کالاهای پزشکی و دروازه گمرک

تا جائی که در بسیاری از موارد این نگرانی بسیار مشهود است که آیا تنها با تغییر تعرفه‌ها می‌توان به حمایت یکی از دو گروه یعنی تولیدکنندگان یا واردکنندن پرداخت؟ آیا تنها وسیله حمایتی از تولید داخلی حرکت تعرفه‌های گمرکی به سمت بالا و بالاتر است و تنها راه حمایت از مصرف‌کننده داخلی که تقاضای استفاده از کالای خارجی را دارد، تغییر تعرفه‌ها به سمت پائین و پائین‌تر تا حد معاف از پرداخت عوارض گمرکی است؟ مبحث حمایت از تولید‌کنندگان و درخواست‌های ایشان و حمایت از واردکنندگان داستانی بس قدیمی و دامنه‌دار است، زیرا در سال‌هائی که هیچ عوارض جهت ورود انواع کالاهای پزشکی پرداخت نمی‌شد (منظور سال‌هائی که طبق مصوبه ۵۰۷۹۰ و یا تبصره ۱۰ قانون بودجه در سال‌های ۷۵ لغایت ۸۰) نیز مصرف‌کنندگان داخلی از این معافیت‌ها ظاهراً هیچ بهره‌ای نمی‌بردند یا در سال‌هائی که تعرفه‌های بسیار بالائی برای بعضی اقلام خاص وارداتی در نظر گرفته شده بود، ظاهراً هیچ‌گونه تغییری در کیفیت تولید کالای ساخت داخل پدید نیامد. از این موضوع می‌توان چنین نتیجه گرفت که تعرفه به تنهائی نمی‌تواند کمک مؤثر و واقعی به هر یک از طرفین این معامله نماید.
با توجه به تغییرات به‌وجود آمده در تعرفه‌های سال ۸۴، مناسب دیدیم مقایسه‌ای هر چند کوتاه بین تعرفه‌ها در سال ۸۳ و ۸۴ داشته باشیم. بدین منظور تعرفه کالاهای پزشکی به ۴ گروه تقسیم و در هر مورد توضیحات مختصری بیان می‌شود.
گروه اول: فصل داروها و مواد اولیه داروئی (فصل ۳۰)
از مهمترین قوانین مربوط به این فصل بحث تبصره‌های قانونی فصل ۳۰ است که از جمله می‌توان تبصره ۲ آن شامل موضوع ترخیص مواد اولیه و لوازم بسته‌بندی برای ساخت دارو را نام برد، در صورتی که کالا به‌نام کارخانه‌هائی که با مجوز وزارت بهداشت فعالیت دارند، وارد گردد، مشمول پرداخت همان حقوق ورودی مربوط به داروی ساخته شده می‌گردد. تبصره ۳ نیز همچون سال‌های گذشته بر اخذ مجوز بهداشت جهت ورود اقلام موضوع تعرفه‌های ۲۹۴۱، ۳۰۰۱، ۳۰۰۲، ۳۰۰۵ و ۳۰۰۶ تأکید دارد و تبصره ۴ شرط ورود کالاهای داروئی موعددار را جهت ترخیص از گمرک، حداقل ۶ ماه پس از تاریخ مصرف قرار داده است. همان‌طوری که پیش‌بینی می‌شد، اقلام فصل ۳۰ به دو گروه دارای تولید داخلی و بدون تولید داخلی تقسیم‌بندی شده است، تنها با این تفاوت که در سال ۸۳ گروه با تولید داخلی از تعرفه ۱۰۰% جهت ترخیص استفاده می‌کردند، در صورتی که در سال ۸۴ با ۱۰% تخفیف این تعرفه‌ها به ۹۰% تقلیل یافته، حال آنکه ۱۰% تخفیف به چه عنوان در نظر گرفته شده واقعاً مشخص نیست؛ حمایت کمتر از تولید داخلی یا حمایت بیشتر از مصرف‌کننده داروی خارجی؟ در مورد گروه دوم تیپ داروهائی که در کشور تولید داخلی ندارند، همچون سال ۸۳ تعرفه ۴% در نظر گرفته شده است.
