تحریم‌های یکجانبه؛ انزوای ایران یا آمریکا؟

کاندولیزا رایس وزیر خارجه آمریکا مدعی شد که این تحریم‌ها به دلیل حمایت ایران از سازمان‌های تروریستی در عراق و خاورمیانه، خرید و فروش موشک و فعالیت‌های هسته ای طراحی شده است.
اعمال تحریم‌های شدیدتر علیه ایران در قبال فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای دولتمردان و تحلیل‌گران را به دو دسته تقسیم کرده، برخی بر این اعتقادند که اعمال تحریم‌های شدیدتر آغازگر جنگی دیگر در خاورمیانه و بسته شدن راه‌حل‌های دیپلماتیک را در بر خواهد داشت و نسبت به آن هشدار داده‌اند.
ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه تشدید تحریم‌ها را عاملی برای به بن بست کشاندن حل پرونده هسته‌ای ایران دانست و این اقدام جرج بوش رئیس جمهوری آمریکا را اینچنین توصیف کرد: "اینکه مثل دیوانه‌ای تیغ به دست به این طرف و آن طرف [بدویم] راه خوبی برای حل مسئله نیست."
روسیه پیش از این نیز با تشدید تحریم ایران در شورای امنیت سازمان ملل متحد مخالفت کرده بود که در نتیجه آن قطعنامه دیگری علیه این کشور صادر نشد و اقدام بعدی به مشخص شدن نتیجه مذاکرات خاویر سولانا، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، با طرف ایرانی و گزارش محمد البرادعی، مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی در ماه نوامبر موکول شد.
"لیو جیانچاو" سخنگوی وزارت امور خارجه چین نیز اعمال تحریم‌های تازه علیه ایران را موجب پیچیده‌تر شدن اوضاع دانست و برقرار مذاکره و گفت‌وگو را به عنوان بهترین راه حل پیشنهاد داد.
ادامه فعالیتهای هسته‌ای کشورمان و نحوه تعامل با تهران خود به یکی از مسائل مورد اختلاف در میان کشورهای اروپایی نیز تبدیل شده است و فرانسه و انگلیس از تشدید تحریم‌ها حمایت می‌کنند اما سایر کشورهای اروپایی ضمن ابراز مخالفت با این اقدامات، افزایش فشارها بر کشورمان را عاملی برای آغاز یک جنگ دیگر در خاورمیانه عنوان می‌کنند چنانکه فرانک والتر اشتاین مایر وزیر امور خارجه آلمان آمریکا را به پرهیز از ماجراجویی توصیه و اعلام کرده که همراه روسیه و چین به دنبال پیدا کردن راه حلی دیپلماتیک برای حل پرونده هسته‌ای ایران است.
ادامه این روند صرفا منجر به افزایش اختلافات بیشتر میان کشورهای اروپایی خواهد شد زیرا با نگاهی به عملکرد اروپا از آغاز اعمال تحریم‌ها علیه ایران از سوی آمریکا تا کنون می توان ملاحظه کرد که کشورهای اروپایی تلاش کردند تا روابط اقتصادی خود را با ایران حفظ کنند و با وجود اعمال فشارهای بیشتر از سوی آمریکا در سالها و ماههای اخیر، مجدد کشورهای اروپایی به روابط خود با ایران ادامه داده و محدودیتهای زیادی از سوی اروپا درباره ایران اعمال نمی‌شود.
این مخالفت‌ها محدود به کشورهای اروپایی نمی‌شود و بر اساس نظر سنجی که از سوی شبکه تلویزیونی دولتی "C- Span" در آمریکا صورت گرفته۷۹ درصد از پاسخ دهندگان به پرسش‌ها با مخالفت با اعمال تحریم‌های بیشتر علیه ایران آن را در روند فعالیت برنامه هسته‌ای کشورمان بی اثر دانسته‌اند و حتی دموکراتهای این کشور نیز مخالفت خود را با هرگونه اقدام خصمانه علیه تهران اعلام کرده‌اند.
اما در این میان برخی دیگر معتقدند که اعمال تحریم‌های بیشتر علیه تهران به معنای تغییر سیاست‌های آمریکا و اجتناب از جنگ است که البته مقامات آمریکایی خود نیز به این مسئله اذعان کرده‌اند. نیکلاس برنز معاون اول وزیر امور خارجه آمریکا اعلام کرد: «سیاست ما تحریک ایران برای ایجاد تنش نیست، ما معتقدیم که وقوع درگیری اجتناب‌ناپذیر نیست، ما تمایلی به درگیری نداریم و دیپلماسی را ترجیح می‌دهیم.»
در هر صورت با توجه به دستیابی توافقات و همکاری‌های اخیر میان تهران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و حل مسائل فنی و حقوقی باقی مانده و پرونده هسته‌ای کشورمان را در آستانه بسته شدن قرار داده است، از نظر مقامات ایرانی، اعمال تحریم‌های بیشتر از سوی واشنگتن سیاستی خصمانه علیه کشورمان تلقی گردید.
محمد علی حسینی سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان اعلام کرد:" اتخاذ اینگونه تصمیمات از سوی دولتی که خود تولید کننده سلاحهای کشتار جمعی و غیرمتعارف است و گروهک‌های تروریستی بسیاری را ایجاد و آنان را تحت حمایت خود قرار داده نمی تواند اختلالی در راه پیشرفت، توسعه و آبادانی ملت ایران و موسسات مشروع کشورمان بوجود آورد."
محمد رضا جعفری فرمانده کل سپاه پاسداران نیز تحریم‌های تازه آمریکا را بی اثر دانست و گفت سپاه اکنون بیش از هر زمان دیگری آماده دفاع از آرمان‌های انقلاب اسلامی است.
ایران در دو سال اخیر به دلیل خودداری از تعلیق غنی سازی اورانیوم و دفاع از حقوق خود، تحت فشار زیادی قرار داشته اما با این وجود این تحریم‌ها، بنا بر اساس اعلام داود دانش جعفری وزیر اقتصاد کشورمان سیاست های آمریکا در ایجاد محدودیت‌های مالی و اقتصادی علیه ایران نتوانسته است کشورمان را از رشد اقتصادی باز دارد.
از سال ۱۹۷۹ اعمال تحریم‌های علیه ایران یک پای ثابت سیاست‌خارجی واشنگتن بوده اما توانایی کشورمان در داد و ستد با کشورهایی نظیر روسیه و چین و تمایل کشورهای جهان به داد و ستد با ایران نظیر عراق که با وجود حضور پررنگ و چشمگیر آمریکا در این کشور قراردادهای متعددی را با ایران منعقد کرده و نیز پیشرفت‌های بومی چشمگیر در زمینه‌های مختلف این سیاست آمریکا را خنثی کرده است.
اعمال تحریم‌های بیشتر نه تنها تهران را از مواضع خود در پرونده هسته‌ای منصرف نخواهد کرد بلکه آن را مصمم به ادامه آن خواهد نمود زیرا ابعاد حقوقی و فنی پرونده به نوعی بسته شده و صرفا سیاسی شدن پرونده از سوی کشورهای غربی به ویژه آمریکا عاملی برای بسته نشدن آن است.
با توجه به وجود تحلیل‌های مختلف از اعمال تحریم‌های بیشتر از سوی آمریکا و متحدینش صرفا گام برداشتن در مسیر حل مسائل فنی و حقوقی پرونده به بسته شدن آن کمک نخواهد کرد و با توجه به حل مسائل در این زمینه به نظر می‌رسد اکنون استفاده از راهکارهایی جهت رفع ابعاد سیاسی پرونده ضروری است.

منبع : خبرگزاری فارس