پاکی را کلید بزن

درست همان زمان که برای ارضای حس بزرگ شدن و آزادی طلبی وارد همنشینی های دوستانه شده و به آن مواد لعنتی پکی تفننی زدم, بدبختی هایم شروع شد

درست همان زمان که برای ارضای حس بزرگ شدن و آزادی‌طلبی! وارد همنشینی‌های دوستانه شده و به آن مواد لعنتی پکی تفننی زدم، بدبختی‌هایم شروع شد.

همان پک زدن هایی که تداومشان، موجب شد از انسانیت خارج شوم و مرا مجبور کرد به کارهایی نادرست دست بزنم؛ از فروش پنهانی برخی اجناس خانه، تا دزدیدن ضبط ماشین و کفش های جلوی مسجد یا آپارتمان و حتی زورگیری. زیر مشت و لگد گرفتن های خانواده و خرد و خمیر کردن شیشه ها و وسایل خانه که جای خود دارد. اکنون با رفتارهایی که ازم سر زده، دیگر آبرویی برای خانواده نگذاشته ام و آنها نیز به خانه راهم نمی دهند و در نتیجه آواره کوچه و خیابان شده ام و کارم شده وِلو شدن کنار دیوارها برای ساعاتی از شبانه روز و به خوابِ سنگین رفتن.

اما واقعیت چیست؟ به میزانی که پول برای خرید این کوفتی های غرورآور متوهم کننده صرف می کنی، دامنه حقارت بر تو مستولی تر می شود. در مقابل، آن قاچاق فروش ها را پولدار تر می کنی و خانه و خودرویشان را نو نوارتر.

لحظه ای تامل! آیا مصرف این مواد آنقدر لذت بخش است که بر رنج دادن عزیزان و همدمان زندگیت (مادر، پدر، برادر، خواهر یا همسر و فرزند) ترجیح دهی؛ لذتی ویرانگر که بعید هم نیست به قیمت از دست رفتن عزیزان و متلاشی شدن خانواده ات بینجامد. پس همتی کن و دستان قدرتمندی را بگیر که قادرند تو را از منجلاب اعتیاد رهایی بخشند. اما چگونه؟

● مراکز فعال، پذیرای بیماران

هم اکنون حدود ۴۰۰۰ مرکز ترک اعتیاد رسمی در کشور فعالیت می کنند که برخی از آنها به روش دارویی (متادون) و برخی غیردارویی، بیماران را ترک می دهند. به اعتقاد برخی روان شناسان، روش ترک در این مراکز بهترین روش تلقی شده و افراد به یکباره از مواد مخدر ولو به صورت دارویی خلاص می شوند. به هر حال، بیماران می توانند با کمی تحقیق از مراکز فعال ترک اعتیاد درخصوص میزان موفقیت آنها، به رهایی از این سایه شوم ویرانگر اقدام کنند.

● روش های درمانی

روش ترک بیماران در مراکزی که از دارو استفاده نمی کنند، اعتقادی، روان شناسی و تقویت باورهای دینی است. به این معنا که بیماران در این مراکز با تقویت باورهای اعتقادی خود، نیروی خداوند را بالاترین نیرو تلقی می کنند که با اتکا به آن، می توان خود را از شر این مخدرات رهایی داد. در ادامه دوره، جلسات آموزشی قدم ها و سنت های ۱۲ گانه که حاوی پیام های اصلاح کننده و در عین حال کمک خواهی از خداوند است، تشکیل می شود. در این جلسات، آیین شکر گذاری و بیان تجربیات برگزار می شود و افراد در آن با استمداد از خداوند و گوش دادن به تجربه های قدیمی تر ها، توان پاکی خود را تقویت می کنند. در این میان، برای هر نفر یک راهنما ـ که نقش روحیه دهنده دارد ـ تعیین می شود تا مشکلات و موانع پیش روی خود را با وی مطرح کند. این واقعیتی است که رخ داده و بیماران فراوانی به این طریق، نجات یافته و زندگی شیرینی را برای خود، خانواده و جامعه رقم زده اند.

امیر سرلک، مدیر کانون تولد دوباره، با اشاره به این که مهم ترین نکته مورد توجه در پذیرش معتادان در این کمپ، «اظهار تمایل» است، تصریح می کند: در این مرکز، افراد یک هفته در اتاق سم زدایی قرار می گیرند. در اینجا، عمل سم زدایی بدون هرگونه دارویی انجام می شود و پس از آن به مدت ۲۱ روز، بیماران در جلسات معنوی «ایمان مداری» و «پرهیزمداری» حضور می یابند.

