مشارکت سیاسی ـ اجتماعی

ساختار نظام سیاسی اسلام با حاکمیت امویان و تبدیل نظام خلافت به سلطنت منحرف و نقش مردم در صحنه سیاسی محدود گشت و با رواج ارزشهای اقتدار گرایانه مردم از تعیین سرنوشت سیاسی ـ اجتماعی خویش بازماندند و اندیشه های جبرگرایانه در توجیه وضعیت جدید رواج یافت .
روند مشارکت سیاسی در ایران نیز با مشکلاتی مواجه بود در نهضت های سدة اخیر به خصوص در انقلاب مشروطه تلاش شد تا مشارکت مردم در حکومت و سرنوشت خویش فراهم شود ولی این امر به سبب فقدان زمینه های اجتماعی محقق نشد با رشد جریانهای آزادی خواهانه و اسلامی ، شروع انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی (ره) و تشکیل حکومت اسلامی مشارکت مردم در ادارة امور کشور مورد توجه رهبران اسلام قرار گرفت به گونه ای که همه شاهد اهتمام و همت بلند مسئولان کشور در برگزاری انتخاباتهای گذشته و بالاخص انتخابات نهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری هستیم .
مردم و گروههای جوان و نوجوان کشور با پرداختن به مشارکت سیاسی به طور آگاهانه و در سطحی گسترده به تحکیم پایه های جمهوری اسلامی ایران می پردازند و نقش مهم خود را در تعیین سرنوشت و ادارة امور کشور ایفا می کنند .
● واما معنای مشارکت سیاسی :
مشارکت سیاسی در اصطلاح به معنای مساعی سازمان یافتة شهروندان برای انتخاب رهبران خویش ، شرکت مؤثر در فعالیتها و امور اجتماعی و سیاسی و تأثیر گذاشتن بر ترکیب هدایت سیاسی دولت است پس مشارکت سیاسی به معنای کوشش سازمان یافتة مردم درباره حکومت و سیاست است یعنی مردم در انتخاب رهبران سیاسی جامعه و سیاست گذاریها فعالانه حضور داشته و خود را نسبت به حکومت و سیاستهای آن ، بیگانه احساس نمی کنند : به عبارت دیگر مردم با انتخاب رهبران و تأیید سیاست دولت ، هدایت آن را بر عهده می گیرند .
با مطالعة آیات و روایات و سیرة پیامبر گرامی اسلام و ائمه معصومین در می یابیم که تغییرات سیاسی و اجتماعی جوامع تابعی از تحول فردی و مشارکت سیاسی است .
اما (فرهنگ سیاسی مشارکتی) به این معناست که افراد از نفوذ نظام سیاسی برخود و میزان تأثیر گذاری خود بر نظام سیاسی آگاهی دارند و با علم به تأثیر گذاری متقابل آن دو بر یکدیگر نسبت به ساخت سیاسی ، اداری و روند تصمیم گیری و امور اجرایی حساسیت نشان می دهند و تلاش می کنند در خط مشی و تصمیمات نظام سیاسی تأثیر بگذارند پس داشتن فرهنگ سیاسی و فرهنگ سیاسی مشارکتی در امور برای مشارکت سیاسی امری ضروری است و دین اسلام نیز مسلمانان را در برابر جامعه مسئول دانسته و آنان را به دخالت در امور سیاسی ـ اجتماعی تشویق می کند اسلام مشورت در امور ، به خصوص امور مربوط به اجتماع و مسائل سیاسی اجتماعی را به مسلمانان توصیه می کند .
بنابر این احساس مسئولیت کردن نسبت به سرنوشت خویش و دیگران مورد تأیید و تأکید اسلام قرار گرفته است و رهبران دینی نیز بدان همت گمارده اند .
در نتیجه مشارکت در امور سیاسی و ادارة امور مملکتی یک وظیفه و تکلیف شرعی برای همة مردم به خصوص قشر نوجوان و جوانان یک جامعة زنده و پایدار است .
و اما عقل نیز بر این ضرورت تأکید می کند انسان بالطبع اجتماعی است و زندگی اجتماعی بر اساس روابط انسانها با یکدیگر امکان پذیر می شود ، در این فرایند فرد و جامعه بر هم تأثیر می گذارند و بر افراد جامعه لازم است نقش خود را در این تأثیر گذاری و تأثیر پذیری به درستی ایفا کنند .
مسائل سیاسی و امور مربوط به حکومت از اهم مسائل هر جامعه است افراد باید با مشارکت فعال خویش در سرنوشت خود و جامعه دخالت کنند و در سیاست گذاریها تصمیمات و چگونگی ادارة امور کشور تأثیرگذار باشند چرا که اگر در تعیین سرنوشت خود مشارکت نورزند بر اساس سنتهای موجود در عالم خلقت دیگران با سلطه بر آنها برای آنان تصمیم گیری خواهند کرد آنها را به دنبال خود می کشانند چه بسا به ورطة هلاکت می‌اندازد پس مشارکت سیاسی برای حیات فکری و زندگی با عزت امری ضروری است .
و همچنین مشارکت سیاسی به منظور اعمال حق حاکمیت مردم در تعیین سرنوشت شان امری لازم و ضروری است اگر مردم برای تعیین سرنوشت خود و ادارة امور کشور در صحنه حاضر نباشند و بار مسئولیت خود را برگردن دیگری بیندازند حق حاکمیت شان در تعیین سرنوشت جامعه مخدوش می شود و از بین خواهد رفت جوانان و نوجوانان کشور توجه داشته باشند که اگر بخواهند مقدرات کشورشان را با فکر و اندیشه خود تعیین کنند و ادارة امور کشور را بر اساس رأی و نظرشان پیش ببرند راهی جز مشارکت در امور سیاسی و حضور در صحنه های سیاسی ـ اجتماعی انقلاب اسلامی ندارند و طبق سنت الهی به میزان تلاش در این راه می توانند در تعیین سرنوشت خویش مؤثر باشند.

علی دشتکی

منبع : پایگاه اطلاع رسانی تبیان زنجان