سرمایه گذاری در کشاورزی جهان با دلارهای نفتی

اگر در گذشته کشورهای عربی دلارهای نفتی خود را بیشتر برای خرید سهام و سرمایه گذاری در شرکت های غربی و غول های صنعتی جهان هزینه می کردند، امروزه با درک لزوم تامین امنیت غذایی، این کشورها به سرمایه گذاری در زمین های کشاورزی و واحدهای تولیدی در کشورهای شرق آسیا و آفریقایی پرداخته اند.
چندی پیش خبرگزاری موج از تلاش های کشورهای حوزه خلیج فارس بخصوص عربستان و امارات متحده عربی برای سرمایه گذاری در کاشت محصولات کشاورزی در کشورهای خارجی خبر داد که این امر برنامه جدیدی است که به نظر می رسد این تصمیم در پی مبارزه ی این کشورها با تورم شدید قیمت این اقلام و مهمتر از آن دستیابی به خودکفایی در تولید برخی محصولات اتخاذ شده باشد.
البته این موضوع می تواند معامله ای برد- برد هم برای کشورهای عربی و هم برای کشورهای فقیری که در آن ها سرمایه گذاری صورت می پذیرد، باشد.
کشورهای عربی که درآمدهای میلیاردی آن ها از محل فروش نفت، نقدینگی بسیاری در اختیارشان گذاشته، با این کار هم از حجم نقدینگی داخلی خود می کاهند و هم نیازهای کشاورزی خود را تامین می کنند.
کشورهای حوزه خلیج فارس چیزی در حدود ۶۰ درصد از نیازهای غذایی شان را وارد می کنند و کشورهای عربستان و امارات هم اکنون بزرگترین سرمایه گذاران منطقه برای تامین نیازهای خود هستند.
این دو کشور سرمایه گذاری های خود را در کشورهای آسیایی و آفریقایی انجام می دهند و به تولید غلات، گوشت و سبزیجات می پردازند.
به تازگی وزیر امور خارجه هند اعلام کرده: من نیاز کشور خود به انرژی و نیاز کشورهای حوزه خلیج فارس به مواد غذایی را خوب درک می کنم و امیدوارم این موضوع بتواند به مزیتی دوجانبه برای هر دو طرف تبدیل شود.
در سفر امیر یوسف گیلانی، نخست وزیر پاکستان به عربستان نیز، این کشور در قبال دریافت ۶ میلیارد دلار پول نقد و کمک نفتی، صدها هزار هکتار زمین کشاورزی برای کشت محصولات مورد نیاز عربستان در اختیار این کشور قرار داد.
مشکلات کشورهای بزرگ صادرکننده محصولات غذایی برای صادرات موجب شده تا واردکنندگان بزرگ به فکر سرمایه گذاری در تولید بیفتند.
به طور مثال هند که دومین صادرکننده بزرگ برنج در دنیاست، در ماه مارس پارسال صادرات تمام انواع برنج های غیر باسماتی خود را ممنوع کرد تا بتواند جوابگوی نیازهای داخلی خود باشد.
حرکت های مشابه در سایر کشورهای بزرگ صادرکننده باعث شده تا قیمت محصولاتی چون برنج به رکوردهای باورنکردنی در دنیا برسد.
کشورهای حوزه خلیج فارس زمین های مناسبی برای تولید محصولات کشاورزی مورد نیاز خود نداشته و به همین علت وابستگی شدیدی به واردات دارند.
البته تا زمانی که عرب ها می توانند به راحتی با فروش نفت درآمدهای بالایی داشته باشند، نگرانی خاصی در مورد واردات مواد غذایی نیست، اما زمانی که منابع طبیعی این کشورها به اتمام برسد، مسوولان آن ها باید فکر جدیدی بکنند.
در کشور امارات تنها ۱ درصد زمین ها قابلیت کشاورزی را دارند و این رقم در عربستان سعودی تنها ۳ درصد است. این در حالی است که در انگلستان حدود ۲۴ و در لهستان حدود ۴۰ درصد از زمین ها قابلیت کشت و کار را دارند.
عربستان قصد دارد تا سال ۲۰۱۶- با متوقف کردن برنامه ی ۳۰ ساله خود برای خودکفایی در تولید گندم- خرید گندم از کشاورزان داخلی را متوقف کند. کشت گندم تاکنون فشار زیادی به منابع آبی محدود این کشور وارد آورده بود.
در مورد برنج نیز عربستان سالانه چیزی در حدود ۵۰۰ تا ۶۰۰ هزار تن برنج از هند وارد می کند.
کشورهای عربی می توانند با سرمایه گذاری در کشورهای خارجی هم محصولات غذایی مورد نیاز خود را با قیمت های پایین تری وارد کنند و هم مشکلات کشورهای تولیدکننده را در زمینه افزایش قیمت زمین، آب و کودهای شیمیایی برطرف نمایند.
کشورهای حوزه خلیج فارس یک بار دیگر هم در دهه ی ۱۹۷۰ قصد داشتند سودان را به کارخانه تولید محصولات غذایی خود تبدیل کنند که این امر با مشکل مواجه شد.
براساس آمار، هم اکنون کشور امارات چیزی در حدود ۳۲۴ هزار هکتار از زمین های کشاورزی پاکستان را خریداری کرده است و دولت پاکستان نیز مناطق ویژه کشاورزی و دامپروری خاصی را برای سرمایه گذاران اماراتی مشخص نموده است.
به این ترتیب کشورهای عربی می توانند محصولات مورد نیاز خود را با هزینه ای بین ۲۰ تا ۲۵ درصد پایین تر وارد کنند.
با رسیدن قیمت نفت به رقم های بسیار بالا پیش بینی می شود کشورهای حوزه خلیج فارس چیزی بالغ بر ۹ تریلیون دلار پول از فروش نفت به دست بیاورند. رقمی که به آن ها اجازه می دهد هر قدر که می خواهند در کشورهای خارجی سرمایه گذاری کنند.
در سال های آینده رشد جمعیت کشورهای منطقه می تواند به عنوان تهدیدی برای منابع غذایی آن ها محسوب شود و این کشورها باید تلاش های خود را برای تولید محصولات غذایی از جمله سبزیجات، میوه ها و غلات افزایش دهند و فقط وابسته به خارج نباشند.

منبع : ماهنامه دام، کشت و صنعت