروفن و دستگاه ضبط صدا به سمت آنها نشانه می‌رفت. در این شرایط به دلیل وقت کم سوالات ساندویچ شده و اطلاعات معمولی و دم‌دستی از نحوه بازی بلافاصله رد و بدل می‌شود. تعداد نمایندگان رسانه‌ها، گاهی آنقدر زیاد است که مصاحبه‌کننده میکروفن و دوربین را گم می‌کند و حتی نمی‌داند با کدام رسانه حرف می‌زند. برای همه ورزشکارانی که زندگی حرفه‌ای ورزشی را پشت سر می‌گذارند، این امر یعنی رابطه ـ رسانه و ورزشکار ـ طبیعی است. از این‌روست که تصمیم درباره قرار گرفتن در چنین شرایطی به خود ورزشکار واگذار می‌شود که در مسابقات قهرمانی بسکتبال جهان در ترکیه نیز این امر در مناطقی در راهروهای منتهی به رختکن ورزشکاران موسوم به Mixed Zone رخ می‌داد. آمریکایی‌ها به واسطه لیگ پرزرق و برقی که دارند از بیشترین میزان توجه برخوردار بودند.

در بین بازیکنان ایرانی حامد حدادی و ارسلان کاظمی را بیشتر دیدیم که مقابل تصویربرداران قرار می‌گیرند. دانستن زبان انگلیسی که به خاطر زندگی این دو در آمریکا آنها را متمایز با دیگران کرده و حتی بازی در NBA و NCAA موضوعات خوبی است که در کنار بازی‌های جهانی، رسانه‌ها می‌توانند به آن بپردازند. یکی از مواردی که تجربه بازیکنان و تیم‌ها را در صحنه رقابت‌های بین‌المللی برملا می‌سازد، آمادگی آنها برای حضور در این شرایط و قرار گرفتن مقابل دوربین خبرنگاران است. رفتار حرفه‌ای فقط به چارچوب بازی و در زمین مسابقه محدود نمی‌شود، بلکه این رفتار را باید در برخورد با رسانه‌ها هم دید. در ورزش حرفه‌ای گریز از رسانه‌ها ممکن نیست حتی قوانینی که در سطح بین‌المللی وضع می‌شود ما را بیشتر به اهمیت رسانه نزدیک می‌کند، نظیر برگزاری کنفرانس‌های مطبوعاتی بلافاصله بعد از مسابقه.

● یک نام آشنا

در ایران نام مایک شیشفسکی سرمربی تیم ملی بسکتبال آمریکا برای علاقه‌مندان به بسکتبال آشناست. او چندین کتاب دارد که در ایران ترجمه شده است و راهنمای بسیاری از مربیان بسکتبال ایران است. شیشفسکی در بسکتبال کالج‌ها مربیگری می‌کند و در فصل قبل با دانشگاه دوک باز هم عنوان قهرمانی NCAA را به دست آورد. او در یکی از صحبت‌های خصوصی با خبرنگار جام‌جم گفت اوایل دهه ۷۰ میلادی به تهران سفر کرده است. تقدیم ۲ کتاب از شیشفسکی به وحید ابوالحسنی و علی توفیق مربیان بسکتبال کشورمان نشان از احترام متقابل او و جامعه بسکتبال ایران دارد.

● ۴۰ سال پیش در چنین روزهایی

خیلی‌ها می‌خواهند بدانند ایران در طول ۶۰ سال از عمر برگزاری بازی‌های جهانی کجا بوده که یکهو در بازی‌های ۲۰۱۰ حاضر شده است. برای دانستن این موضوع بد نیست به گذشته‌های دور برگردیم و برخی نتایج را در سطح بین‌المللی باهم مرور کنیم. تیم ملی بسکتبال ایران در المپیک ۱۹۴۸ شرکت کرد و تا سال ۲۰۰۸ این اولین حضور بین‌المللی و جهانی ما بود. در المپیک لندن ما به کانادا ۸۱ بر ۲۵ باختیم. در همان سال ۶۲ بر ۳۰ نتیجه را به فرانسه واگذار کردیم. از نتایج آن سال بسکتبال در المپیک که بگذریم، گاهگاهی با تیم‌های سطح اول دنیا بازی می‌کردیم مثل بازی سال ۱۹۵۹ برابر اسپانیا که ۷۱ بر ۴۲ باختیم. تا قبل از بازی‌های آسیایی دوحه یک بار در بازی‌های دهلی بود که سوم آسیا شدیم و بعد از ۵۵ سال در سال ۲۰۰۶ این عنوان را تکرار کردیم. قهرمانی در سال ۲۰۰۷ در جام ملت‌های آسیا ما را به المپیک برد و با قهرمانی در سال ۲۰۰۹ پای ما برای اولین بار در بسکتبال قهرمانی جهان باز شد، آن هم با تجربه‌ای کاملا آسیایی. تجربیات جهانی‌مان را که تا سال ۱۹۵۹ تماشا کردید. ۵۰ ـ۴۰ سال پیش در چنین روزهایی باختن با ۴۰ـ۳۰ اختلاف به حریفان همه تجربیات‌مان از بازی‌های فراقاره‌ای بود.

