مهر و داغ بر خرمن و دام

گروه کتاب و رسانه

مهر و داغ بر خرمن و دام ، پژوهش مردم شناختی،  محمد میرشکرایی، تهران: سازمان میراث فرهنگی ایران، 1378
« مهر و داغ » عنوان اثری مردم شناختی است که توسط محمد میرشکرایی نگاشته شده و به همّت سازمان میراث فرهنگی ایران به چاپ رسیده است.
نویسنده در این اثر در دوبخش مجزا به ارائه اطلاعاتی درباره « مُهر خرمن » و « داغ و دروش » می‏پردازد؛ وی قبیل اشیاء را که وی شیء مردم‏شناسی معرفی می‏کند؛ وی برای روشن کردن اهمیت و ارزش پژوهش خود شیء مردم‏شناسی را ارزشمند و فرهنگی توصیف می‏کند؛ و می‏آورد: شی مردم‏شناسی، فرآیند تطور و تحول عنصر یا شاخه‏ای از فرهنگ را در خود متجلی می‏کند؛ پیام شی مردم‏شناسی، در واقع، معنای فرهنگی آن است، شی در جریان فعالیت‏های انسان پدید می‏آید و در متن کار، در مراسم بازی و رفتارهای دیگر می‏نشیند و آنها را در خود متبلور می‏کند؛ شناخت از گذر شی حاصل می‏شود. شی مردم‏شناسی خصوصیات فرهنگی یک مقطع زمانی و یا یک حوزه جغرافیایی را بیان می‏کند و یا بیان حلقه‏ای از مجموعه جریان فرهنگ و تمدن است. ص.13‏
در حقیقت اثر میر شکرایی نوعی مردم نگاری است که تمرکز خود را بر ابزارهای خرمن  و داغ که از نشانه‏های مالکیت در زندگی‏های مبتنی بر به ترتیب کشاورزی و دامداری قدیم هستند، قرار داده است. وی در این پژوهش انواع نشانه‏ها و گسترش آنها در پهنه جغرافیایی ایران را نیز مورد توجه خود قرار داده‏است. از آنجا که شاید بسیاری از مردم و نسل امروز، به سبب فاصله گرفتن از چنین فضاهایی تصویرِ درست و مشخصی از « مهر خرمن» در ذهن خود نداشته باشند، این کتاب در بخش مهرِ خرمن با ضمیمه تصاویر نقاشی شده و عکس‏ به فهم و درک بهتر این قبیا ابزارها کمک کرده است.
بیان تنوع نام گذاری‏های مهر و داغ در ایران، جنس وشیوه ساخت، شکل و اندازه، مفاهیم مرتبط با آنان، چگونگی پراکندگی جغرافیای‏شان و .... از دیگر ویژگی‏های این پژوهش است. علاوه بر این‏ها داغ زدن در عشایر بختیاری نیز به عنوان نمونه‏ مورد بحث و بررسی قرار داده شده‏است.