اما در قسمتی از این فصل که معمولاً مشکلات مختلفی را برای واردکنندگان به‌وجود می‌آورد، با تغییرات اندکی مواجه هستیم و آن هم بحث تعرفه ۳۰۰۵ شامل انواع چسب لوکوپلاست، هندی‌پلاست، مشمع طبی و چسب ضدحساسیت است که در سال ۸۳ تعرفه عجیب ۵۰% را داشت و حال با ۵% تقلیل، تعرفه ۴۵% را برای ورود این اقلام مشاهده می‌نمائیم. اما در سایر موارد همچون سال ۸۳ با تعرفه ۴% روبه‌رو هستیم. تعرفه ۳۰۰۵ نیز جائی که انواع باندهای ساده، باند گچی، زیر گچی و باند کشی، لنو گاز ساده، رول پنبه دندانپزشکی و پد چشمی قرار دارد، با ۵% تخفیف نسبت به سال ۸۳ از ۵۰% به تعرفه ۴۵% تقلیل یافته است.
اما در تعرفه‌های مربوط به باندهای متشکل از فایبرگلاس و پلی‌استر تحت تعرفه ۳۰۰۵۹۰۲۰ هیچ‌گونه تغییر تعرفه‌ای مشاهده نشد و همچنان تعرفه ۱۵% در پیش روی این گروه از کالاها قرار دارد، همچنان که در سایر موارد نیز در تعرفه‌های ۳۰۰۵۹۰۹۰ همچنان تعرفه ۴% قرار دارد.
در تعرفه ۳۰۰۶ جائی که نخ‌ها همچنان مشکلاتی را در تعیین تعرفه‌های مربوط به خود می‌بیند، این‌بار یعنی در سال ۸۴ با شفاف‌تر شدن انواع اقلامی که تحت تعرفه ۳۰% قرار دارند و اقلامی که تحت تعرفه ۴% قرار دارند، موضوع تا حدی روشن‌تر شده است، تا جائی که می‌توان گفت انواع نخی وارداتی جراحی بدون سوزن با سایز نخ صفر تا ۰/۵ از انواع کات گوت پلین، کات گوت کرومیک، نایلون، سیلک، پلی پروپیلن، P.V.D.F)MONOFIL AMENTEELON ، (P.G.A) POLYGLYCOLIC ACID) همچنان تعرفه ۳۰% و در سایر موارد تحت تعرفه ۳۰۰۶۱۰۹۰ عوارض ۴% دارد. همچنین معرف‌هائی که در تشخیص گروه‌های خون و عوامل خونی مصرف می‌شوند، تحت عوارض ۳۰۰۶۲۰۰۰ قرار دارند، بدون تغییر، تعرفه ۴% دارند. بحث سیمان‌های دندانپزشکی نیز بدون تغییر نسبت به سال ۸۳ به این ترتیب قرار دارند که انواع سیلر و سیمان گلاس آینوس و سیمان پلی کربوکسلات عوارض معادل ۱۵% و اکریل با ۱۰% و انواع سیمان ZOE با ۲۰% و انواع کامپوزیت و سایر مواد پر کردنی دندان همچنان با ۴% عوارض نسبت به سال ۸۳ بدون هیچ گونه تغییری قرار دارند. در بقیه موارد فصل ۳۰ مانند انواع ژل الکترود پزشکی ۲۰% تعرفه در نظر گرفته شده و ضایعات داروئی و فرآورده‌های شیمیائی ضدبارداری بدون هیچ‌گونه تغییری نسبت به سال ۸۳ همچنان تحت تعرفه ۴% قرار دارند.