یاسر کاهه، مدیر یک خانه بهبودی، که خود تجربه ۱۵ سال مصرف مواد مخدر داشته و سه سال است پاک شده، برای اشاعه تجربه های خود در ترک این مواد، به تاسیس این خانه در حد توانایی خود اقدام کرده است. او توضیح می دهد: در اینجا، در هر دوره بیست و یک روزه ۲۰ تا ۲۵ نفر مورد ترک قرار می گیرند. هزینه هر نفر با خوراک شبانه روزی نیز ۲۰۰ تا ۲۵۰ هزار تومان است که البته میزان دریافت هزینه، با توجه به بضاعت افراد خواهد بود.

او ادامه می دهد: روال ترک نیز به این صورت است که هفته اول، ترک فیزیکی است و در سه شب نخست، در صورت نیاز به فرد، مُسکِن داده می شود تا درد برایش تحمل پذیر شود و پس از آن، قطع می شود. در روزهای بعد، جلسات شکرگذاری (صبح) و بیان تجربیات (بعدازظهر) با حضور بیماران برگزار می شود.

او می گوید: ماهانه یک نفر کارتن خواب را به طور رایگان ترک می دهیم که زکات کارمان محسوب می شود.

● تفاوت های دیروز و امروز پاک شده ها

تغییرات حاصل شده در زندگی افراد پاک شده، به گونه ای است که در صورت مواجه شدن با شرایط آغاز دوره اعتیاد، آنها به هیچ عنوان حاضر به تکرار آن تجربه های به اصطلاح لذت آمیز نیستند. اظهارات بیان شده با چند نفر از پاک شده ها، حاکی از این واقعیت است.

کاهه که سال های زیادی گرفتار مصرف انواع مواد مخدر بوده، می گوید: تا پیش از پاکی، یک خسران دیده واقعی بودم. به طوری که از نظر اقتصادی ورشکسته و بدهکار شدم و همسرم نیز طلاق گرفت و به دلیل نپرداختن مهریه به زندان افتادم، اما با یاری خداوند و با پیروی از اصول NA (معتادان گمنام)، توانستم ریشه این مواد را در وجود خود بخشکانم و به یکی از مهم ترین خواسته هایم ـ که برگشت همسر طلاق گرفته ام بود ـ برسم.

حمیدرضا، شانزده ساله در شب مصاحبه شصت و هشتمین روز پاکی خود را در یک کمپ غیررسمی می گذراند. او سه سال پیش، مصرف کراک را تجربه کرد و گرچه پس از یک سال مصرف مداوم کراک و شیشه، خود اقدام به ترک کرد، اما وسوسه مصرف، او را دوباره گرفتار کرد.

حمیدرضا از رفتارهای خلاف مثل دزدی کردن دست برداشته است و اکنون همه به او اعتماد می کنند، مادر طلاها را از چشم او مخفی نمی کند و اطرافیان موبایل ها را از جلوی رویش پنهان نمی کنند و حتی در تصمیم گیری ها نیز به نظر او اهمیت می دهند و باورش می کنند.

مهدی. الف ۱۲ سال به طور فعال اعتیاد داشته و اکنون پنج سال است که پاک شده است. او مصرف خود را با حشیش شروع کرد که در نهایت به تزریق ختم شد. مهدی در طول این دوران حتی سه سال کارتن خواب بوده است. مهدی با تاثر و تنفر به روزهایی اشاره می کند که اعتماد و عاطفه در زندگی روزمره اش از بین رفته بود. فروش وسایل آشپزخانه مادرش، دزدی، ژنده پوشی و ظاهری کثیف در خیابان ها، وصف حال آن روزهای مهدی است. به دلیل همین انتخاب سبک زندگی، مدرسه را رها کرد و بابت آزارهای سنگین، پدر خود را به وادی مریضی (سکته مغزی) کشاند، اما حالا که از شر اعتیاد خلاص شده، به چرخه کار پیوسته و اعتماد خانواده و جامعه را به خود جلب کرده است.

ناصر چهل و شش ساله، بیش از شش سال است که اعتیاد خود را کنار گذاشته است. او معتقد است با پیروی از قدم های ۱۲ گانه، درک درستی از خدا و خود پیدا کرده و می گوید: با رفتارهای نادرستم طی سال های اعتیاد، زنم طلاق گرفت و مادرم نیز همیشه گریان بود، اما الان که رها شده ام، روحیه مادرم متحول شده و خندان است و در میان مردم احساس آرامش می کند. اگر قبلا کیف پولش را خالی می کردم، اما الان در پایان هر ماه برایش پول واریز می کنم. مادرم همواره می گوید، تو زندگی را به من برگرداندی.

