سه شنبه, ۲۹ اسفند, ۱۴۰۲ / 19 March, 2024
مجله ویستا


بر فراز امواج خروشان خودروها


بر فراز امواج خروشان خودروها
●مروری بر گذشته
پل یك سازه است كه برای عبور از موانع فیزیكی از جمله رودخانه ها و دره ها استفاده می شود. ایجاد گذرگاه ها و پل ها برای عبور از دره ها و رودخانه ها از قدیمی ترین فعالیت های بشر است. پل های قدیمی معمولاً از مصالح موجود در طبیعت مثل چوب و سنگ و الیاف گیاهی به صورت معلق یا با تیرهای حامل ساخته شده اند. از قرن یازدهم به بعد روشهای ساختن پل ها پیشرفت قابل توجهی نمود و به تدریج استفاده از دستگاه های فشاری از مصالح سنگی و آجر با ملاتهای مختلف و چوب متداول گردیده كه تا اوایل قرن بیستم ادامه یافت. شروع قرن بیستم همراه با استفاده وسیع از پل های فلزی و سپس پل های بتن مسلح می باشد.
از وقتی شهرها بزرگ و خیابان ها برای عبور عابران مانعی خطرناك محسوب می شدند، پل های عابر پیاده نیز در شهرها خود را نمایان ساختند؛ پل هایی كه نه الزاما از فراز رودخانه ای می گذشتند. اما وقتی از روی آن ها عبور می كنید، رود عظیم و خروشانی از اتومبیل های مختلف از زیر پایتان عبور می كند كه می گوید از مسیری امن گذشته اید.
بسیاری از كارشناسان حمل و نقل ترافیك شهری معتقدند: «تهران بیش از هر جای دنیا دارای پل عابر پیاده است. هیچ جای دنیا این طور رفتار نمی كنند. در سایر كشورهای پیشرفته دنیا، با یك خط كشی ساده اولویت را به عابر می دهند و رانندگان هم این حق تقدم را رعایت می كنند». هر پل عابر پیاده به طور متوسط ۴۴۴ میلیون ریال هزینه در بر دارد كه این به جز هزینه های دائمی تعمیر و نوسازی آن است.
●پل و فرهنگ
یك معضل دیگر كه بسیار مهم است، فرهنگ استفاده از پل عابر است. بیشتر شهروندان اگر تنها ده قدم با پل فاصله داشته باشند از روی آن عبور نمی كنند! و همه گله می كنند كه پل عابر پیاده نیست، یا خط كشی نیست!
گفته می شود در سال جاری ۲۳ عابر پیاده در آزاد راه های استان تهران كشته شدند. تردد عابر پیاده از آزاد راه ها ممنوع است و اگر عابری در آزاد راه ها كشته شود بر اساس قانون ، مقصر شناخته خواهد شد. متاسفانه در نقاطی كه پل عابر پیاده وجود دارد نیز بخشی از عابران از عرض آزادراه ها عبور می كنند؛ چرا كه این آسانگیری و تنبلی مفرط كه دامنگیر همه شهروندان شده، اجازه عبور از پل عابر پیاده را به ما نمی دهد! شاید برای همین است كه شهرداری پله های بیشتر این پل ها را به برق مجهز كرده تا ضمن حفظ جان شهروندان، جبران تنبلی ذاتی آنان را هم نماید. همچنین شهرداری ها تولید و ساخت و پخش انیمیشن آموزشی ترافیك با عنوان پل عابر را در شهرهای بزرگ در دستور كار دارند و یا به انجام رسانده اند كه با همكاری صدا و سیما به این مهم مشغولند. البته جای قرار گرفتن هر پل نیز بسیار مهم است. معمولاً پل های عابر پیاده در نزدیكی مدارس، بیمارستان ها و اماكن عمومی كه تردد زیادی در اطراف خیابان ها وجود دارد، ساخته می شوند.
از دیگر سو پل عابر پیاده از آنجا كه استفاده درست و اساسی آن به تدریج به فراموشی سپرده می شود، به محل تكدی گری و جایی ناامن مبدل می شود كه خوشبختانه مدتی است شهرداری با این مسئله برخورد جدی می كند.
●پل و پله برقی
یكی از معضلات مهم شهر تهران و به نوعی از نواقص طرح ها و فعالیت هایی كه در گذشته صورت گرفته این است كه در فعالیت های توسعه ای و ارایه خدمات به نیازهای اقشار مختلف جامعه توجه نشده در نتیجه امروز شاهدیم كه معلولان، جانبازان و بخش زیادی از شهروندان به دلیل عدم مناسب سازی محیط با نیازهای آنها خانه نشین شده اند و یا این كه پل های هوایی عابر پیاده با پله های بی شمار و مكانیكی ساخته شده و در آن تسهیلاتی برای معلولان، كودكان، گنجینه ها و دیگر افراد ناتوان دیده نشده است در نتیجه بسیاری از شهروندان از دو متری پل های عابر، عرض خیابان را با بیم تصادف با خودرو طی می كنند ولی حاضر به استفاده از پل های عابر نیستند. طی سالهای اخیر فعالیت های قابل توجهی جهت تامین امنیت عابران پیاده در تهران انجام شده كه به عنوان نمونه می توان به احداث دهها پل هوایی مكانیزه در معابر پرتردد از جمله چمران، همت، شهرك قدس، آزادراه تهران- كرج و غیره اشاره كرد. مدیریت شهری با اجرای چنین طرح هایی ضمن گرامیداشت كرامت شهروندی با استفاده از تكنولوژی و ارایه خدمات مفید فرهنگ پذیری و قانون پذیری را هم در جامعه نهادینه