ابومازن ، عرفات می شود

یك رویكرد استقبال از شروع دوباره مذاكرات صلح با اسرائیل و رویكرد دوم استقبال از لبخندزدن دموكراسی به گوشه ای از خاورمیانه عربی است. به قدرت رسیدن ابومازن پس از چند سال بایكوت عرفات از سوی كاخ سفید و اسرائیل اگر به مفهوم ایجاد مفری برای خروج از بن بست جاری مذاكرات صلح باشد آن را باید به فال نیك گرفت، اما اگر ابومازن چنان مورد ارزیابی قرار گیرد كه احتمالاً در میان مدت قادر باشد مذاكرات صلح را به سرانجام رساند اساساً به خطا رفته ایم. ابومازن با ده ها میلیون زن و مرد تحقیر شده فلسطینی مواجه است كه به شدت سرخورده و منفعل هستند، اقتصاد این مردم به دلیل بسته شدن و محاصره شهرها و روستاها از سوی اسرائیل به عصر حجر بازگشته، ابتدایی ترین تاسیسات زیربنایی شهرها و روستاهای فلسطینی با حملات اسرائیل تخریب گردیده است و از همه بدتر، ترور زنجیره ای و بی انقطاع رهبران نظامی و حتی سیاسی فلسطینی از حماس و فتح گرفته تا جبهه خلق برای آزادی فلسطین طی دو سال گذشته فضایی از خشم و بغض و كینه را در میان این مردم ایجاد كرده است. ابومازن مامور مدیریت مردمی شده است كه خود را مغلوب یك ماشین جنگ روانی و مواجه با رقیب و دشمنی می بینند كه به صورت سازماندهی شده آنان را تحقیر و ابتدایی ترین حقوق انسانی آنان را پایمال می كند. منطقه سیافا در نوار غزه ۵۰۰ نفر جمعیت دارد. مردم این روستا فقط در ساعات ۸ تا ۹ صبح و ۳ تا ۴ بعدازظهر اجازه وارد یا خارج شدن از روستای خود را دارند. بسیاری از آنها هر روزه صبح و عصر به حدی در پست های بازرسی اسرائیل عمداً معطل می شوند كه پس از چند ساعت انتظار و ایستادن در صف مجبور می شوند یا به روستای خود بازگردند و در بعدازظهرها برای گذراندن شب به منزل آشنایان و اقوام خود بروند. جنگ روانی و تحقیر فلسطینیان باعث شده تا آثار تفكر و گفتمان منطقی در میان بسیاری از آنان زایل گردد زیرا زندگی آنها روالی منطقی و انسانی نداشته است. منزل خانواده مغربی در نوار غزه كه پنج پسر دارد تاكنون دوبار از سوی بولدوزرهای اسرائیلی ویران شده است. یك پسر آنان سال گذشته در جریان حمله به یك شهرك یهودی كشته شد، یك پسر آنان زندانی و به حبس ابد محكوم شده است، دو پسر خانواده در زندان های اسرائیل منتظر حكم هستند و فقط یك پسر خانواده تاكنون جان سالم به در برده است. مادر خانواده عزادار چهار پسر و خانه ویران شده اش است و پدر خانواده معتقد است ابومازن یا هركس دیگری نمی تواند شرایط را عوض كند. حسن یوسف از رهبران حماس می گوید با توجه به اینكه ابومازن فقط آرای ۷۰ درصد از حائزین شرایط را به خود اختصاص داده است در واقع فقط حدود ۳۵ درصد از فلسطینیان از او حمایت می كنند. به این ترتیب ابومازن آرای فلسطینی هایی را كسب كرده است كه هنوز چیزی برای از دست دادن دارند و تلاش می كنند وضعیت فعلی به فاجعه بدتری متمایل نشود. مفهوم دیگر ۳۵ درصد این است كه ۶۵ درصد فلسطینی ها اكثریت خاموشی هستند كه ابومازن را قبول ندارند یا حاضر نیستند از شعار انتقام انتقام كوتاه بیایند با كارشكنی های اسرائیل موفق به اظهارنظر در مورد یكی از نامزدهای ریاست جمهوری نشدند. تركیب آرای ابومازن به شكلی است كه احتمالاً با جنس پیروزی او نمی توان دیوار توافق محكمی را با اسرائیل بنا كرد چه رسد به احداث