اهمیت آموزش

ارزیابی برنامه های آموزش سلامت در نقاط مختلف جهان نشان دهنده كارآمد بودن این برنامه ها و كاهش رشد شمار مبتلایان به ایدز بوده است. مثلا در برخی كشورهای غربی، تایلند و اوگاندا می توان گفت كه گسترش سریع ایدز تا حد زیادی مهار شده است. یكی از عوامل بسیار مهم این موفقیت، آموزش همگانی گسترده و درست بوده است.
* چگونه می توان به رفتارهای سالم یا سلامت رفتاری دست یافت؟
برای رسیدن به رفتارهای سالم باید مراحل زیر را پشت سر گذاشت:
۱- آگاهانیدن: پیش از هر چیز ضروری است مردم اطلاعات درست و معتبری درباره ایدز و بیماریهای آمیزشی داشته باشند. نکته مهم آن است که اطلاعات باید به صورت کاملا صادقانه در اختیار آنان قرار گیرد. اغراق در ابعاد مشکل یا بزرگ نمایی عوارض و اثرات منفی باعث بی اعتمادی آنان می شود. نتیجه چنین بی اعتمادیی دور شدن آنان از خانواده و جامعه و تشدید مشکلات خواهد بود.
۲- ایجاد نگرش صحیح: اگر چه داشتن اطلاعات و آگاهی درباره ایدز و یماریهای آمیزشی لازم است، کافی نیست. نمونه آن پزشکی است که با آن که می داند مصرف سیگار منجر به سرطان و بیماری های قلبی-عروقی و... می شود، باز هم سیگار می کشد. به همین دلیل گامی فراتر از مرحله آگاهی و اطلاعات ضروری است و باید تغییر نگرش صورت گیرد. نگرش مثبت نسبت به مصرف مواد مخدر یا ارتباط های پرخطر می تواند به گسترش اینها بینجامد.
۳- مهارت آموزی یا توانمندسازی رفتاری: اگر چه وجود آگاهی و نگرش مناسب در زمینه رفتارهای پرخطر لازم است، کافی نیست. آیا برای رانندگی در سطح شهر کافی است که اطلاعات نظری در مورد اتومبیل داشته و به رانندگی بسیار علاقمند باشید؟ آیا تنها با گوش دادن به اطلاعاتی درباره رانندگی یا خواندن کتابی در این زمینه می توان راننده شد؟ مسلما نه. بلکه، باید مدتی را به تمرین عملی رانندگی پرداخت و این مهارت را آموخت و بر آن مسلط شد. در مورد مهارت یا توانایی های سالم زیستن نیز چنین است و علاوه بر آگاهی و نگرش نیاز به مهارت نیز وجود دارد.
* رفتارهای پرخطر
چرا از آموزش به عنوان راهكاری اساسی برای رویارویی با ایدز و بیماریهای آمیزشی یاد میشود؟ برای سالم زیستن و پیشگیری از بیماریها نخست افراد باید شیوه های زندگی سالم را بیاموزند. بنابراین یكی از هدفهای مهم این آموزشها، پیشگیری است. رمز پیشگیری، پرهیز از رفتارهای پرخطر است. رفتارهایی که می‌توانند خطرهایی برای حال و آینده زندگی ما ایجاد کنند، «رفتارهای پرخطر» یا رفتارهای ناسالم نامیده می‌شوند. سیگار کشیدن، اعتیاد، روابط جنسی بی‌محابا، نجوشاندن کنسرو غذا پیش از مصرف، نوشیدن الکل، ورزش نکردن، زیاده روی در خوردن غذاهای ناسالم و بی‌ارزشی مانند پفک، رانندگی با سرعت غیرمجاز، عدم استفاده از کلاه و کمربند ایمنی، عدم استفاده از دودکش مناسب برای وسایل گرمایشی، جوشکاری بدون ماسک محافظ و بسیاری موارد دیگر نمونه‌هایی از رفتارهای پرخطر هستند که می‌توانند سلامت انسان را به خطر بیندازند و حتی سبب مرگ شوند. رفتارهایی که در مقابل این مثالها قرار می‌گیرند رفتارهای سالم نام دارند.گاهی امكان ندارد یک بیماری را به طور کامل از میان برداشت و ریشه‌کن کرد، بلکه می‌توان با کاهش رفتارهای پرخطر و زندگی به شیوه ای سالم، تاحد امکان از ابتلا به آن بیماری جلوگیری نمود. بیماریهای قلبی و ایدز مثالهای خوبی در این زمینه هستند. مهمترین راه کنترل بیماری ایدز بهداشت جنسی، خویشتنداری و پرهیز از هر گونه رابطه جنسی بی‌محابا است.