كرده و سیاست یك گام شهرداری و یك گام شهروند را در پیش گرفت. پله برقی های پل عابر هفت تیر، نخستین این پل ها بود كه از عید نوروز ۸۳ كار خودش را آغاز كرده و در حدود ۴۰۰ میلیون تومان هم هزینه داشته است. شهرداری تهران وقتی با موفقیت توانست این پل را به چنین سیستمی تجهیز كند، به این فكر افتاد كه این كار را به مناطق دیگر تهران هم تسری دهد. این جزو برنامه ای است كه دستگاه ها و نهادهای اجرایی در خصوص عبور عابران از خط كشی یا استفاده از پل عابر پیاده انجام می دهند تا زمینه وقوع حوادث مرگ و میر عابران كاهش یابد؛ اما آنها كمتر به بعد فرهنگی مسئله توجه دارند. یك كارشناس زیبا سازی شهری می گوید: «ایران فاقد تكنولوژی ساخت پله برقی است، لذا این پل ها با انعقاد قرارداد از كره جنوبی خریداری می شود و این شركت ضمانت ۵ ساله آنها را پس از نصب بر عهده دارد».
مهمترین مسئله سهل الوصول بودن و آسانی استفاده از پل ها برای مردم است كه آن ها را از بلااستفاده بودن درمی آورد. دستگاه ها و نهادهای فرهنگی باید در خصوص عبور عابران از پل عابر پیاده تلا ش كنند تا وقوع حوادث كاهش یابد.
●نشانه ای شهری
پل های عابر هم از جمله نمادها و نشانه های شهری هستند كه بخشی از خاطرات شهروندان را تشكیل می دهند، چرا كه با عبور از روی یك پل عابر پیاده در هر شهر بزرگ، احتمالاً خاطراتی در ذهن هریك از شهروندان زنده خواهد شد؛ عبور با یك دوست، دیدن چشم اندازی تازه، رسیدن به محلی مطلوب و ... . جدیداً سعی شده است با توجه بیشتر به سازه های این پل ها از نظر بصری هم به نقش آنها در فضاهای شهری توجه بیشتری شود و به جای استفاده از طرح های خشك و دو بعدی از منحنی ها و از رنگ آمیزی هایی متنوع برای پل ها استفاده شود. پل های عابر را معمولاً از آهن و فولاد می سازند. وقتی كه پل ها مسقف شوند و پله های آنها به صورت مارپیچ و با ارتفاعی كوتاه تعبیه شوند، مردم بیشتر به استفاده از آنها ترغیب می شوند. پل های مسقف نیز دارای امنیت بیشتری، به خصوص در فصول بارندگی هستند.
یك پل عابر پیاده با خیابانی كه از زیرش می گذرد و یا ساختمان های اطرافش ارتباطی ارگانیك دارد، پس به جاست كه به فرم و ساختار این پل ها توجه بیشتری نمود. رنگ آمیزی پل ها هم مهم است. لزومی ندارد كه پل های عابر پیاده را همه به یك رنگ درآورد؛ به عنوان نمونه رنگ آبی و سفید برای پلی در نزدیكی بیمارستان مناسب تر است و رنگ های شاد برای پل هایی كه بیشتر برای عبور كودكان و دانش آموزان تعبیه شده اند مناسب تر است. پل های عابر پیاده امروزه جزو المان های شهری محسوب می شوند. وقتی می خواهید نشانی جایی را در اطراف آن پل به دوستی بگویید، حتماً به بعد یا قبل از پل بودن آن محل اشاره می كنید و ...
●حافظان پل ها
وظیفه حفظ و نگهداری این پل ها برعهده معاونت امور شهری و فضای سبز شهرداری است كه شستشو یا رنگ آمیزی و تعمیر پل ها را شامل می شود. اما وظیفه اصلی نگهداری پل ها بر عهده استفاده كنندگان آنها، یعنی شهروندان است، پل ها جزو اموال عمومی شهر محسوب می شوند. باید از كودكی به همه شهروندان آموزش داد كه از اموال عمومی شهر نگهداری كنند. متاسفانه مشاهده می شود كه روی پل های عابر یادگاری می نویسند كه این امر موجب می شود در درازمدت به دلیل از بین رفتن رنگ پل ها، موجب پوسیدگی آن ها شود. سرقت آلومینیوم های پل های عابر پیاده مكانیزه از دیگر مشكلات برای حفاظت از پل ها است.
●استفاده بهینه
از دیگر كاركردهای پل عابر پیاده كه چند سالی است به آن توجه شده، نصب تبلیغات روی آنها است كه هم به پل بار اطلاع رسانی را اضافه می كند و هم موجب كاربردی تر شدن و زیباتر شدن پل های فلزی و بی روح عابر پیاده شده است. اما جا دارد كه بیشتر از اكنون به مضمون و نوع این آگهی ها توجه شود و پل ها تنها به ابزاری برای كسب درآمد و پول مبدل نشوند. نقش و كاركرد پل های عابر، به نوعی دو سویه یا حتی چندسویه است. از همین روست كه پل عابر پیاده، در زندگی روزمره شهری ما نقش مهمی دارد.
به نظر می رسد با توجه به این كه مدیریت شهری پس از سالها به خود آمده و فهمیده كه موجودی به نام شهروند هم قرار است در این به اصطلاح كلا ن شهر زندگی كند. حال وظیفه همه ما شهروندان این است كه این نهال كوچك را یاری كنیم تا هم شهرمان زیبا و پیشرفته شود و هم خودمان از امكانات بهتری بهره مند گردیم.
احمد زاهدی
منبع : روزنامه همشهری


همچنین مشاهده کنید