عراق؛ آینده ای مبهم

با حلول سال ۱۳۸۷ شمسی، جنگ عراق نیز وارد ششمین سال خود می شود. این جنگ که در ۲۰ مارس سال ۲۰۰۳ (روز اول عید ۱۳۸۲) به بهانه نابودی سلاح های کشتار جمعی توسط آمریکا و نیروهای ائتلاف آغاز شده بود، بی هیچ بهانه ای قابل قبول، همچنان ادامه دارد و اکنون دیگر مشخص شده است که آمریکا به دنبال اهداف استراتژیک و منافع خود است و چیزی که این کشور را مجبور به ادامه جنگ می کند، ایجاد پایگاه های نظامی دایمی در عراق و تسلط بر منابع نفتی این کشور است. ولی سوال این است که آیا عراق می تواند لقمه راحتی برای آمریکا باشد و اصولاً، تسلط دایمی و یا دراز مدت بر عراق، اقدامی شدنی است؟ و به طور کل، این کشور طی سال های آتی با چه تحولاتی مواجه است؟
برای یافتن پاسخی دوراندیشانه و درست، لازم است نگرشی جامع و همه جانبه نسبت به بحران جاری عراق داشته باشیم و آن را از زوایای مختلف نظامی و سیاسی، مورد توجه قرار دهیم.
● بعد نظامی و درگیری ها:
عراق در سال پنجم درگیری های خود (۱۳۸۶)، در مقایسه با سال های قبل، ناآرام تر بوده است؛ جمع روزهای پرتلفات عراقی ها طی سال ۱۳۸۶ جمعاً ۲۴ روز بوده است و پراکندگی آن از فروردین تا اسفند (امروز)، به ترتیب: یک، چهار، دو، سه، سه، صفر، صفر، صفر، سه، یک، سه و دو است. این پراکندگی نشان می دهد که برخلاف اظهارات مقامات عراقی و آمریکایی، حملات تروریستی در عراق، سیر نزولی ندارد.
روزنامه «شرق الاوسط»، چاپ لندن، طی گزارشی که کیهان در تاریخ ۸۶.۱۰.۱۲ آن را درج کرده است، شمار تلفات غیر نظامیان عراقی از اول ژانویه (۱۰ دی سال گذشته) تا پایان سال گذشته میلادی (۱۰ دی امسال) را بیش از ۱۶ هزار نفر ذکر و اعلام کرد که سال ۲۰۰۷، خونین ترین سال طی پنج سال گذشته برای عراقی ها بود.
از جمله وقایع تاسف آور سال ۱۳۸۶ برای عراقی ها، انفجارهای تروریستی در شهر کردنشین «سنجار» در شمال این کشور بود. این انفجارها که در تاریخ ۲۵ مرداد ماه رخ دادند، مرگ ۵۰۰ غیرنظامی و جراحت ۳۷۵ نفر دیگر را در پی داشتند.
به نوشته شرق الاوسط سال ۲۰۰۷، برای آمریکایی ها نیز بدترین سال بود و طی آن ۸۹۹ نظامی آمریکایی در عراق کشته شدند. این تعداد در سال ۲۰۰۶، به رقم ۸۲۲ نظامی رسیده بود. در سال ۲۰۰۷ آمریکایی ها دست کم ۲۵ مورد حملات پرتلفات را متحمل شدند.
با توجه به تفاصیل ذکر شده، بعید است که طی سال های آتی از حملات تروریستی علیه عراقی ها و همچنین، حملات افراد مسلح علیه آمریکایی ها کاسته شود.
شرایط سیاسی: در سال ۱۳۸۶، جایگاه آمریکا درعراق نه تنها نسبت به سال های قبل بهتر نشده است، بلکه بیشتر مورد اعتراض عراقی ها قرار گرفته است.
علاوه بر راهپیمایی های ضد آمریکایی که رسانه ها از کشورهای مختلف جهان گزارش کردند، حساسیت عراقی ها نیز نسبت به اشغالگران و به ویژه آمریکایی ها بیشتر شده است.
در ۲۱فروردین گذشته، حدود دومیلیون عراقی فریاد ضدآمریکایی سردادند. راهپیمایی ها و تظاهرات مشابهی نیز طی امسال رخ داده است که از جمله می توان به تظاهرات کاظمین (۲.۱۱)، بغداد (۲.۲۰)، بغداد (۲.۳۱)، کوفه (۳.۵)، شهرک صدر (۵.۱۸و ۵.۲۵)، جماعیه
(۸.۱۴)، و راهپیمایی های دیگر در مناطق مختلف عراق اشاره کرد.
این اعتراضات نشان می دهد که کینه شهروندان عراقی نسبت به اشغالگران آمریکایی افزایش یافته است و امواج تازه آن در آینده می تواند آمریکایی ها را در فشار مضاعفی قراردهد.
آمریکا می خواهد با انعقاد پیمان ها و قراردادهای درازمدت با دولت بغداد، هم راه فراری برای خودش از شرایط فعلی بیابد و هم منافع استراتژیک مورد نظرش را از این طریق تأمین کند. هر چند مقامات دولت عراق هم مایل هستند با انعقاد قرارداد، عراق را از یک کشور اشغال شده تبدیل به یک کشور عادی دارای حقوق مساوی با دیگر کشورها بکند، ولی، مسئله این است که حساسیت مردم عراق و مرجعیت نجف و حتی دولت بغداد نسبت به هرگونه زیاده طلبی آمریکا، با آنچه که مقامات کاخ سفید از قراردادهای درازمدت در ذهن خود دارند، در تزاحم کامل است.
به هر حال، اگر تحولات منطقه ای را نیز درنظر بگیریم، باید بگوئیم که جایگاه آمریکا در عراق، تحت تأثیر این تحولات، متزلزل تر هم می شود. عراقی ها طی ماه های گذشته بارها علیه حمایت آمریکا از رژیم صهیونیستی و ماجراجویی های واشنگتن در لبنان، واکنش نشان دادند و چندین مورد راهپیمایی برگزارکردند.
با توجه به اینکه آمریکا برای حفظ منافع خود و هم پیمان استراتژیکش (اسرائیل)، نمی تواند از مداخلات منطقه ای دست بکشد، و اتفاقا بر حجم این مداخلات افزوده نیز خواهد شد، جایگاه واشنگتن در عراق از وضعیت کنونی بدتر خواهد شد و خود عراق نیز با حضور اشغالگران، شرایط مبهمی را درپیش روی دارد.

منبع : روزنامه کیهان