* روش های پیشگیری
-الف) مهارتهای رفتاری
مهارتهای رفتاری لازم برای پیشگیری از اچ.آی.وی / ایدز کدامند ؟
تصمیم گیری
یکی از مهارت های مهم سالم زیستن، مهارت تصمیم گیری است. این مهارت به افراد کمک می کند تا موقعیت های تصمیم گیری درباره انجام دادن یا ندادن رفتارهای پرخطر را شناخته، و پیامدهای هر اقدامی را پیش از انجام آن دریابند تا بتوانند تصمیم درستی بگیرند و سلامت خود را تضمین کنند. تصمیم گیری منطقی تنها تصمیم گیری سالم است که براساس تفکر نقادانه، بررسی، و ارزیابی صورت می گیرد.
حل مسأله
مهارت حل مسئله به افراد کمک می کند تا به صورت منطقی و منظم به حل مسائل و مشکلات خود بپردازند. . هر چه مهارت فرد در حل مسئله بیشتر باشد، در زندگی خود موفق تر و سالم تر خواهد بود. ضعف یا ناتوانی در مهارت حل مسئله با مشکلات و مسائل مهم بهداشتی و اجتماعی مرتبط است از جمله خودکشی، اعتیاد، ابتلا به ایدز و بیماریهای آمیزشی، بزهکاری و... تحقیقات نشان می دهند
قاطعیت
قاطعیت را ابراز وجود، جرات ورزی یا جسارت نیز می نامند. و عبارت است از ایستادگی بر نظرات شخصی و بیان افکار، احساسات، و باورها به صورت مستقیم، صادقانه، و متناسب به گونه ای که به حقوق دیگران نیز احترام گذاشته شود.
در رفتار قاطعانه باید اصول زیر رعایت شده باشد:
· رفتار قاطعانه از نظر اجتماعی پسندیده است.
· در رفتار قاطعانه آرامش، احساسات، و حقوق دیگران در نظر گرفته می شود.
· رفتار قاطعانه بیان صادقانه و مستقیم افکار و احساسات است.
* چگونه قیافه قاطعانه به خود بگیریم؟
حالت بدن و چهره فرد در رفتار قاطعانه اثر مهمی دارد. هر چه حالت بدن و صورت فرد جدیت و قاطعیت وی را بیشتر منعکس کند، او نتیجه بهتری خواهد گرفت. افراد خجالتی و کمرو معمولا از نگاه کردن به چهره فرد مقابل می گریزند یا با حالت خیره به دیگران نگاه می کنند. برای آن که فرد قاطعیت خود را نشان دهد و بتواند در این زمینه موفق باشد، ضروری است که سر خود را بالا نگاه دارد و به چشمان فرد مقابل خود نگاه کند. فراد خجالتی و کمرو در ارتباطات اجتماعی خود با دیگران به اندازه ای دچار ناراحتی می شوند که رنگ صورت آنها می پرد، یا سرخ می شوند و علایم اضطراب و ناراحتی از چهره آنها مشخص است. در حالی که، برای بیان قاطعیت لازم است که حالت چهره، پیشانی، و صورت بدون گرفتگی و انقباض باشد. در چنین شرایطی، فرد جدیت و قاطعیت خود را بهتر نشان می دهد. حالت قوز کرده و خمیده نشان دهنده اضطراب و ناراحتی است و قاطعیت و جدیت فرد را نشان نمی دهد. بدین منظور، ضروری است که حالت بدن، شانه ها، فرم دست ها، و حتی حرکات بدن فرد نیز نشان دهنده جدیت و قاطعیت فرد در برخوردهایش باشد.
