آن که با ما نیست بر ماست

شاید بتوان واکنش های صورت گرفته به نامه ۵۷ اقتصاددان را در دو بخش دسته بندی کرد. یکی پس از انتشار نامه و دیگری پس از جلسه آنها با رئیس جمهور و تیم اقتصادی او. واکنش هایی که پس از انتشار نامه ۵۷ اقتصاددان نشان داده شد بیشتر مربوط به دولت و طرفداران آن بود. که از قضا این واکنش ها در ابتدا تند شده و در نهایت با برگزاری جلسه تعدیل شد.
اگرچه هنوز هم محتوای آن به صورت کامل پخش نشده با این حال حکایت های جسته و گریخته اساتیدی که در آن جلسه حضور داشتند نشان می دهد مردان اقتصادی دولت نتوانسته اند موجبات رضایت منتقدین را فراهم کنند.
چنانچه اتکای آنها بیشتر به آمار بوده و حتی رئیس کل بانک مرکزی جمله ای را در آنجا گفته بود که به مذاق بسیاری از حاضرین خوش نیامده بود. شیبانی اقتصاد خوانده در واکنش به انتقادهای صورت گرفته نسبت به سیاست های پولی دولت گفته بود که علم اقتصاد در اجرا با علم اقتصاد در کتاب ها و نظریه های اقتصادی متفاوت است. این جمله برای کسانی که با سلاح علم به نقد دولت رفته بودند چندان رضایت بخش نبود. به هر تقدیر واکنش های دولتی به انتقادهای صورت گرفته به همین جا ختم شد و این سکوت هر دلیلی که داشته باشد تا به حال ادامه داشته است.
همان گونه که گفته شد بخش دیگر انتقادات به پس از برگزاری جلسه برمی گردد. اما این بار منتقدین نه از دولت و نه از اصولگرایان حامی دولت بودند. نکته مهم دیگری که در این انتقادات رخ می نمود شیوه پرداختن به موضوع بود که حکایت از پس زدن با دست و پیش کشیدن با پا داشت. منتقدین نامه را به کسانی منتسب می کردند که روزی خود در پست های مهم و حساس دولت جا گرفته بودند.
یا اینکه اقتصاددانان به دلیل از دست دادن مشاغل خود اینک ردای انتقاد به تن کرده بودند. از سوی دیگر بخش دیگری از سخنان این منتقدین گمنام به ناکامی اقتصاددانان در ارائه پاسخ به احمدی نژاد اختصاص یافته بود.
نکته جالب قضیه در آنجا نمود می یابد که روزنامه ها و اشخاصی که از این باب برای انتقاد بهره می جستند قرابت خاصی با اقتصاددانان و نظریه پردازان اقتصاد آزاد داشته و دارند و این در حالی است که تا به حال هیچ کدام از اساتید طرفدار اقتصاد آزاد از این موضع درباره نامه صحبت نکرده اند.
آنها نیز زمانی در مصادر تصمیم گیری حضور داشتند و تصمیمات آنها هم نتایج مطلوب و بعضاً نامطلوبی را در سال های اخیر بر اقتصاد ایران به جا گذاشته است. نکته قابل تامل دیگر هم آن است که از ۵۷ نفری که نامه را امضا کرده اند تنها ۶ نفر پست مهم دولتی داشته اند و این شیوه که برای نقد ۶ نفر ۵۱ نفر دیگر را هم در سیبل قرار می دهد دور از انصاف به نظر می رسد. بخش دیگری از واکنش هایی که پس از جلسه اقتصاددانان با احمدی نژاد نشان داده شد به طرز تفکر این اقتصاددانان برمی گشت و به گونه ای از تفکر اقتصادی ۵۷ نفر گفته شد که گویی داشتن تفکرهای برابری خواهانه و غیر لیبرالیستی گناهی نابخشودنی است. در این مورد هم باید به دو مساله اشاره کرد.
یکی اینکه امضاکنندگان نامه شامل همه طیف های فکری از راست تا چپ بودند و این شاید بدان معناست که لازم بود منتقدین در این بخش نگاهی به اسامی امضاکنندگان نامه می انداختند.
از سوی دیگر ورود به بحث از منظر ذکر شده تاثیر بدی بر ابراز هر عقیده ای و بیان هر انتقادی در ایران می گذارد و نشان از این دارد که دوستان به رغم دفاع از آزادی و رقابت همچنان در پیچ و خم رفتارهای غیررقابتی گرفتار بوده بر این تفکر سنتی پافشاری می کنند که هر که با ما نیست بر ماست.

سید حمزه حسینی

منبع : روزنامه شرق