تیم همیشه طلا

نهمین دوره مسابقات والیبال نشسته قهرمانی جهان ازدیروز در شهر «رونهم» هلند آغاز شد در جمع ۱۲ تیم حاضر در مسابقات این دوره, تیم ایران پرافتخارترین محسوب می شود تیمی كه چهار مدال طلای پاراالمپیك های ۱۹۸۸ سئول, ۱۹۹۲ بارسلون, ۱۹۹۶ آتلانتا و ۲۰۰۰ سیدنی و مدال نقره پاراالمپیك ۲۰۰۴ آتن را در كارنامه دارد

نهمین دوره مسابقات والیبال نشسته قهرمانی جهان ازدیروز در شهر «رونهم» هلند آغاز شد. در جمع ۱۲ تیم حاضر در مسابقات این دوره، تیم ایران پرافتخارترین محسوب می شود؛ تیمی كه چهار مدال طلای پاراالمپیك های ۱۹۸۸ سئول، ۱۹۹۲ بارسلون، ۱۹۹۶ آتلانتا و ۲۰۰۰ سیدنی و مدال نقره پاراالمپیك ۲۰۰۴ آتن را در كارنامه دارد. تیم ایران همچنین در مسابقات قهرمانی جهان كه از سال ۱۹۸۵ نروژ پایش به این رقابت ها باز شد به جز دوره قبلی این مسابقات در قاهره مصر كه مدال برنز گرفت، همواره صاحب عنوان قهرمانی بود.تجربه تلخ بازیهای دوره پیش و نزول ناشی از بی توجهی به امر پشتوانه سازی باعث شد تا تیم پوست انداخته ایران بلافاصله با جذب جوانان با انگیزه و كسب قهرمانی در مسابقات باشگاههای آسیا و مدال نقره پاراالمپیك آتن دوباره در جلد یك مدعی تمام عیار فرو برود.تیم والیبال نشسته ایران این بار با عزمی راسخ و تركیبی جوان شده به دنبال جبران مافات مسابقات جهانی مصر است و اعضایش با انگیزه بالا فقط به كسب مدال طلای رقابت های جهانی هلند می اندیشند. به بهانه حضور تیم والیبال نشسته ایران نگاهی داریم به بازیهای این دوره و حریفان ایران و برنامه بازیها كه می خوانید.

●قدرت نمایی ایران در نخستین حضور

ورزش ایران در ورزش معلولین جهان سابقه چندان طولانی ندارد. بعد از جنگ تحمیلی و سال های دفاع مقدس شاهد تحرك چشمگیری در برخی رشته ها بودیم كه والیبال را باید نماد ورزش معلولین دانست. با شكل گیری فدراسیون ورزش جانبازان و معلولین والیبال با در اختیار داشتن نیروهای مستعد و توانمند راه ورود سایر رشته ها را هموارتر كرد هر چند كه تا قبل از قهرمانی تیم والیبال نشسته در مسابقات جهانی ۱۹۸۵ نروژ، تیم بسكتبال با ویلچر ایران در مسابقات بین المللی یوگسلاوی سابق ۱۹۸۱ به مقام هفتم رسید و دو سال بعد در همین رقابت ها با دو پله صعود پنجم شد و تیم دوومیدانی معلولین نیز در مسابقات جهانی ۱۹۸۵ انگلیس با ۵ شركت كننده توسط مصطفی پركره و غلامرضا رسولی محمدی دو مدال برنز گرفت. اما عنوان قهرمانی تیم والیبال نشسته ایران آن هم در نخستین حضورش در عرصه جهانی مثل توپ تركید و از آن پس توجه به ورزش معلولین به عنوان بخش عمده ای از جمعیت كشور با جدیت بیشتری مورد توجه دستگاه ورزش و بنیاد مستضعفان واقع شد.

در سال ۱۹۸۵ در میان تیم های با سابقه و مدعی اروپایی مثل هلند، آلمان و فنلاند هیچ تیمی به قهرمانی تیم ایران فكر نمی كرد. تیم ایران با مردانی چون هادی رضایی، سرمربی فعلی تیم ملی و علی كشفیا سرپرست امروزی تیم ایران و با نفراتی چون مرحوم سیدحسن هاشمی، رضا گوزلی، محسن براتی، ایرج جمالی، سعید حنیفی، امیر محبوب، سید محمدعلی طباطبایی و احمد مجهوری با مربیگری ابوالقاسم كردبچه با قدرتی غیرقابل باور همه مدعیان بزرگ آن روز جهان را مات و مبهوت ساخت. از حضور تیم ایران در مسابقات جهانی با گذشت پنج سال به عنوان رنسانس در والیبال نشسته جهان یاد شد؛ تیمی كه پس از آن بیش از یك دهه در همه میدان های بزرگ بوی طلا و قهرمانی می داد.