بنایی رفیع از صلح و آرامش. ابومازن همواره مامور مخفی فلسطینی ها در مذاكرات مخفی با اسرائیل بوده است. توافقنامه اسلو در سال ۱۹۹۳ پس از آن به امضا رسید كه طرف اسرائیلی چندین ماه با ابومازن به نمایندگی از طرف ساف و عرفات مذاكره می كرد. با این حال شارون چندی پیش او را جوجه ای نامید كه هنوز پرهایش درنیامده است. ماموریت ابومازن بدین لحاظ دشوار است و محال به نظر می رسد كه مهمترین گام های اساسی در جریان مذاكرات صلح را ابتدا اسرائیل باید بردارد. عقب نشینی از غزه، بر چیدن شهرك های یهودی نشین كه وعده آن را داده است، توقف شكار رهبران فلسطین، برچیدن پست های بازرسی و دیده بانی كه زندگی مردم را مختل كرده و آزادی زندانیان فلسطینی. در صورتی كه طرف اسرائیلی برای نشان دادن حسن نیت كلیه اقدامات فوق را انجام دهد دو معضل اسرائیلی و فلسطینی به صورت همزمان خودنمایی خواهند كرد. یهودیان افراطی و طرفداران همان جناحی كه حكم قتل اسحاق رابین را صادر كرد تهدید كرده اند كه در صورت برچیدن شهرك های یهودی نشین جنگ مسلحانه را علیه دولت آغاز خواهند كرد. دولت اسرائیل به احتمال زیاد توانایی مدیریت چنین بحرانی را خواهد داشت اما معضل اساسی از جانب طرف فلسطینی خودنمایی خواهد كرد. در حال حاضر با ترور رهبران درجه یك، دو و سه حماس، توانایی این تشكیلات برای سازماندهی و اجرای حملات انتحاری به حداقل كاهش پیدا كرده است، ولی تركیب و نوع تجربه فلسطینی ها به گونه ای است كه به نظر می رسد سازمان حملات انتحاری بار دیگر قابلیت بازسازی و ناامن كردن شهرهای اسرائیلی را داشته باشد. براساس نتایج یك تحقیق كه سال گذشته مجله تایم و نیوزویك آن را منتشر كردند تقریباً هر اسرائیلی طی دو سه سال گذشته یكی از دوستان، اقوام، همسایگان یا آشنایان خود را در اثر حملات انتحاری فلسطینی ها از دست داده است یا یك نفر را كه می شناخته در اثر حملات انتحاری زخمی یا معلول شده است.براساس آمار رسمی طی انتفاضه چهار سال گذشته سه هزار فلسطینی و هزار اسرائیل كشته شده اند ولی در كنار ویرانی شهرهای فلسطینی، بسیاری از شهرهای اسرائیلی، مراكز تجاری، تفریحی و توریستی اسرائیل نیز در اثر نفوذ عوامل حملات انتحاری با بحران و ركود سنگینی مواجه شده اند كه هنوز ادامه دارد. ضرر و زیان اقتصادی اسرائیل از این حملات انتحاری به میلیاردها دلار بالغ می شود. بنابر نظر بسیاری از تحلیلگران فشار ناشی از حملات انتحاری بر شهرها و ساكنان شهری اسرائیلی به قدری سنگین بوده است كه جامعه متمایل به صلح اسرائیل در دوران شیمون پرز گام به گام و طی چند انتخابات به سمت و سوی حمایت از شارون متمایل گردید كه حتی بسیاری از اسرائیلی ها او را آدم كش و خشن می نامند.در بهترین شرایط و در صورتی كه اسرائیل آماده برداشتن اولین گام ها در راستای تحقق صلح با فلسطینی ها باشد كاهش پست های دیده بانی و برداشتن محاصره از شهرها و شهرك های فلسطینی به احتمال زیاد موجب تسهیل و از سرگیری حملات انتحاری فلسطینی هایی خواهد شد كه از ریاست جمهوری ابومازن حمایت نكرده اند و معتقدند به انتقام خیل رهبران حماس كه طی دو سه سال گذشته پی در پی ترور شده اند باید حملات انتحاری را از سر گرفت. ابومازن همیشه معتقد بود كه انتفاضه و حملات انتحاری انحرافی در تاریخ مبارزات فلسطین بوده است. طرف اسرائیلی