● پرگل‌ترین و کم‌گل‌ترین بازی‌ها

در تاریخ بازی‌های جهانی بسکتبال به نتایج عجیبی برخورد می‌کنیم. ۳ نمونه از این نتایج از نوع پرگل را بدون شرح بخوانید:

▪ ۱۹۷۸: برزیل ۱۵۴ ـ چین ۹۷

▪ ۱۹۸۲: کلمبیا ۷۶ ـ شوروی ۱۴۳

▪ ۱۹۹۰: آمریکا ۱۴۶ ـ کره جنوبی ۶۷

● اما کم‌گل‌ها

▪ ۱۹۵۰: مصر ۱۹ ـ برزیل ۳۸

▪ ۱۹۵۰: پرو ۳۳ ـ یوگسلاوی ۲۷

در بازی‌های پرگلی که یک نیمه گل‌های زیادی رد و بدل شد، باید از بازی یونان با کره جنوبی در سال ۱۹۹۰ یاد کرد که یونانی‌ها در نیمه اول ۷۹ بر ۲۱ جلو افتادند. برزیل ـ چین ۷۸ بر ۴۵ و کلمبیا ـ اسپانیا ۷۵ بر ۳۴ در بازی‌های سال ۱۹۸۲ پرگل‌ترین این بازی‌ها را در یک نیمه برگزار کردند.

یک نتیجه جالب در پایان نیمه اول را هم بخوانید:

▪ ۱۹۵۰: مصر ۱۰ ـ فرانسه ۹

● داور هم داشتیم

از خیلی نکات در بازی‌های جهانی صحبت شد. از آسیب‌دیدگی بازیکنان ملی‌پوش که حرف تکراری همه کارشناسان و اهل فن بود. از بازی‌های ایران و انگیزه و جنگندگی بازیکنان و... اما کسی یا حرفی از هروس آوانسیان نزد و یا اگر از این داور مطلبی گفته شد، خیلی کم بود. ما به غیر از تیم، داور هم به بازی‌های جهانی فرستادیم. هروس آوانسیان برای لبنانی‌ها پا قدم خوش یمن داشت، چراکه وقتی او داور بازی نماینده آسیا با کانادا بود، لبنانی‌ها پیروزی شیرین خود را برابر حریف جشن گرفتند. آوانسیان پیش از این بازی‌های المپیک و بازی‌های پسران ۲۲ ساله در آرژانتین را قضاوت کرده بود.

● مستقیم از ترکیه

برای بازی‌های جهانی بسکتبال پوشش تلویزیونی خوبی از ترکیه و در بین کشورهای دنیا صورت گرفت. مردم ۱۳۲ کشور این بازی‌ها را به طور زنده تماشا کردند. تاریخ پخش مستقیم بازی‌های جهانی بسکتبال به بازی‌های کانادا در سال ۱۹۹۴ بازمی‌گردد. در ایران بازی اول با برزیل زیر سایه فوتبال لیگ برتر بدون پخش ۱۰ دقیقه و از اواسط کوارتر دوم پخش شد و سایر بازی‌ها صبح روز بعد با تاخیر ۸ ـ‌۷ ساعته پخش می‌شد تا تماشای حضور بسکتبال ایران در کنار تیم‌های بزرگ جهان آن هم بعد از ۶۰ سال همچنان به یک حسرت دیرینه باقی بماند. البته رادیو این حسرت ۶۰ ساله را شنیداری کرد، اما شنیدن کی بود مانند دیدن.

محمد رضاپور