فرهاد. ف که ششمین سال تولد پاک شدگی خود را بتازگی جشن گرفته، با به کار بردن قدم های دوازده گانه رفتارهای خود را اصلاح کرده است. او می گوید: سعی می کنم ساعت ۹ صبح سرکار باشم تا نزد صاحب کارم بدقول نشوم. در مسیر رانندگی با موتور، از چراغ قرمز عبور نمی کنم، امروز تلاشم را می کنم تا خداوند روزی مرا برساند.

● انتظار از مسئولان

کاهه، مدیر یکی از خانه های بهبودی که بی سروصدا در مسیر بازگرداندن معتادان به جامعه گام گذاشته، از این که نهادهای دولتی نگاه مجرمانه به آنها دارند، گلایه می کند و اظهار می دارد: متاسفانه برخی مراکز، از رفتارهای خطرناک و غیر استاندارد برای ترک معتادان استفاده می کنند و این امر موجب شده تا مسئولان، کمپ هایی همچون ما را نیز سالم تلقی نکنند، اما انتظار ما این است که مسئولان بگذارند به فعالیتمان ادامه دهیم و چنانچه خطایی از ما سر زد، مرکز را پلمب کنند.

به گفته وی، گرچه همین مرکز کوچک امکانات مراکز مجاز را ندارد، اما سالانه حداقل یکصد نفر را ترک می دهد. به این معنا که سالانه یکصد نفر وارد زندگی شده و از رفتارهای ناهنجارانه همچون دزدی، زورگیری و رفتارهای غیرقابل تحمل در خانه دست بر می دارند و در نتیجه، هزینه های روحی و روانی ناشی از این افراد در جامعه حذف می شود.

حسن عرب، مدیر یک کمپ ترک اعتیاد هم به روند سخت اخذ مجوز اشاره می کند و می گوید: ما نیز دوست داریم با مجوز قانونی فعالیت کنیم و از مسئولان سازمان بهزیستی می خواهیم روند اعطای مجوز را تسریع کنند.

او تاکید می کند، در کمپ وی در هر دوره ۴۰ تا ۶۰ بیمار مراحل ترک خود را می گذرانند و با استفاده از روان درمانی و بهره گیری از باورهای مذهبی و اعتقادی به زندگی بازمی گردند. حال آن که در صورت بستن کمپ هایی مانند ما، این بیماران یا به خانواده یا جامعه آسیب وارد می کنند و من از مسئولان ذی ربط می خواهم روند مجوز فعالیت برای درمان بیماران را تسهیل کنند.

● توصیه به پاک شدگان

واقعیت این است که پاک شدن از مواد مخدر چندان دشوار نیست، اما پاک ماندن و به اصطلاح، دچار لغزش نشدن دشوار است. چه بسا، افراد زیادی بوده اند که چند سال پاک مانده، اما دوباره وارد چرخه مصرف شده اند. با تمام افرادی که مصاحبه شد، معتقد بودند حضور دائم در جلسات NA برای ممانعت از مصرف دوباره مواد مخدر الزامی است و این شرکت کردن ها، موجب ایجاد روحیه و انگیزه برای پاک ماندن است.

کاهه معتقد است: کسانی که طبق اصول NA زندگی کنند، پاکی آنها تضمین شده است چون یک تجربه گروهی است. روشی است که در دنیا ثابت شده و۸۰ سال قدمت دارد. بنابراین، اگر افراد طبق این اصول پیش روند امکان ندارد دوباره مصرف کنند، اما وقتی تنها می شوند و در جلسات شرکت نمی کنند، مصرف دوباره امکان دارد.

سرلک، مدیر کانون تولد دوباره نیز بر «حضور در جلسات NA به طور مداوم» و «قطع رابطه با مصرف کنندگان» به عنوان دو راهکار جلوگیری از گرایش دوباره تاکید می کند و معتقد است: افراد پاک شده پس از ترک، باید به طور مرتب در جلسات حاضر شوند. البته این حضور برای افراد تازه وارد باید روزانه باشد.

وی خاطرنشان می کند: ما از دولت هیچ حمایت مالی نمی خواهیم و فقط از مسئولان می خواهیم اجازه دهند در مکان هایی همچون پارک ها جلسات خود را برگزار کنیم و ما را در این زمینه حمایت کنند.

یوسف بهمن آبادی