گروه دوم: تحت تعرفه ۳۸، ۳۹، ۴۰
در این فصل با بحث گندزداها روبه‌رو می‌شویم، جائی که تعرفه ۳۸۰۸ همچنان انواع مواد ضدعفونی کننده را در خود جای داده است، اما با این تفاوت که در سال ۸۳ این نوع کالا تعرفه بسیار بالا و غیرمنطقی ۳۰% را به خود می‌دید و این در حالی است که در سال ۸۴ با ۱۵% تخفیف نسبت به سال ۸۳ تعرفه نسبتاً منطقی و واقعی‌تر ۱۵% را در پیش روی خود دارد. مورد دیگر در این تعرفه مبحث معرف‌های آزمایشگاهی است که تحت تعرفه ۳۸۲۲ در کتاب قرار گرفته و بدون هیچ‌گونه تغییری همچنان تعرفه ۱۰% برای آن در نظر گرفته شده است. بحث انواع فرآورده‌های پزشکی و شیمیائی تحت تعرفه ۳۸۲۴۹۰۹۰ مطرح می‌شود، تعرفه‌ای که با زیر پوشش قرار دادن بسیاری از اقلام شامل انواع فرآورده‌های شیمیائی بدون هیچ‌گونه تغییری نسبت به سال قبل همچنان معادل ۴% است. اما در فصل ۳۹ تعرفه‌های ۳۹۲۶۹۰۱۰ شامل انواع کیسه کلوست بدون تغییر با عوارض ۴% و انواع کیسه ادرار با تعرفه ۳۹۲۶۹۰۲۰ با تغییر تعرفه از ۴% در سال ۸۳ به تعرفه ۲۰% در سال ۸۴ بیشترین تغییر تعرفه را داشته است. البته ذکر این نکته به‌جا است که واردکنندگان گرامی توجه داشته باشند کیسه ادرار نیاز به مجوز استاندارد نیز دارد. اما در تعرفه فصل ۴۰ جائی که دستکش‌های وارداتی همچنان بحث روز محافل واردکنندگان است، تعرفه‌هائی که بدون هیچ‌گونه تغییری نسبت به سال ۸۳ همچنان تحت تعرفه‌های ۴۰۱۵۱۱۰۰ برای دستکش‌های جراحی با ۱۵% عوارض و ۴۰۱۵۱۹۲۰ برای دستکش‌های معاینه با ۲۰% عوارض قرار دارند. این در حالی است که باید واردکنندگان به این نکته توجه داشته باشند برای ورود هر دو این اقلام مجوز تجهیزات امری لازم و تنها برای دستکش جراحی نیاز به استاندارد اجباری است و دستکش معاینه نیازی به اخذ مجوز استاندارد ندارد.گروه سوم: تعرفه‌های ۷۰ و ۸۴
فصل ۷۰ شامل انواع محصولات شیشه‌ای بوده که از مهمترین آن می‌توان از تعرفه‌های ۷۰۱۷ شامل انواع شیشه‌آلات آزمایشگاهی نام برد که انواع لام و لامل تحت تعرفه ۷۰۱۷۱۰۱۰ با ۱۵% عوارض و انواع لوله خون‌گیری با ۴% تعرفه بدون هیچ‌گونه تغییری نسبت به سال ۸۳ همچنان توجه بسیاری از واردکنندگان را به خود اختصاص داده است.
