جرا از واژه «آپارتاید» برای اسرائیل استفاده می کنیم؟

ساری مکدیسی برگردان عماد عبیدی نیسی

بعد از سخنانِ جنجال برانگیز وزیرخارجه­ی ایالات متحده ،جان کری، مبنی بر اینکه تبدیل شدن اسراییل به "ایالتی آپارتایدی"  خطرات فراوانی را به همراه خواهد داشت ، واقعیت­هایی را دوباره به ما یادآوری کرد؛ داده ها و جزییات شفاف وخسته کننده­ی قانون بین المللی، در اغلب اوقات، برای بحث وتبادل نظر درباره­ی آنچه در عالی­ترین سطوح اسراییل رخ می­دهد بردباری اندکی دارد. ...پرسش در واقع این نیست که چرا واژه­ی "آپارتاید" به اسراییل منتسب می شود، زیرا آپارتاید، فقط واژه­ای برای اهانت کردن نیست بلکه  واژه­ای است که معنای قانونی ویژه­ای به همراه دارد.

بعد از سخنانِ جنجال برانگیز وزیرخارجه­ی ایالات متحده ،جان کری، مبنی بر اینکه تبدیل شدن اسراییل به "ایالتی آپارتایدی"  خطرات فراوانی را به همراه خواهد داشت ، واقعیت­هایی را دوباره به ما یادآوری کرد؛ داده ها و جزییات شفاف وخسته کننده­ی قانون بین المللی، در اغلب اوقات، برای بحث وتبادل نظر درباره­ی آنچه در عالی­ترین سطوح اسراییل رخ می­دهد بردباری اندکی دارد. واکنش­های سیاسی  به هشدار جان کری، زودگذر و احساساتی بودند؛ در این باره، سناتور باربارا بوکسر از ایالت کالیفرنیا گفت:"اسراییل تنها دموکراسی موجود در خاورمیانه است و هرگونه ارتباط برقرار کردن بین اسراییل و آپارتاید ،خنده آور و چرند است".

شاید تاکیدهای سطحی، کم مایه وغیر دقیق برای سیاستمداران جذاب باشد، اما هر کسی که بخواهد این رازِ سر به مهر را اندکی بگشاید ممکن است، دقایقی فزون­تر، به طور جدی در مورد این واژه و کاربردِ آن برای رژیم اسراییل بیندیشد. 

"آپارتاید" فقط واژه­ای برای توهین نیست؛ این واژه معنای قانونی ویژه­ای به همراه دارد، همانطور که کنوانسیون بین المللی در مورد مجازات و توقیف جرمِ آپارتایدی تصریح می­کند، این کنوانسیون توسط شورای عمومی سازمان ملل در سال 1973 میلادی و با اکثریت آراء به تصویب رسید.( اسراییل و ایالات متحده خودشان را از این معاهده مستثنی کردند)

در بند دوم این کنوانسیون آمده است: این واژه برای اعمال مجرمانه­ای به کار می­رود که  برای ایجاد وتقویت عامدانه­ی سیطره­ی یگ گروه قومی بر هر گروه قومی دیگر و تعدی کردن به آنها بشود را در بر می­گیرد. انکار کردن حقِ زندگی و آزادی دیگران ، آنها را در معرض توقیفِ دلبخواهی قرار می دهد،از آنها سلب مالکیت می­کند، ازحقشان برای ترک کشورشان وبازگشت به آن محروم می­شوند، آزادی آن­ها برای جابه­جایی واقامت در یک مکان سلب می­شود، اقامتگاه­ها و گتوهایی برای گروه­های قومی مختلف ایجاد می­­کند، از ازدواج گروه­های قومی با یکدیگر جلوگیری می­کند.(همه­ی موارد فوق،نمونه­هایی از جرم آپارتایدی است که به طور ویژه­ای در معاهده­ی فوق ذکر شده اند.)

