شما تغییر کنید، ما هم رفتارمان تغییر خواهد کرد

باراک اوباما رییس جمهوری آمریکا در یک پیام ویدیویی که به مناسبت فرا رسیدن سال نو خورشیدی خطاب به مردم و رهبران جمهوری اسلامی انتشار داد گفت که دولت وی به حل اختلافات با ایران از راه های دیپلماتیک متعهد است.
وی با اشاره به سوابق فرهنگی و تاریخی ایرانیان، افزود که ملت ایران استحقاق دستیابی به جایگاه مناسب خود در خانواده ملل را دارد اما چنین هدفی از راه "ترور و اسلحه" حاصل نمی شود بلکه راه رسیدن به آن، اقدامات صلح آمیز بر پایه عظمت و تمدن واقعی ایران است.
پس از پیام نوروزی اوباما، مقام های جمهوری اسلامی ایران با رویکرد اصولی و در عین حال عملگرایانه و راهگشا به اعلام مواضع ایران در رابطه با سیاست دولت جدید آمریکا نسبت به ایران به طور عام و پیام نوروزی اوباما به طور خاص پرداختند.
در این میان فرمایشات حضرت آیت الله خامنه ای رهبر معظم انقلاب اسلامی در مشهد مقدس که پس از پیام نوروزی اوباما ایراد شد، اهمیت خاصی پیدا کرده است.
با تحلیل محتوای مواضع مسئولان جمهوری اسلامی در قبال موضوع مذاکره و رابطه با آمریکا به ویژه پس از پیام نوروزی باراک اوباما می توان آن ها را در محورهای ذیل دسته بندی کرد:
▪ پرهیز از برخورد احساسی و ضرورت کاربست عقلانیت
پس از اینکه باراک اوباما توانست با شعار "تغییر" وارد صحنه شود و سرانجام پیروز انتخابات ریاست جمهوری آمریکا شود، مقام های جمهوری اسلامی سعی کردند با پرهیز از شتابزدگی و مواضع احساسی و تک بعدی صد در صد مثبت یا منفی با پیروزی اوباما روبرو شوند.
ایران با برخورد منطقی و عقلانی از سویی از اینکه یک رییس جمهوری سیاهپوست توانسته با شعار "تغییر" وارد صحنه شود ابراز امیدواری کرد که وی با تغییر سیاست های غلط اسلاف خود بتواند به صورت مثبت منشا اثر باشد و از سوی دیگر بر این نکته تاکید کرد که این تغییر نباید صوری و شکلی باشد بلکه به معنای واقعی تغییر در سیاست های غلط صورت پذیرد.
در خصوص رابطه ایران و آمریکا نیز مقام های ایران در حالی که از لحن متفاوت اوباما نسبت به ایران استقبال کردند اما بر این نکته نیز تاکید کردند که عمق اختلاف های ۳۰ ساله ایران و آمریکا به اندازه ای زیاد است که برای حل و فصل آنها باید از سطح گفتار خارج شد و مسایل مورد اختلاف را به طور جدی مورد بحث و بررسی قرار داد و آنچه که برای ایران اهمیت بیشتری دارد "رفتار" مقام های آمریکایی است.
در این راستا حضرت آیت الله سید علی خامنه ای رهبر معظم انقلاب اسلامی در بخشی از فرمایشات خود پس از پیام نوروزی اوباما فرمودند: "ملت ایران درباره مسایل مربوط به خود اهل محاسبه و منطق است و احساساتی نمی شود."
ایشان افزودند: "ملت ما از اینکه با زبان تهدید و تطمیع با او صحبت کنند بدش می آید البته ما سابقه ای از رییس جمهور و دولت جدید آمریکا نداریم بنابراین براساس عملکرد آنها قضاوت می کنیم."
گفتنی است محمود احمدی نژاد رییس جمهوری اسلامی ایران نیز در راستای نشان دادن حسن نیت ایران، در پیامی به مناسبت انتخاب باراک اوباما و کسب اکثریت آرای شرکت کنندگان در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، خطاب به وی تصریح کرد: "توقع عمومی این است که پاسخگویی سریع و روشن به مطالبه تحول صحیح و اساسی در سیاست‌های داخلی و خارجی دولت آمریکا که خواست همه ملت‌های جهان و ملت آمریکاست، سرلوحه و محور همه برنامه‌ها و اقدامات دولت آینده شما قرار گیرد."
آیت الله هاشمی رفسنجانی رییس مجلس خبرگان رهبری نیز پس از پیام نوروزی اوباما گفت: "اگر دولت آمریکا قصد مذاکره با ایران را دارد، باید مشکلات خود را در جریان مذاکره مطرح کند نه این که آن ها را "به شکل تبلیغاتی" در پیامی ویدیویی بگوید."