●عادت به طلا و قهرمانی

یك سال بعد در مجارستان هم داستان رقابت های نروژ با شیوایی بیشتر تكرار شد. دیگر همه قدرت های آن روز والیبال نشسته جهان باور داشتند كه قهرمانی ایران در نروژ اتفاقی نبود و تیم ایران با چند تغییر نسبت به دوره پیش و افزودن بازیكنان جدیدی چون محمدرضا بوداقی، فرشاد خسروی و محمدحسین پرستار خرمی .... باز هم همه تیم ها را در دور مقدماتی و راحل نیمه نهایی از پیش رو برداشت و برای دومین بار پیاپی قبای قهرمانی بر تن كرد. در كادر فنی نیز «جابر خلف زاده» جانشین كردبچه شده بود.

●سومین قهرمانی در سرزمین آسیاب بادی

پس از ۳ سال از آخرین قهرمانی ایران در مسابقات مجارستان، رقابت های جهانی نیز به دلیل در پیش بودن بازیهای المپیك با فاصله سه ساله، این بار در هلند انجام شد. در مسابقات جهانی ۱۹۹۰ تیم ایران با حفظ استخوان بندی بازیهای پاراالمپیك سئول ۹۸ و مسابقات جهانی مجارستان ۱۹۸۶ با كمترین تغییر برای بار سوم از سكوی قهرمانی بالا رفت. علی دیانی و علی گلكار ازغندی از جمله تازه واردین به تیم ملی والیبال نشسته بودند. مابقی بازیكنان را همان چهره ها آشنای سال های پیش مثل كشفیا، رضایی، رقعی، مجهوری، گوزلی، مصطفوی و مرحوم هاشمی تشكیل دادند. جابر خلف زاده كه از حضور دو تیم ایران در مسابقات جهانی عهده دار سرمربیگری این تیم شده بود همچنان در رأس كادر فنی سكان هدایت را برعهده داشت.

●قهرمانی در جام جامعه اروپا

بعد از سال ۱۹۹۰ و قهرمانی سوم در جهان تیم ایران بعد از فتح طلای دوم پاراالمپیك در بازیهای ۱۹۹۲ بارسلون در مسابقات بین المللی جام جامعه اروپا حاضر شد كه به نوعی هم اندازه رقابت های جهانی بود.

تغییرات در این تیم چشمگیرتر از دوره های پیش بود. غلامعلی اخوان، علی اكبر ایمانی، مجید سلمیانی، پرویز فیروزی، علی اكبر صلواتیان و امیر نظری از جمله ملی پوشان جدید بودند كه در كنار قدیمی هایی چون مرحوم هاشمی و علی كشفیا حاضر شدند. هادی رضایی كاپیتان تیم والیبال نشسته ایران با خداحافظی از بازی دستیار جابر خلف زاده شد.

●قهرمانی چهارم با فاصله چهار ساله

چهارمین قهرمانی ایران در جهان با فاصله چهارساله این بار هم در خاك اروپا و در آلمان اتفاق افتاد. هادی رضایی دوباره به تیم ملی فراخوانده شد تا همراه با صلواتیان، سلیمانی، فیروزی، گلكار و محمدرضا رحیمی راه قهرمانی چهارم ایران هموارتر شود. چهارمین قهرمانی هم با جابر خلف زاده حاصل شد تا مربی خوزستانی با توجه به ۳ عنوان قهرمانی و دو قهرمانی پاراالمپیك های سئول و بارسلون دست نیافتنی نشان دهد.

●دلایل تركتازی ایران

یكی از دلایلی كه موجبات حكومت چندین ساله تیم والیبال نشسته ایران را در جهان فراهم ساخت به برگزاری مسابقات بین المللی در ایران بازمی گشت. فدراسیون جانبازان و معلولین با توجه به بسترسازی صورت گرفته و علاقه مندی بیش از حد جانبازان و معلولان مادرزادی و گرایش آنها به والیبال نشسته به انجام مسابقات بین المللی اهتمام ورزید. حسن بزرگ رقابت های بین المللی این بود كه با شركت دادن تیم های بیشتری از كشورمان جمع زیادتری از ورزشكاران این رشته فرصت خودنمایی می یافتند و حاصل آن شناسایی چهره های مستعد و از همه مهمتر تقویت تیم ملی و تداوم موفقیت های بین المللی بود.