در فصل ۸۴ تعرفه ۸۴۱۹ بیشترین توجه را برای خود جلب نموده، جائی که انواع ماشین‌آلات آزمایشگاهی شامل انواع کوره‌ها، دستگاه‌های استریلیزه کننده، پاستوریزه کننده، سردکننده‌ها و انواع آب مقطرگیرها در آن قرار دارند و از جمله مهمترین این موارد می‌توان انواع اتو کلاو را نام برد که همچنان تحت تعرفه ۸۴۱۹۲۰ با تعرفه‌های ۴% برای انواع اتو کلاو با حجم حداکثر ۲۴ لیتر و ۱۵% برای سایر موارد وجود دارد، اما نکته اساسی در مورد این گروه از کالاها بحث استاندارد اجباری آن است، تا جائی که در سال گذشته شاهد بودیم این بحث همچنان از بزرگترین موانع ورود قانونی این کالا به کشور است، بدین نحو که اخذ تأئیدیه استاندارد برای این نوع کالا موجب آن شده تا بسیاری از واردکنندگان عطای ورود این کالا را به لقایش ببخشند و پیگیر ورود این نوع کالا نباشند.در این فصل می‌توان انوع سانتریفوژ را نام برد که با تعرفه ۸۴۲۱۱۹ بدون هیچ‌گونه تغییری در تعرفه همچنان عوارض ۱۰% را برای خود مناسب می‌بیند، اما ذکر این نکته ضروری است که ورود این نوع کالا نیز مستلزم اخذ مجوز از اداره استاندارد است. در این فصل، ترازوی نوزاد برعکس دیگر ترازوها که نیاز به مجوز استاندارد دارند، نیازی به اخذ این مجوز ندارند.
گروه چهارم: فصل‌های ۹۰، ۹۴ و ۹۵
فصل ۹۰ عمدتاً شامل کالاهای پزشکی است. در ابتدا با انواع لنز نامرئی (CONTACT LENSE) آغاز می‌کنیم، جائی که تعرفه ۹۰۰۱۳۰۰۰ با ۱۰% عوارض بدون هیچ‌گونه تغییری قرار دارد، سپس به سراغ ۹۰۱۰۱۰۱۰ می‌رویم، جائی که انواع دستگاه‌‌های ظاهر کردن فیلم رادیولوژی در امور پزشکی (پروسسور) نیز بدون تغییر نسبت به سال ۸۳ همچنان با تعرفه ۲۰% به ادامه حیات خود می‌اندیشد، سپس تعرفه ۹۰۱۶۰۰۱۰ جائی که انواع ترازوها با حساسیت ۵ سانتی‌گرم یا کمتر خودنمائی می‌کند. این کالا نیز همچون موارد قبلی بدون هیچ‌گونه تغییری نسبت به سال ۸۳ تعرفه‌ای معادل ۱۵% دارد، اما باید به این نکته توجه داشت که دریافت مجوز استاندارد یکی از مشکلات مربوط به ورود این نوع کالا به کشور است. بعد از این تعرفه، به سراغ تعرفه ۹۰۱۸ می‌رویم، جائی که بیشترین اقلام کالاهای پزشکی را در خود جای داده است. به نظر می‌رسد در این فصل نیز تغییرات فراوانی نسبت به سال ۸۳ دیده نمی‌شود، به‌طوری که انواع دستگاه‌های الکترو کار دیوگراف تحت تعرفه ۹۰۱۸۱۱۰۰ و دستگاه‌های اولتراسونیک با تعرفه ۹۰۱۸۱۲۰۰ و دستگاه‌های MRI با تعرفه ۱۳/۹۰۱۸ همچنین انواع مانیتور علائم حیاتی تحت تعرفه ۹۰۱۸۱۹۱۰ و پالس اکسی مترها با تعرفه ۹۰۱۸۱۹۲۰ بدون هیچ‌گونه تغییری نسبت به سال ۸۳ حضور دارند، سرنگ‌ها نیز تغییرات خاصی را نداشته‌اند. بحث سوزن‌های بخیه با نخ نیز همچنان که در فصل ۳۰ توضیح داده شد، بدون تغییر با