علی لاریجانی رییس مجلس شورای اسلامی نیز در واکنش به پیام اوباما گفت: "دعوای جمهوری اسلامی با آمریکا سی سال است ادامه دارد و یک اختلافی احساسی و عاطفی نیست که با تبریک گفتن و یا حرف های زیبا خاتمه یابد."
رییس مجلس شورای اسلامی در عین حال گفت که ایران قصد ندارد موضعی سخت یا نرم در برابر اقدام رییس جمهوری آمریکا اتخاذ کند و افزود جمهوری اسلامی اعتقاد دارد که مشکلات موجود بین ایران و آمریکا باید با آرامش و بدون شتابزدگی پیگیری شود.
▪ ضرورت شفافیت و پرهیز از ایراد اتهام های بی اساس
مقام های جمهوری اسلامی همواره بر این نکته تاکید کرده اند که دولت جدید در آمریکا که از دیپلماسی و گفتگو سخن می گوید باید در این راستا شفاف و صادقانه و با حسن نیت وارد شود و موضع خود را نسبت به سیاست های خصمانه در قبال ایران مشخص کند.
به عبارت دیگر دولت جدید آمریکا نمی تواند از یک سو از ضرورت دیپلماسی و احیای روابط سخن بگوید و در همان حال سیاست های خصمانه خود را علیه ایران دنبال کند چرا که در این صورت در طرف مقابل (ایران) هیچ اعتمادی نسبت به وارد شدن در فرآیند مذاکره با آمریکا جهت کاستن از اختلافات ایجاد نمی شود.
نکته سوال برانگیز در این است که در پیام نوروزی اوباما که ایجاب می کرد خالی از ایراد اتهام باشد ایران متهم به حمایت از تروریسم و تلاش برای دست یابی به سلاح هسته ای شده است.
یکی دیگر از سوال های مهم این است که در دولت جدید آمریکا در برخورد با ایران تا چه اندازه یکپارچگی وجود دارد؟ برای مثال تنها چند روز پس از پیام نوروزی اوباما که بر ضرورت دیپلماسی تاکید کرد، رابرت گیتس، وزیر دفاع آمریکا، در گفت و گو با شبکه خبری "فاکس نیوز" گفت: "تحریم اقتصادی ایران بیش از دیپلماسی می تواند برای سیاست آمریکا در قبال تهران موفقیت به دنبال آورد."
در این راستا حضرت آیت الله خامنه ای فرمودند: "آنها می گوید به سوی ایران دست دراز کرده ایم و ما می گوییم اگر آمریکا در زیر دستکش مخملی، دست چدنی پنهان کرده باشد، این اقدام هیچ ارزش و معنایی ندارد."
ایشان در بخش دیگری از فرمایشات خود تصریح کردند: "حتی در همین پیام تبریک نیز ملت ایران طرفدار تروریست و دنبال سلاح هسته ای خوانده شده است. آیا این پیام تبریک است یا دنباله همان اتهامات؟"
رهبر معظم انقلاب اسلامی افزودند: "اگر واقعا چیزی جز بخش اندکی از ادبیات شما تغییر کرده است نشان دهید. آیا دشمنی شما با ملت ایران پایان یافته؟ دارایی های ایران را آزاد کرده اید؟ تحریم ها را برداشته اید؟ از لجن پراکنی و تبلیغات سوء دست برداشته اید؟ دفاع بی قید و شرط از رژیم صهیونیستی را پایان داده اید؟"
ایشان افزودند: "تحریک مخالفین و کمک به حرکت های تجزیه طلبانه و تروریستی نخستین کار آمریکایی ها در خصومت با جمهوری اسلامی بود که این سیاست هنوز هم براساس اطلاعات کاملا موثق، با ارتباط عناصر آمریکایی با عناصر شرور مناطق مرزی ایران و پاکستان ادامه دارد."
▪ ضرورت تغییر عملی
بارزترین و برجسته ترین محور در مواضع مقام های جمهوری اسلامی نسبت به پیام نوروزی باراک اوباما را می توان در تاکید بر ضرورت تغییر عملی در رفتار آمریکا با ایران دانست.
مسئولان جمهوری اسلامی در عین حال که بر ضرورت تغییر عملی در سیاست های آمریکا تاکید می کنند راه هایی را نیز در این مسیر پیشنهاد می کنند.