چگونه بیان قاطعانه داشته باشیم؟
افرادی که در مهارت قاطعیت ضعف دارند، جویده جویده صحبت می کنند، مِن و مِن می کنند، گفتار آنان پر از مکث و تکرار است. این عده، معمولا مرتب از دیگران معذرت خواهی می کنند؛ دلیل تراشی می کنند؛ حاشیه می روند، و.... در حالی که، در رفتار قاطعانه فرد جدیت خود را نشان می دهد. به همین دلیل، پاسخ قاطعانه باید روان و سیال باشد. چنین پاسخی حاکی از تسلط و جدیت فرد در برخوردهایش است. درضمن برخلاف آن چه تصور می شود، پاسخ قاطعانه بسیار کوتاه و مختصر است. دلیل تراشی، بهانه آوردن، معذرت خواهی، و... نه تنها نشانه ناتوانی در قاطعیت است، بلکه باعث طولانی شدن گفتار می شود که خود مقاومت در برابر فشارهای اطرافیان را کاهش می دهد. به همین دلیل، همیشه کوتاه ترین پاسخ را انتخاب کنید. پاسخ قاطعانه پاسخی کوتاه و موثر است. یعنی کم ترین حدی از پاسخ که اثربخش است. مثلا هنگامی که دوستان فردی را تحت فشار قرار داده اند که مواد مخدر مصرف کند، کوتاه ترین پاسخ موثر گفتن یک «نه» است و بس، نه آن که فرد شروع به معذرت خواهی کند و دلایل متعددی را مطرح کند.افرادی که قاطعیت کمی دارند، با درنگ و تاخیر جواب می دهند. حتی گاهی ممکن است که بعد از چند روز دریابند که چگونه باید عمل می کردند. چنین تاخیرهایی نشان دهنده تردید و تزلزل فرد است. در حالی که، در رفتار قاطعانه فرد بدون تاخیر و در زمان مناسب واکنش مناسب را انجام می دهد. انواع مختلفی از گفتار قاطعانه وجود دارد. همان طور که گفته شد گفتار قاطعانه کوتاه و موثر است. در گفتار قاطعانه لازم نیست فرد دلایل خود را برای دیگران توضیح دهد، بلکه مهم است که کوتاه، جدی، و محکم صحبت کند.دوست من اصرار دارد که برنامه‌ام را عوض کنم و همراهش به سینما بروم، در حالی که من برنامه ریزی کرده‌ام که درس بخوانم. چه باید بکنم؟
در این مواقع می توانید از روش های زیر استفاده کنید:
از پیشنهاد او تشکر کنید، و دیدگاه خود را مطرح کنید.
مثال: از این که مرا به سینما دعوت می کنی ممنونم، ولی نمی توانم بیایم.
با او همدلی کنید، و دیدگاه خود را مطرح کنید.
مثال: می دانم که دوست داری با هم به سینما برویم، ولی نمی توانم بیایم.
فقط بگویید« نه» و بس.
یک دلیل بیاورید؛ فقط یک دلیل نه بیشتر.
مثال: نمی توانم سینما بیایم، چون برنامه ریزی کرده ام که به درس هایم برسم.
مطرح کردن پیشنهادی که مورد قبول دو طرف باشد
مثال: امروز نمی توانم بیایم، ولی شاید روز دیگری بتوانیم با هم سینما برویم.
عوض کردن موضوع صحبت
مثال: راستی نظرت درباره فیلم دیشب چیست؟
راستی امروز در دانشگاه چه خبر بود؟استفاده از شوخی
مثال: این قدر درس دارم که خودم فیلم شده ام.
