انسان شناسان متخصص ایران ( 18 ) پروفسور هنری فیلد

پیمان اسحاقی

پروفسور هنری فیلد (Henry Field) یکی از انسان شناسانی که درباره مسائل انسان شناسی جسمانی، فرهنگ مادی و باستان شناسی ایران به تحقیق پرداخته است، در 15 سپتامبر سال 1902 به دنیا آمد. او تحصیلات خود را با آموزش باستان شناسی در دانشگاه آکسفورد / انگلستان آغاز کرد و در سال 1925 از این دانشگاه فارغ التحصیل شد. از آن پس به عنوان دستیار موزه دار انسان شناسی جسمانی در " موزه تاریخ طبیعی فیلد" در شکیگاگو به فعالیت مشغول شد. در سال 1934 به سمت سر موزه داری ارتقا یافت و تا سال 1943 در این مسئولیت باقی بود . در این دهه, هنری فیلد سفرهای تحقیقاتی وسیعی را از طرف این موزه انجام داد که به جمع آوری حجم بی شماری از داده های فرهنگی ( مادی و غیر مادی ) منجر شد. در سال 1941 وی به دعوت فرانکلین روزولت, رئیس جمهور آمریکا , در مقام یک انسان شناس پاسخ مثبت داد و به عنوان دستیار شخصی وی مشغول به کار گردید. در این مسئولیت او به عضویت " بخش اطلاعات ویژه " (Special Intelligence Unit) کاخ سفید درآمد و همچنین مدیریت پروژه " ام " (M) که در پی مطالعه جمعیت, مهاجرت و سکونت جهانی بود را برعهده گرفت. بررسیهای این پروژه برای استفاده در شکل بخشی مجدد به استراتژیهای بعد از جنگ جهانی آمریکا مورد استفاده قرار می گرفت. وی همچنین در سالهای 1947 – 1948 به عنوان عضو گروه تحقیقات آفریقایی دانشگاه کالیفرنیا عازم این قاره شد؛ همانگونه که به عنوان عضو گروه تحقیقاتی موزه پیبادی (Peabody) دانشگاه هاروارد به خاورنزدیک و پاکستان سفر کرد.
از نظر دانشگاهی, هنری فیلد از سال 1950 تا 1969 عضو گروه انسان شناسی جسمانی دانشگاه هاروارد بود. و در کنار آن در انجمن باستان شناسی گلاسکو عضویت افتخاری داشت؛ همچنان که به عضویت بسیاری دیگر از موسسات و انجمنهای علمی درآمده بود.
فیلد از سال 1966 به دانشگاه میامی / آمریکا پیوست. در این مرحله بود که مطالعات انسان شناختی خود را با عنوان فروست " گزارشهای تحقیقات فیلد " منتشر کرد. این مجموعه که شامل گزارشهای گروه " ام " نیز می شد، به 666 گزارش بالغ گردید. هنری فیلد, کتابها و مقالات متعدد دیگری را نیز درباره خاورمیانه, عراق, ایران وقفقاز منتشر کرد. وی در دوره تحقیقاتی خود, پژوهشهای باستان شناختی و انسان شناختی فراوانی را به انجام رسانید و در این مسیر ادبیات علمی فراوانی را فراهم کرد. در حوزه باستان شناسی, او پژوهش در آفریقا, اروپا, مغولستان و جنوب غرب آسیا را در کارنامه خود داشت. او همچنین تحقیقاتی متنوعی را در شمال صحرای عرب, عراق , اردن, عربستان سعوی و ایران انجام داد. فیلد سرانجام درسال 1986 در میامی / فلوریدا / آمریکا، که دوران بازنشستگی خود را در آنجا می گذراند، درگذشت.


آثار او درباره ایران :
(به همراه دیوید هوپر) گیاهان سودمند و دارویی ایران و عراق، تهران : موسسه مطالعات تاریخ پزشکی، طب اسلامی و مکمل ,1382 , ‎241 ص.
Useful plants and Drugs of Iran and Iraq (Chicago: Field Museum of Natural History), 1937 ,Botanical series.Vol IX, no.3

ماخذشناسی انسان شناختی – جغرافیایی منطقه خلیج فارس
Anthropogeographical Bibliography of the Persian Gulf Area, 1952

سفر تحقیقاتی مشترک دانشگاه آکسفورد و موزه فیلد به ( جزیره ) کیش و بین النهرین
The Field Museum-Oxford University Expedition to Kish, Mesopotamia, 1923-1929, Field Museum of Natural History, 1929.