فرمول خود در تعرفه‌های ۴% و ۳۰% قرار دارند. انواع ست سرم و خون و میکروست با تعرفه‌های ۹۰۱۸۳۹ بدون تغییر نسبت به سال گذشته تحت تعرفه ۲۵% هستند، با این شرط که ورود این اقلام نیاز به مجوز اداره کل استاندارد نیز دارد. آنژیوکت تحت تعرفه ۹۰۱۸۳۹۴۰ نیز بدون تغییر همچنان تعرفه ۱۰% را در پیش‌روی خود می‌بیند، اما در مبحث لوازم دندانپزشکی هنوز جایگاه مشخص و شفافی برای دستگاه یونیت صندلی دندانپزشکی نیافته‌ایم، زیرا به عقیده بسیاری تعرفه ۹۰۱۸۴۱۰۰ یعنی همان چرخ دندانپزشکی در واقع یونیت صندلی بوده که تعرفه‌ای معادل ۳۰% را دارد و در بسیاری از موارد در گمرکات اجرائی تعرفه ۹۰۱۸۳۹۹۰ تعرفه واقعی یونیت صندلی معادل ۴% صحیح است، اما در هر صورت چه تعرفه ۴% یا ۳۰% مبحث استاندارد اجباری برای ورود یونیت صندلی امری غیرقابل انکار بوده و باید قبل از ورود این کالا مراحل مربوط به دریافت از گواهی‌های مربوط شامل voc و یا تست ریپورت (TEST REPORT) برای آن اخذ گردد. در سایر موارد کالاهای دندانپزشکی همچنان که از قبل هم پیش‌بینی می‌شد، هیچ‌گونه تغییر خاصی به وقوع نپیوسته است و همچنان تعرفه‌های ۹۰۱۸۴۹۱۰ جهت انواع لایت‌کیور با ۲۵% و تعرفه ۹۰۱۸۴۹۲۰ جهت ورود انواع جرم‌گیر با ۲۵% و تعرفه ۹۰۱۸۴۹۳۰ جهت ورود انواع فرز الماسه با ۱۰% و در سایر موارد تحت تعرفه ۹۰۱۸۴۹۹۰ با ۴% عوارض در سال ۸۴ نیز همچون سال ۸۳ فعالیت می‌نماید. در مورد انواع دستگاه سنجش فشارخون تحت تعرفه ۹۰۱۸۹۰۳۰ نیز در صورتی که این دستگاه از نوع غیردیجیتالی یا بدون گوشی باشد، تعرفه ۲۰% همچون سال ۸۳ وجود دارد. همچنین انواع انکوباتور نوزاد با تعرفه ۱۰% تغییری نکرده است. سپس به سراغ انواع تشک مواج می‌رویم، جائی که تعرفه ۹۰۱۹۱۰۱۰ برای این کالا در نظر گرفته شده و تعرفه پیشنهائی برای آن همچنان ۲۰% است. دستگاه‌های هیدروتراپی (جکوزی) نیز مانند بقیه مواردی که در این فصل ذکر شد، با تغییر خاصی مواجه نشده و همچنان تحت تعرفه ۹۰۱۹۱۰۲۰ با فصل ذکر شد، با تغییر خاصی مواجه نشده و همچنان تعرفه ۹۰۱۹۱۰۲۰ با عوارض ۲۵% همراه است. در بحث لوازم ارتوپدی در سال ۸۴ تعرفه فرعی و جدیدی ثبت گردیده که به ظاهر کار درستی است، زیرا در سال‌های گذشته مشکل تعیین تعرفه جهت انواع پیچ و میله و پلاک درون استخوان را داشته‌ایم که در این سال با تعیین تعرفه فرعی ۹۰۲۱۱۰۱۰ این مورد تا حدودی برطرف شده و میزان تعرفه در نظر گرفته شده نیز رقم منطقی ۴% است، اما در سایر موارد لوازم ارتوپدی تعرفه ۹۰۲۱۱۰۹۰ همچنان ۱۵% را با خود دارد. در بحث مفاصل نیز تعرفه ۴% بدون تغییر همچنان باقی است. همچنین در مبحث ورود دندان‌های مصنوعی تعرفه ۱۵% همراه اخذ استاندارد جهت ورود دندان‌های مصنوعی تعرفه ۱۵% همراه اخذ استاندارد