دادن این احساس که طرف مقابل بهتر می داند
مثال: تو که بهتر می دانی درس از سینما مهم تر است.
مطرح کردن گروه بندی متفاوت
مثال: ما خانوادگی، موقع درس این تفریح ها را کم می کنیم.
دوستان یا اطرافیان به من فشار می آورند که رفتارهای پرخطر انجام دهم یا من را به موقعیت هایی دعوت می کنند که امکان صدمه و آسیب وجود دارد، چه باید بکنم؟ در این مواقع بهتر است از روش های زیر استفاده کنید:سوزن گیر کرده- آیا با گراموفون آشنا هستید؟ گاهی صفحه گرامافون خط می افتاد، و به همین دلیل سوزن گرامافون گیر می‌کرد و مرتب یک عبارت تکرار می شد. شنیدن یک جمله که پشت سرهم تکرار شود، احساس ناراحت کننده ای ایجاد می کند. به همین دلیل هنگامی که در شرایطی قرار گرفتید که اطرافیان شما را تحت فشار قرار می دهند، بهترین کار این است که سوزنِ گرامافون شما هم گیر کند و یک جمله و نه بیشتر را تکرار کنید. در این شرایط، دیگران از این که شما را تحت فشار قرار دهند خسته شده و دست از سر شما برخواهند داشت. ترک موقعیت- چنان چه به هر دلیلی فرد احساس کرد که قادر به مقاومت در مقابل فشار دوستان نیست و احتمال دارد که در مقابل پیشنهاد ناسالم آنها مقاومتش بشکند، بهترین کار آن است که از آن موقعیت بیرون بیاید. مثلا سینا در موقعیت اول می توانست صحنه را ترک کند. این برخورد بسیار سالم تر از ماندن در موقعیت و انجام رفتار های پرخطر است. ممکن است عده ای این برخورد را نشانه ضعف بدانند، ولی باید به این نکته توجه کرد که رفتارهای پرخطر و ابتلا به ایدز به شدت ترسناک تر است. علاوه براین، هر ترسی نشانه ضعف نیست. بلکه ترس منطقی نشان دهنده واقع بینی و هشیاری فرد است. آیا کسی به مار کبری دست می زند؟ آیا این کار نشانه شجاعت است؟اصرار در رد- روش های مختلفی برای شکستن مقاومت افراد در برابر رفتارهای پرخطر وجود دارد، ازجمله: طرد کردن (اگر این کار را نکنی دیگر از ما نیستی)، اسم نامناسب گذاشتن (بچه ننه، بچه مثبت، بی عرضه، اُمل و...)، احساس گناه دادن (فکر می کردم دوست منی که این پیشنهاد را دادم) و... .مهم آن است که در این شرایط، فرد همچنان به رد کردن و امتناع از انجام رفتار پرخطر اصرار داشته باشد، مثلا بگوید:
جزو شما باشم یا نه، این کار را نمی کنم.
هر چه می خواهید به من بگویید، این کار را نمی کنم.
دوست تو هستم، ولی این کار را نمی کنم.
دختری که جوان شروری مزاحم او شده است چه باید بکند؟ می تواند از واکنش با افزایش تدریجی استفاده نماید:
§ نگاه کردن توام با اخم و جدیت به جوان،
§ تشدید اخم و جدیت،
§ ایستادن و به صورت او نگاه کردن،
§ اعتراض با صدای بلند و خواستن از او که مزاحم نشود،
§ اعتراض با صدای بلند و محکم و گفتن این که اگر مزاحم شود، مردم یا پلیس را خبر خواهد کرد، و
§ با صدای بلند و محکم از مردم کمک خواستن یا پلیس را خبر کردن.
تشدید تدریجی پاسخ نه تنها در واکنش ها و برخوردها نمودار می شود، بلکه در تن صدا، لحن صدا، حالت صورت، حالت بدن و... نیز اعمال می شود.