باراک اوباما اگر باور دارد که سیاست های اسلاف خود در قبال ایران اشتباه بوده و اینک در چارچوب سیاست "تغییر" وی خواهان تجدید حیات رابطه دو کشور شده است طبعا باید در این مسیر عملا نشان دهد که در این کار جدی است و راه او متفاوت با پیشینیان است.
منطقی است آمریکا که در آوریل ۱۹۸۰ رسما روابط سیاسی خود را با ایران قطع کرد، اینک اگر خواهان تجدید رابطه با ایران است گامی به جلو بردارد و حسن نیت خود را در عمل نشان دهد.
در همین راستا بهتر بود که اوباما چند روز پیش از پیام نوروزی خود در اقدامی راهگشا قانون تحریم های ایران را که از زمان کلینتون تا کنون هر ساله به امضای دولتمردان آمریکا می رسد این بار برای نشان دادن حسن نیت خود حداقل به صورت موقت امضا نمی کرد - تا برای مثال در صورت شکست تلاش ها برای آب کردن یخ در روابط ایران و آمریکا قانون را امضا می کرد- یا دستور آزاد کردن بیش از هفت میلیارد دلار از اموال بلوکه شده ایران در آمریکا را صادر می کرد.
حضرت آیت الله خامنه ای در این باره فرمودند: "تغییر نباید لفاظی و با نیت ناسالم باشد و اگر می خواهید ضمن حفظ همان اهداف قبلی، فقط سیاست ها و تاکتیک ها را عوض کنید این یک خدعه است نه تغییر و اگر تغییر واقعی مورد نظر شماست باید در عمل مشاهده شود و به هرحال همه مسئولان آمریکایی و دیگران بدانند که ملت ایران را نمی شود فریب داد یا ترساند...
ایشان افزودند: "اما تا وقتی دولت آمریکا، روش، عمل، جهت گیری و سیاست های خود را مثل این سی سال علیه ما ادامه بدهد، ما هم آدم و ملت این سی سال خواهیم بود."
▪ الگویی برای ادامه مسیر ("شما تغییر کنید، ما هم رفتارمان تغییر خواهد کرد")
کاربردی ترین و راهگشاترین محور در مواضع مقام های جمهوری اسلامی ایران را می توان فرمایش مهم رهبر معظم انقلاب دانست که خطاب به اوباما فرمودند: "شما تغییر کنید، ما هم رفتارمان تغییر خواهد کرد."
ایران تحرکات ایالات متحده در منطقه را به شدت مخل امنیت منطقه می داند و طبیعی است که به عنوان عضوی از آن تمام تلاش خود را در راستای تحکیم ثبات و امنیت و صلح در خاورمیانه بکند. تلاش و همکاری ایران در تحکیم ثبات در افغانستان و عراق و حمایت از حاکمیت ملی در این کشورها بر کسی پوشیده نیست.
آمریکا نمی تواند بدون تغییر در نگاه خود و با ادامه سیاست های خصمانه خود علیه ایران و صرفا با تغییر لحن خود از ایران انتظار زیادی داشته باشد. ذکر مجدد این نکته ضروری است که بسیاری از اقدام ها و رفتارهای ایران ناشی از تحرکات ایالات متحده است و چنانچه این نگرانی ها از بین برود طبق فرمایش رهبر معظم انقلاب اسلامی، ایران نیز حاضر به تغییر برخی رفتارهای خود است.
▪ سخن آخر
مقام های جمهوری اسلامی ایران بارها گفته اند که ما با مردم آمریکا هیچ خصومتی نداریم و اگر دولت این کشور هم رفتار عادلانه و منطبق با موازین بین المللی در پیش بگیرد، با دولت آمریکا هم خصومتی نداریم.
ایران که امروز به زعم بسیاری از صاحبنظران و سیاستمداران تبدیل به یک قدرت منطقه ای و تاثیر گذار شده و قدرت آن در سال های اخیر بیش از پیش شده است، طبعا خواهان استقرار ثبات و امنیت پایدار در منطقه و نیز جهان است. طبیعی است که در این مسیر تمام توان خود را به کار خواهد گرفت و از هر طرحی که متضمن صلح و آرامش مبتنی بر عدالت و حقوق ملت ها باشد استقبال خواهد کرد.
دولت جدید آمریکا نیز بهتر است با فاصله گرفتن از سیاست های اشتباه دولت های پیشین آمریکا در قبال منطقه و ایران به دنبال ایجاد رابطه ای مبتنی بر احترام متقابل باشد. طبعا این نوع رابطه مورد خواست ایران نیز هست.

محمد خواجوئی

منبع : خبرگزاری جمهوری اسلامی ـ ایرنا