جهت ورود دندان‌های مصنوعی از جنس اکرلیک است، همچنان باقی مانده است. در بقیه موارد کالاهای تحت تعرفه ۹۰۲۱ هیچ‌گونه تغییر خاصی نداشته‌اند. سپس به سراغ دستگاه‌های مهندسی پزشکی تحت تعرفه ۹۰۲۲ می‌رویم، جائی که انواع دستگاه‌های رادیولوژی و رادیوگرافی و انواع تیوپ حضور دارند. در این فصل تغییرات خاصی مشاهده نشد و همچنان دستگاه‌های رادیوگرافی تک دندان با بیشترین تعرفه ممکن عدد ۲۰% را در کنار خود دارند. دستگاه‌های رادیولوژی موبایل نیز تعرفه ۱۵% و دستگاه‌های ماموگرافی تعرفه ۱۰% دارند. در بقیه موارد تعرفه در نظر گرفته شده معادل ۴% است. بعد از آن به سراغ انواع دستگاه‌های اندازه‌گیری می‌رویم، جائی که این دستگاه‌ها عمدتاً در امور آزمایشگاهی حضور دارند، از کروماتوگراف و الکتروفورز با حداقل تعرفه معادل ۴% شروع شده تا به دستگاه‌های مانند میکروتوم‌ها با تعرفه ۲۵% ختم می‌گردند. در اینجا می‌توان به تغییر محسوسی که در دستگاه اسپکترومتر به‌وجود آمده اشاره کرد که این کالا از تعرفه ۲۰% به تعرفه ۴% در سال ۸۴ تغییر یافته است. در سایر موارد تغییر خاصی مشاهده نمی‌شود.
فصل ۹۴ شامل انواع مبل‌های پزشکی و تخت‌های بیمارستانی است، جائی که به نظر می‌رسد، تفاوتی بین انواع مبل نشیمن خانگی و صندلی پزشکی قائل نشده‌اند، زیرا در هر دو صورت تعرفه در نظر گرفته شده ۴۵% است. در مورد تخت‌ها نیز همین مسئله مصداق دارد، زیرا در صورتی که شمار واردکننده هر نوع تخت بیمارستانی باشید یا اقدام به ورود هر نوع تخت برای هتل و یا منزل نمائید، باید تعرفه ۴۵% را برای آن پرداخت نمائید. این در حالی است که به نظر واردکنندگان، این نوع کالاها موفق شده‌اند نسبت به سال ۸۳ با تخفیف معادل ۵%، تعرفه کالاهای ورودی این فصل را از ۵۰% به ۴۵% تقلیل دهند.
در این فصل با انواع چراغ‌های اطاق عمل و سیالتیک نیز مواجه هستیم که این نوع کالا نیز تحت تعرفه ۹۴۰۵۴۰۱۰ با تعرفه‌ای بدون تغییر معادل ۲۰% مواجه است. اما مسئله‌ای که می‌توان به آن اهمیت فراوانی داد، آن است که خوشبختانه در سال ۸۴ از تغییرات فراوان و غیرمنطقی که در سال‌های گذشته شاهد آن بودیم، خبری نیست. تغییراتی که در بعضی موارد تعرفه‌ای را از ۴% به ۵۰% و بالعکس قرار می‌داد و موجب مشکلات فراوانی برای عرضه‌کنندگان این نوع کالاها می‌شد. اما این موضوع بدان معنی نیست که تعرفه‌های کنونی بدون هیچ‌گونه ایرادی وضع گردیده‌اند، زیرا به‌طور معمول در طول سال‌ نیز با تغییراتی در مورد تعرفه‌های به ثبت رسیده روبه‌رو خواهیم شد. اما بحث مهم و اساسی آن است که ما نمی‌توانیم تمام مشکلات مربوط به تولید یا تجارت خارجی را فقط با تعیین تعرفه‌ای به ظاهر مصلحت‌اندیشانه حل نمائیم.

حسن بیداری‌فرد
کارشناس امور گمرکی