چگونه توانایی خود را در رفتار قاطعانه تقویت کنیم؟
- افرادی که از حقوق شخصی خود مطلع هستند و به آن باور دارند، بیشتر و راحت تر مهارت رفتار قاطعانه را انجام می دهند. برعکس، افرادی که برای خود حقوقی قائل نیستند یا بیش از حد برای خود حقوقی قائلند، در برخورد دیگران به ترتیب دچار خجالت و پرخاشگری می شوند. در این جا برخی از حقوق فردی معرفی می‌شوند:
§ من حق دارم نظر و دیدگاه های خود را بیان کنم، حتی اگر با عقیده دیگران متفاوت باشد.
§ من حق دارم احساسات خود را بیان کنم، و مسئولیت آن را نیز قبول می کنم.
§ من حق دارم عقیده خود را عوض کنم، و در این مورد نیازی برای معذرت خواهی نیست.
§ من حق دارم اشتباه کنم، و در مقابل آن نیز مسؤولم.
§ من حق دارم بدون احساس گناه به دیگران بگویم «نه».
§ من حق دارم به دیگران بگویم «آری».
§ من حق دارم به دیگران بگویم «نمی دانم».
§ من حق دارم که به من احترام گذاشته شود، و به دیگران احترام بگذارم.
§ من حق دارم اولویت هایی برای خودم داشته باشم.
§ من حق دارم قاطعانه برخورد کنم، حتی اگر برای دیگران تازگی داشته باشد.
§ من حق دارم تغییر عقیده دهم.
- افرادی که قاطعانه عمل می کنند بعد از این که توانستند به طور قاطعانه درخواستی را رد کنند، خود را تحسین می کنند: «خوشحالم از این که توانستم برنامه خودم را ادامه دهم». در حالی که افرادی که از این نظر ضعف دارند حتی بعد از این که رفتار قاطعانه ای داشتند خود را سرزنش می کنند: «کاش درخواست فلانی را رد نکرده بودم. می توانستم بعدا به کارهای درسی ام برسم».
- گاهی افرادی که از نظر رفتار قاطعانه ضعیفند حتی اگر قاطعانه عمل کنند هم از خود و نحوه برخورد خود ایراد می گیرند: «چقدر بد صحبت کردم. صدایم خیلی ضعیف بود. ممکن است فکر کنند که من از روی ضعف این کار را کرده ام». در حالی که، افرادی که قاطعیت بیشتری دارند معمولا خود را مثبت ارزیابی کرده و تشویق می کنند: « خوشحالم که تذکر دادم سروصدا نکنند. حالا در کتابخانه با آرامش به مطالعه ام ادامه می دهم».
- گاهی باورهای آرمانی افراد مانع برخورد قاطعانه می شود:
نباید هیچ کسی را ناراحت کرد؛
باید تا آن جا که ممکن است دیگران را از خود راضی نگاه داری؛
باید همه را خوشحال کرد و ... .
چنین باورهایی بسیار آرمانی است، ولی در عمل غیرممکن است که همه را از خود راضی نگاه داشت. زیرا، عقاید و سلیقه های مردم با یکدیگر متفاوت است، و چیزی که ممکن است کسی صددرصد قبول داشته باشد دیگری ممکن است کاملا با آن مخالف باشد. بنابراین نمی توان همه را راضی نگاه داشت. بلکه مهم این است که بتوان خود و خانواده را راضی نگاه داشت.
۱- باورهای واقع گرایانه در مقابل باورهای منفی- بعضی از افراد به دلیل ترس ها و نگرانی هایی که نتیجه باورهای منفی است، اقدام به رفتار قاطعانه نمی کنند، مانند:
اگر من مخالفت کنم، دوستانم را از دست خواهم داد؛
اگر دوستانم را از دست بدهم، آن وقت تنها خواهم بود؛
اگر دوستانم را از دست بدهم، نمی توانم دوستان دیگری پیدا کنم؛
اگر ناراحتی خود را با دیگران مطرح کنم، از من بدشان خواهد آمد و...