پناهجویان لهستانی در ایران، آفریقا و هند ( پرونده شماره 24 در پروژه تحقیقاتی " ام. " )
M-24, "Polish Refugees in Iran, Africa and India," August 2

مشکلات آبیاری و فرصتهای اسکان در ایران ( پرونده شماره 94 در پروژه تحقیقاتی " ام. " )
M-94, "Irrigation Problems and Settlement Possibilities in Persia (Iran)," June 9, 1944

مسائل جمعیت شناختی ایران ( پرونده شماره 147 در پروژه تحقیقاتی " ام. " )
M-147 , "Demographic Problems of Persia (Iran)," October 18, 1944

مردم شناسی ایران
ترجمه عبدالله فریار،[بی م.] : ابن سینا [ با همکاری موسسه فرانکلین ] ,[ 1343], 920 + 144 ص .: مصور؛ 25 س م
Contributions to the anthropology of Iran. Chicago: Field Museum of Natural History, 1939, Publications of Field Museum of Natural History: Anthropological Series Volume 29 (Nos. 1 and 2), 2 parts bound in 2 vols., with a folding map as frontispiece, 144 plates and 24 text-figures including maps, 8vo., pp. 706,
این اثر در مقاله زیر مورد نقد و بررسی قرار گرفته است :
American Anthropologist
Review by W. W. Howells
July/September 1941, Vol. 43, No. 3, pp. 461-464
Posted online on October 25, 2004.
تحقیقات این کتاب جزء برنامه ای برای تجهیز موزه فیلد از اطلاعات خاورمیانه بوده که پس از برنامه مطالعاتی این گروه تحقیقاتی در عراق انجام شده است. پس از ایران نیز گروه عازم قفقاز شد. این گروه در عراق، ایران و قفقاز بیش از 2500 نفر را مورد مطالعه قرار دادند. مطالعه در ایران در اوت و سپتامبر 1934 ( مرداد و شهریور 1313 انجام شده است. ). فیلد در مقدمه کتاب خود اشاره می کند که علی اصغر حکمت و آندره گدار به او پیشنهاد انجام برنامه انسان شناسی کامل ایران را دادند که ظاهرا این طرح هرگز به مرحله اجرا درنیامد.گروه تحقیقاتی به سرپرستی فیلد، برای انجام دوره تحقیقات مجوز رسمی از دولت ایران گرفتند. این گروه کار خود را از شیراز آغاز و با انجام تحقیقات و اندازه گیری بدن انسان و جمع آوری نمونه های گیاهی، حبوانی و نیز عکسبرداری دنبال کردند. در این مسیر، گروه تحقیقاتی فیلد در اصفهان، شهرری و برخی نقاط دیگر ایران، به بررسیها در حوزه انسان شناسی جسمانی و نیز جمع آوری نمونه های گیاهی و حبوانی پرداختند.
محتویات این کتاب چنین است : فهرست، قسمت اول : سرآغاز، مقدمه، سرزمین و مردم ایران، مردم ایران [ ایالات شمال و شمال غربی، گروههای نژادی، مازندران، گیلان، خمسه، قزوین، آذربایجان، کاشان، لرستان، خوزستان، بختیاری گرمسیر، اصفهان، فارس و بنادر خلیج، لارستان و بندر عباس، کرمان، بلوچستان، سیتان، یزدع خراسان، سمنان و دامغان، تقسیمات جدید ایران، مردم شناسی جسمانی ایران , مطالب مربوط به استخوان بندی، روش و تکنیک اندازه گیری، یهودیهای اصفهان، اطلاعات تطبیقی درباره یهودیهای آسیای جنوب غربی و قفقاز، روستائیان یزدخواست، ده نشینان کناره، لرهای پشت کوه، کارگران ری وافراد متفرقه، مقایسه چهارگروه ایران، تجزیه نژادی جمعیت ایران، موقعیت نژادی ساکنان ایران] قسمت دوم : فهرست قبائل و کتابنامه و فهرست اعلام و لوحه ها
این کتاب در 920 صفحه به همراه 144 عکس و به ضمیمه نقشه های بسیار در سال 1343 در تهران در دوهزار نسخه به چاپ رسیده است.


فهرست آثار و پژوهشهای هنری فیلد :
http://www6.miami.edu/english/msdouglas/Shortlistfield.html