در اینجا وبا توجه به ارجاع به گروه­های قومی، عده ای ممکن است نژاد را از دیدگاه صرفا بیولوژیک یا همچون موردی از یک رنگ خاص درنظر بگیرند؛ این دیدگاه ،روشِ ساده انگارانه­ای برای تفکر در مورد هویت قومی است. علاوه بر نکات فوق، تعریفِ عملیاتی هویت قومی در "کنوانسیون بین المللی سال1965،حذف همه­ی اشکال تبعیضات قومی را در نظر گرفته( معاهده ای که اسراییل آن را امضا کرده است) و کنوانسیون آپارتاید نیز، آنها را مد نظر قرار داده است.

فراتر از آن که برویم در تمامی ابعاد زندگی، از تولد تا مرگ، روش­ها و تدابیر، به طور هوشمندانه ای برای جداسازی جمعیت­های مختلف به کار می­رود. واژه­ی "تبعیض قومی" این گونه تعریف می­شود:هر گونه تمایز،مستثنی کردن، ایجاد محدودیت یا ارجحیت قایل شدن برمبنای نژاد،رنگ،نیاکان،ملیت یا اصالت قومی که با داشتن هدف یا اثر برای ملغی کردن یا  آسیب زدن به حقوق به رسمیت شناخته شده­ی انسانی در موقعیت­های برابر و آزادی­های بنیادی در زمینه­های سیاسی،اقتصادی،اجتماعی، فرهنگی یا هرگونه زمینه­ی مربوط به زندگی عمواست را در بر می­می­گیرد.

• هم اکنون چند واقعیت اساسی در این زمینه ذکر خواهند شد.
• این مرد چقدر ساده لوح است. آیا سیاهان در آفریقای جنوبی ، احزاب سیاسی دارند؟آیا آنها می توانند کرسی­هایی در پارلمان داشته باشند؟ آنها می توانند قضاوت بکنند؟ آیا آنها می توانند در دادگاه عالی به قضاوت بپردازند؟آیا آنها می توانند در ارتش به رتبه­ی افسری ارتقا پیدا بکنند؟ می­توانند تا حد ژنرال ارتقا یابند؟ اسراییل تنها کشوری است......(نویسنده­ی مقاله این قسمت را عامدانه با نقطه چین به پایان رسانده است.)

رژیم یهودی( همان نامی را که خودش برای تعریف کردن به کار می­برد)، یک بخش­بندیِ سیستماتیک رسمی و غیر رسمی برای اسکان، در هر دو قسمت اسراییل( نویسنده با توجه به اینکه فلسطینی تبار است،سعی کرده در این مقاله با استفاده از ادبیات رایج در سرزمین­های اشغالی، وجود آپارتاید سیستماتیک را تشریح نماید.) و سرزمین­های اشغالی به کار می­برد. البته روشن است که شهرک نشینان یهودی در کرانه­ی باختری از درآمیختن با فلسطینی­ها جلوگیری می­نمایند. هر چند، درون اسراییل،صدها اجتماع برای ساکنان یهودی ، در زمین­هایی که از فلسطینیان سلب مالکیت کرده اند،ایجاد می­شوند، به عنوان مثال، با حمایت و تصدیق کمیته­هایی این کار را انجام می­دهند که معیارهای قومی به کارگرفته شده در ایالات متحده- در زمان­های دورتر- را اِعمال می­کنند، یا از شهروندان فلسطینی خلعِ ید می­شود تا زمین­هایشان به طور اختصاصی در اختیار یهودیان قرار بگیرد واین کار با حمایت صندوق ملی یهودیان ، انجام می­شود.

ساکنان یهودی سرزمین­های اشغالی، از حقوق وامتیازت فراوانی برخوردارند به گونه­ای که، همسایگان فلسطینیشان از آنها محروم اند؛ در حالی که شهروند اولی از حمایت حقوق مدنی اسراییلی برخوردار است، دومی، در معرض زننده ترین رفتارهای قانون نظامی ،خواهد بود. در حالی­که همسایه­ی یهودی به راحتی رفت وآمد می­کند، فلسطینیان کرانه­ی باختری ، هرلحظه امکان دستگیر شدن و توقیفشان می­رود وآزادی جابه­جایی آنها نیز مورد انکار قرار می­گیرد؛ فلسطینیان، مکررا از دست­یابی به تسهیلات آموزشی و بهداشتی بازداشته می­شوند،اماکن مذهبی برای عبادت مسیحی­ها و مسلمانان،به راحتی در اختیارشان قرار نمی­گیرد.

