قوانین و مقررات شکار و صید در ایران

امروزه شكار و صید با توجه به نیاز جوامع و روابط مبادلاتی و تجارتی حاكم بر آن از لحاظ اقتصادی نیز اهمیت ویژه‌ای یافته است. اما شكار و صید بی‌رویه،موجب نابودی اكوسیستمهای طبیعی و انقراض گونه‌های گیاهی و جانوری شده و یكی از عوامل محدودكننده رشد اقتصادی بشمار میرود.از طرفی ممنوعیت شكار اصولاً راه مناسبی نیست زیرا گروههایی از شكارچیان از این طریق امرار معاش می‌كنند و ممنوعیت شكار موجبات مشكلاتی را برای این عده و نیز تشویق به شكار غیرمجاز فراهم خواهد كرد. شكاری كه دیگر ضابطه و مقرراتی بر آن حاكم نیست. حال آن كه قوانین شكار و صید باعث تعیین سهمیه، مشخص نمودن آغاز و پایان فصل شكار، برنامه‌ریزی عملی، تنظیم روشها و متدهای شكار و نحوه استفاده از محصولات جنبی آن می‌شود.بنابراین با رعایت قوانین و مقررات، جنبه‌های زیست‌محیطی شكار و صید یعنی حفظ حیات‌وحش و جلوگیری از انقراض نسل حیوانات وحشی است نیز فراهم می‌شود.
در جمهوری اسلامی ایران شكار و صید تحت مقررات و ضوابط خاص خود قرار دارد و سازمان حفاظت محیط زیست وظیفه تهیه و تنظیم قوانین مربوطه و اجرای قوانین مذكور را بر عهده دارد.
اصطلاحات و اطلاعات مربوط به قوانین شكار و صید
شكار عبارت است از تیراندازی به پستانداران و پرندگان و خزندگان وحشی یا كشتن یا گرفتن یا تعقیب كردن آنها به هر كیفیت و وسیله و طریق.
صید عبارت است از كشتن یا گرفتن آبزیان قابل صید به هر كیفیت و وسیله و طریق یا تیراندازی به آنها.
حیوانات حمایت شده جانوران وحشی هستند كه در شرف تكثیر یا در معرض خطر و یا نادر و نافع باشند.
جانوران زیانكار جانوران وحشی هستند كه به مزارع و باغات و سایر حیوانات زیان و آسیب می‌رسانند.
●مقررات مربوط به مناطق حفاظت شده
۱- تیراندازی و شكار در پاركهای ملی و آثار طبیعی ملی ممنوع است. در موارد استثنایی كه مقتضیات حفظ نسل جانوران وحشی ایجاب نماید آن هم توسط مأمورین سازمان حفاظت محیط زیست، شكار قوچ و میش در جزیره كبودان (قویون داغی) واقع در پارك ملی ارومیه از مقررات این ماده مستثنی است و می‌توان با پروانه ویژه در آن شكار كرد.
۲- تعلیف احشام و قطع اشجار و بوته‌كنی در مناطق فوق ممنوع است.
۳- اكتشاف و بهره‌برداری معدن در پاركهای ملی و آثار طبیعی ملی ممنوع است.
همچنین تمدید پروانه‌ها كه مدت آن منتفی شده ممنوع می‌باشد.
۴- ورود و عبور و توقف در پاركهای ملی و آثار طبیعی ملی مستلزم تحصیل پروانه یا اجازه از سازمان حفاظت محیط زیست می باشد مگر جاده های عمومی.
۵- حمل هر نوع سلاح در پاركهای ملی و آثار طبیعی ملی برای عموم (به استثنای مأمورین ذی‌ربط سازمان) بدون اجازه كتبی سازمان حفاظت محیط زیست ممنوع است.
●مقررات مربوط به پناهگاههای حیات وحش و مناطق حفاظت شده
۱- مبادرت به شكار و یا صید در پناهگاههای حیات وحش و مناطق حفاظت شده و رودخانه‌های حفاظت شده منوط به تحصیل پروانه ویژه از طرف سازمان حفاظت محیط زیست می‌باشد.
مناطقی كه توسط كارشناسان سازمان مورد مطالعه قرار گرفته باشد هر ساله تعداد و نوع شكار در هر منطقه مشخص و سپس مجوز صدور پروانه ویژه صادر می شود و بهای پروانه شكار كه درصدی از ارزش شكار است از طرف سازمان برآورد و به اطلاع متقاضیان پروانه ویژه شكار رسانده خواهد شد.
۲- تعلیف احشام از لحاظ كمیت و كیفیت در این مناطق تابع ضوابطی است كه با توافق سازمان جنگلها و مراتع كشور تهیه خواهد شد و براساس آن پروانه چرا صادر و حدود یك پنجم هر منطقه به عنوان محدوده امن معرفی شده و از صدور پروانه چرا در آن مناطق ممانعت به عمل خواهد آمد.
۳- ورود و عبور و توقف در پناهگاههای حیات وحش و مناطق حفاظت شده به منظور بازدید- عكسبرداری و سیاحت آزاد می باشد مشروط بر این كه به رستنیهای منابع ملی آسیبی نرسیده و آرامش حیات وحش برهم نخورد.
۴- حمل هر نوع سلاح در مناطق فوق (به استثنای جاده و معابر عمومی) برای اشخاص غیرساكن در این مناطق بدون كسب اجازه از سازمان ممنوع است.

منبع : سازمان حفاظت محیط زیست ایران