همواره از مقام های دولت خودمختار درخواست می كرده است كه به سركوب گرایشات نظامی حماس و جهاد اسلامی بپردازد و همواره اصرار داشته است كه رهبری فلسطین رهبران شاخه های نظامی حماس و جهاد اسلامی را خود راساً دستگیر كند و به اسرائیل تحویل دهد. با این حال، عرفات در جریان مذاكرات صلح همواره از اهرم تهدید حماس برای تحت فشار قرار دادن اسرائیلی ها بهره می برد اما مواضع ابومازن علیه جریانات اسلامی با گرایش نظامی به ترتیبی بوده است كه هرگونه شانس توسل ضمنی به این تهدید را برای رئیس جمهور جدید فلسطین منتفی می سازد.به نظر می رسد ابومازن و طرف اسرائیلی هر دو برای آغاز و ادامه مذاكرات صلح با معضلاتی جدی مواجه باشند.درصورتی كه ابومازن بر اعتقاد قبلی خود مبنی بر محكوم كردن جریان مسلحانه علیه اسرائیل اصرار ورزد و بنابر برخی تمایلات اقدام به دستگیری رهبران نظامی كند بسیاری از تحلیلگران جنگ داخلی و قتل عام فلسطینی ها به دست فلسطینی ها را برای ملت او پیش بینی كرده اند و در صورتی كه برای اجتناب از درگیری مسلحانه قابلیت اقناع مخالفان و به راه آوردن آنان را نداشته باشد، در آن صورت به همان سرنوشتی دچار خواهد شد كه كاریزمای فلسطینی ها یعنی عرفات با آن مواجه شد.هفته گذشته ابومازن با فاصله گرفتن از ادبیات صلح طلبانه خود در جریان یك سخنرانی به یكباره اسرائیلی ها را «دشمن صهیونیستی» خواند و تعجب همه طرف های فلسطینی و اسرائیلی را برانگیخت.تغییر تدریجی ادبیات سیاسی ابومازن به مفهوم آن است كه این دیپلمات كاركشته فلسطینی احتمالاً همچون عرفات با رموز مذاكره با اسرائیل و توسل به سیاست چماق و هویج علیه رقیب خود آگاه می شود.ادبیات سلیس و عاری از واژه های تند سیاسی متعلق به زمانی بود كه ابومازن فقط نقش یك مقام سیاسی ارشد فلسطینی را برعهده داشت.ورود واژگانی كه حاكی از حمله به اسرائیلی هاست نشانه های قوام گرفتن رئیس جمهوری است كه به تدریج قدرت رسمی را در دست می گیرد و با واقعیات خشك سیاسی به نحوی واقع گرایانه مواجه می شود.محمود عباس رهبر جدید فلسطینی ها در جریان مذاكرات خود با اسرائیل قطعاً به چیزی كمتر از آخرین دور مذاكرات صلح و آنچه عرفات در سال ۲۰۰۱ در تابا بر سر آن اصرار داشت تن نخواهد داد. او به تدریج به همان موقعیتی گام می گذارد كه عرفات در مواجهه با لجاجت دیپلماسی اسرائیل گرفتار آن بود.این دیپلمات كاركشته درصورتی كه خط قرمزهای یاسر عرفات رهبر فقید فلسطینی ها را مورد ملاحظه قرار دهد وارد تعاملی موفق با اسرائیلی ها خواهد شد و در صورت حمایت های بسیار جدی آمریكا خواهد توانست مذاكرات را به مرحله نهایی، یعنی تعیین سرنوشت بیت المقدس، تعیین مرزهای نهایی و بازگشت آوارگان چهاردهه گذشته بكشاند. در شرایطی كه ابومازن پارامترهای مذاكره كننده فلسطینی را با در نظر گرفتن ملاحظات حماس و ۶۵ درصدی كه به او رای نداده اند درنیامیزد احتمالاً با سرنوشتی بهتر از سادات مواجه نخواهد شد. سه سالی را كه عرفات در ساختمان مركز فرماندهی خود عزلت و گوشه نشینی را برگزید به این علت بود كه می دانست برای تداوم و حفظ حداقل وحدت گروه ها و سازمان های نظامی و سیاسی فلسطینی نمی تواند پا را از این فراتر گذارد وگرنه با امضای چندین قرارداد صلح چند جایزه صلح نوبل دیگر را به خود اختصاص می داد.

منبع : باشگاه اندیشه