همان طور که مشاهده می کنید، چنین باورهای منفی مانع پاسخ قاطعانه می شوند. این باورها بسیار غیرواقعی و فاجعه‌بار است. گویی با یک اعتراض رابطه ای کاملا به هم می خورد، و فرد با بحران رو به رو خواهد شد. در حالی که، اعتراض و درخواست برای تغییر رفتار دیگران قسمتی از زندگی عادی و معمولی است، و بحرانی به دنبال نخواهد داشت.
هنگامی که دیگران ما را تحریک می کنند که کار خاصی انجام بدهید، چه کنیم؟
قاطعانه ترین برخورد آن است که آن کار را انجام ندهید.
مثال: فردی که به آزادی بی حد و مرز انسان ها اعتقاد دارد شما را تحریک می کند که با او بحث کنید. او می گوید: «من طرفدار آزادی نامحدود انسان ها در برقراری ارتباط با جنس مخالفم؛ تو مخالفی، پس بیا با هم بحث کنیم. تو مرا قانع کن که ارتباطات نباید نامحدود باشد». در چنین شرایطی قاطعانه ترین برخورد آن است که وارد بحث نشوید با گفتن این که:
«من در این مورد با کسی بحث ندارم»؛
«من و تو در این مورد اختلاف داریم و من بحثی ندارم»؛
«اگر می خواهی قانع شوی از دیگران کمک بگیر. من در پی قانع کردن کسی نیستم»؛
«من بحثی ندارم»؛
«قانع شدن یا نشدن تو ربطی به من ندارد»؛
«من تمایلی به بحث ندارم» و ...چنان چه فرد اصرار بیشتری کرد، از روش سوزن گیرکرده استفاده کنید.
آیا همیشه باید رفتار قاطعانه نشان داد؟
رفتار قاطعانه در موقعیت های خطرناک و زمانی که پیشنهادهای ناسالمی مطرح می شود کاملا ضروری است. با این حال، در برخی مواقع بهتر است رفتار قاطعانه انجام ندهید:
هنگامی که فردی در شرایط نامناسبی قرار دارد و از شما درخواست کمک می کند بهتر است به او کمک کنید.
مثال: نیمه شب فرزند همسایه دچار بیماری شدیدی شده و کسی نیست که به او کمک کند.
کارمند بانک تازه کار است و با آن که به خود فشار می آورد، نمی تواند کارهای مشتریان را به خوبی و با سرعت انجام دهد و صف طویلی از مشتریان ایجاد شده است.
o تنش یا استرس را چگونه می‌توان مهار کرد؟
در زندگی روزمره هر کس در خانه یا محل کار با مسائلی روبرو است که باید آنها را سر و سامان دهد، هنگامی که تعداد، شدت یا پیچیدگی این مسائل زیاد شود ما دچار تنش می‌شویم. تنش پاسخی روانی، جسمی یا رفتاری به چیزهایی در زندگی است که موجب نگرانی و اضطراب ما می‌شوند و ممکن است آگاهانه یا ناهشایارانه وجود داشته باشد. واکنش افراد مختلف به تنش متفاوت است.
راه های عملی کاهش تنش در خانه:
گفتگو با دوستان
گفتگو با همسر
پخت و پز
تماشای تلویزیون یا گوش کردن به رادیو
بازی و ورزش
نماز و دعا
آوازخواندن و رقصیدن
بازی با کودکان
روزنامه خواندن
موسیقی گوش کردن
تنفس های عمیق - مدیتیشن
راه های عملی کاهش تنش در محل کار:
گفتگو و لطیفه گفتن با همکاران
چای نوشیدن
قدم زدن در محوطه
۱۰ دقیقه به جایی آرام رفتن
نماز و دعا خواندن
موسیقی گوش کردن
نفس عمیق کشیدن
ب) برای پیشگیری از سرایت جنسی چه می‌توان کرد؟
۱- پرهیز از آمیزش جنسی
مطمئن‌ترین راه پیشگیری از اچ.آی.وی-ایدز و سایر بیماریهای آمیزشی پرهیز از آمیزش جنسی است. بنابراین افرادی که بنابر اعتقادات شخصی یا مذهبی از هر گونه تماس جنسی پرهیز می‌کنند با خطر ابتلاء از این راه مواجه نیستند. این شیوه نیاز به اراده قوی و عزم جدی دارد. البته رفتارهای جنسی دیگر مانند لمس، در بغل گرفتن و بوسیدن عادی نیز خطری ندارند. مهمترین نماگر بین‌المللی در این زمینه سن اولین تجربه آمیزش جنسی است و برنامه‌های آموزشی مختلفی برای حفظ پاکدامنی و بکارت برای پسران و دختران اجراء شده است تا آمیزش جنسی قبل از ازدواج رخ ندهد.