راه اندازی لیگ باشگاهی از جمله اقداماتی بود كه طی ۱۰سال گذشته رونق این رشته را در كشورمان به همراه داشت. در همان اواسط دهه ۹۰ و با رویكرد فدراسیون جانبازان به والیبال نشسته، شرایط به حدی ایده آل بود كه در مسابقات بین المللی آلمان در سال ۱۹۹۴ هر دو تیم ملی الف و ب ایران در حضور تمامی قدرت های مطرح اروپا و جهان سر از قهرمانی و نایب قهرمانی درآوردند. سه سال بعد نیز این ماجرا در رقابت های بین المللی سوئد تكرار شد و هر دو تیم اعزامی ایران با شكست رقبا در فینال حاضر شدند.

●قهرمانی پنجم جهان در تهران

طی نزدیك به ۱۳ سال از حضور پرقدرت ایران در عصر والیبال نشسته جهان كمتر این موقعیت پیش آمد كه قهرمانان این رشته در خانه و پیش چشمان تماشاگران مشتاق داخلی در مسابقات قهرمانی جهان حاضر شوند. البته در همین سال ها بارها تیم های ایرانی در تورنمنت های بین المللی داخلی گوشه هایی از شایستگی های خود را به رخ كشیده بودند اما حضور در مسابقاتی در ابعاد جهانی طعم و بوی دیگری داشت. سال ۱۹۹۸ این فرصت مهیا شد و تیم ایران در حضور تمامی قدرت های مطرح جهان جام قهرمانی پنجم را در میان شور و شوق زائدالوصف نزدیك به سه هزار تماشاگر حاضر در سالن شهید افراسیابی و میلیون ها بیننده تلویزیونی بالای سر برد. این قهرمانی در غیاب جابر خلف زاده و با سرمربیگری هادی رضایی كاپیتان سابق تیم ملی به دست آمد. در این مسابقات جلیل امیری، ابوالقاسم زنگانه، فرشید عاشوری، محمدرضا رحیمی، پرویز فیروزی و علی كشفیا با بازی های جذاب و قابل توجه خود تأثیری به سزا در گرایش جوانان معلول به والیبال نشسته داشته اند. بعد از خداحافظی خلف زاده در پی سومین طلای پاراالمپیك، هدایت تیم ایران رسماً از سال ۱۹۹۶ آتلانتا به رضایی سپرده شد كه همچنان ادامه دارد.

●نزول تدریجی

نزول تدریجی تیم والیبال نشسته ایران به بعد از بازی های پاراالمپیك ۲۰۰۰ سیدنی بازمی گردد. عدم جوانگرایی و بالا رفتن میانگین سنی توأم با ظهور مدعیان تازه از راه رسیده ای چون بوسنی هرزگوین تازه از جنگ رهایی یافته، برزیل و مصر موجب شد تا تیم ایران سرانجام در مسابقات جهانی مصر به سال ۲۰۰۲ قهرمانی را به مدعیان جدید واگذار كند. مقام سومی تیم ایران پس از ۱۷ سال مسئولان والیبال نشسته را به تفكر واداشت تا با برنامه ریزی جدید در اندیشه جبران برآیند و از خواب غفلت بیدار شوند. در مسابقات جهانی مصر، بوسنی هرزگوین طلا گرفت و تیم ایران به رتبه سوم اكتفا كرد. بعد از این مسابقات بود كه جوانگرایی در تیم ایران در اولویت قرار گرفت و راه ورود جوانان با انگیزه به تیم ملی هموار شد.

●نقره پارالمپیك آتن

تیم ملی دگرگون شده ایران در بازی های پارالمپیك ۲۰۰۴ آتن با كنار گذاشتن با تجربه هایی چون صلواتیان، كشفیا، فیروزی، بهروان، فرشید عاشوری و ... جوانانی چون بیگدلی، حمیدزاده، صالحی و علیپوریان را به خدمت گرفت. برخلاف بازی های جهانی مصر تیم ایران حتی در آتن توانست تیم قدرتمند بوسنی را شكست دهد، اما كم تجربگی جوانان موجب شد تا تیم ایران بازی برده را با شكست عوض كند. حالا با گذشت دو سال از فینال آتن جوانان با كسب تجارب بین المللی، بیشتر خود را باور داشته اند. در مسابقات جهانی هلند باید ثمرات تغییر نسل در والیبال نشسته ایران را دید.

●نفرات تیم اعزامی به هلند

بازیكنان: پرویز فیروزی، صادق بیگدلی، داود علیپوریان، مهدی حمیدزاده(تهران)، رضا پیدایش(كرج)، علی گلكار، حجت بهروان(خراسان رضوی)، سعید ابراهیمی و رمضان صالحی(مازندران)، جلیل ایمری(گلستان)، عیسی زیراهی (مركزی) و ناصر حسن پور (آذربایجان غربی)

سرمربی: هادی رضایی،مربیان: فرید صائبی و جواد گلكار

برنامه مسابقات جهانی والیبال نشسته هلند

علی شاكری