طبق گزارش یک سازمان حقوقی فلسطینی­اسراییلی به­نام "عداله"، تبعیض­های آشکاری بر علیه فلسطینیان و به نفع اسراییلی­ها ، اِعمال می­شود. یکی از مولفه­های کلیدی قانون ملی اسراییل، قانونِ "بازگشت" است، به عنوان مثال، این قانون برای اسراییلی­ها اجرا می­شود ولی، فلسطینی­هایی که حتی در اسراییل متولد شده­اند(ولی از آنجا خارج شده اند) از این قانون مستثنی می­شوند. در حالی­که شهروندان یهودی ،بدون هیچ­گونه مانعی می­توانند آمد وشد داشته باشند، قانون اسراییل به طورآشکار، همسرگزینی شهروندان فلسطینی  از سرزمین­های اشغالی و آوردن آنها به اسراییل را منع کرده است.

تا حد زیادی، سیستم­های آموزشی برای هر دو جمعیت درون اسراییل( حتی اگر سرزمین­های اشغالی را در نظر نگیریم) به طور گسترده ای، نابرابرانه جریان دارد. در حالی که مدارس مملو از جمعیت فلسطینی­ها  فرومی­ریزند، دانش­آموزان یهودی از امکانات و منابع آموزشی بیشتری برخوردار خواهند بود.

ممکن و قانونی نخواهد بود که یک شهروند یهودی با یک شهروند غیر یهودی ازدواج بکند. شبکه­ای از قوانین، مقررات و دستورات نظامی ، مردم را به گونه­ای سازمان دهی کرده­اند که در فضاهای مخصوصی قرار گرفته و ازدواجشان، در سرزمین­های اشغالی یا بین مرزهای 1967 ، که بین اسراییلی­ها وفلسطینی­ها به­وجود آمد، غیر ممکن گردید.

این فرآیند در همه­ی ابعاد زندگی جریان دارد، از تولد تا مرگ. جداسازی روشمند و سیستماتیک جمعیت و تحقیر خفت­بار اصل آزادی به شدیدترین شکل. یک گروه از حقوق و مالکیت محروم می­شود، بیرون رانده می­شود،مجازات می­شود، تحقیر می­شود، خانه­اش ویران می­شود،به زندان رانده می­شود و به مرزِ گرسنگی  سوق داده می­شود به طوری که، پژمرده شود. گروهِ دیگر، آزادی جابه­جایی دارد، رشد وتوسعه­اش تشویق وتقویت می­شود و نمادهای فرهنگی و مذهبی­شان، برای آراستنِ نشان­های دولتی به کار می­رود.

پرسش این نیست که چرا واژه­ی "آپارتاید" در این­جا به کار رفته است.  پرسش این است: هنگامی که این واژه به کار می­رود، چرا باید سبب ِچنین غریوِ بلندی باشد؟ 

 

• ساری مکدیسی؛استاد زبان انگلیسی و ادبیات تطبیقی در  دانشگاه UCLA است. وی نویسنده­ی کتاب"اندرون­برونِ فلسطین: اِشغال روزمره" است.

 

Source: http://www.latimes.com/opinion/op-ed/la-oe-makdisi-israel-apartheid-20140518-story.html

مه 2014

 

ایمیل مترجم:

[e-mail]

صفخه نویسنده در انسان شناسی و فرهنگ

http://www.anthropology.ir/node/23290

 

پرونده ی «آپارتاید اسرائیل» در انسان شناسی و فرهنگ
http://www.anthropology.ir/node/24048

 

پرونده ی«تحولات خاور میانه» در انسان شناسی و فرهنگ
http://www.anthropology.ir/node/10253