* چگونه یک جوان می‌تواند از آمیزش جنسی پرهیز کند؟
برخی راهکارهای پرهیز عبارتند از:
افزایش کمال خواهی، تقویت باورهای مذهبی، ورزش و فعالیت جسمی مستمر، مشارکت در فعالیت‌های اجتماعی و فرهنگی، پرهیز از حالات و موقیت‌هایی که احتمال آمیزش جنسی بی‌محابا در آنها می‌رود مانند مصرف مواد روانگردان (مخدر، محرک، الکل و ...)
* چگونه یک جوان می‌تواند از موقعیت‌های منجر آمیزش جنسی خارج شود؟
دلائلی که یک جوان می‌تواند برای امتناع از آمیزش جنسی بیاورد متنوع اند و شامل موارد زیر ممکن است باشد:
رعایت ارزشهای مذهبی، رعایت هنجارهای اجتماعی و خانوادگی، ترس از عفونت های آمیزشی، ترس از بارداری، ترس از ترک تحصیل، ترس از خشونت جنسی، انتظار معانی والاتر از دوستی، صبر تا ازدواج، آمادگی نداشتن، نشناختن کامل شریک جنسی و ....
۲- وفاداری زوجین
داشتن تنها یک شریک جنسی و پرهیز از آمیزش با سایرین اولویت دوم در پیشگیری است. در این راستا تک همسری برای زن و مرد ایده‌آل است و هرگونه آمیزش جنسی خارج از حریم آن برای هر دو پرخطر می‌باشد. در این زمینه ازدواج در صورتی سالم تلقی می‌شود که طرفین قبل از ازدواج به طور آگاهانه و رضایتمندانه برای مشاوره و آزمایش اچ.آی.وی اقدام کنند.
۳- آمیزش جنسی محافظت شده (با کاندوم)
افرادی که بر حسب تمایل یا اجبار به آمیزش جنسی با دیگران می‌پردازند، به خصوص اگر این رابطه ناشناس ، موقت یا اتفاقی باشد حتماً باید به‌طور مداوم از کاندوم در این گونه تماس ها استفاده کنند. همچنین افرادی که همسرشان اچ.آی.وی مثبت است یا به سایر بیماریهای آمیزشی مبتلاست حتما باید در هر تماس جنسی از کاندوم استفاده کنند.
ج ) پرهیز از مواد روانگردان
اعتیاد یا مصرف مواد روانگردان چه رابطه‌ای با اچ.آی.وی/ایدز دارد؟
مواد روانگردان از دو جهت ممکن است فرد را در معرض ابتلاء به اچ.آی.وی ایدز قرار دهند:
اختلال در قوه ادراک: در این مورد هیچ تفاوتی ندارد که ماده مخدر (مثل هروئین،تریاک)، محرک (مثل اکستازی=اکس)، توهم زا (مثل حشیش، گرس، علف) یا انواع دیگر موادی (مثل مشروبات الکلی) باشد که مورد سوء مصرف قرار می گیرند. موقعی که قوای ذهنی انسان مختل باشد ممکن است رفتارهای پرخطری مانند انجام یک رابطه جنسی بی محابا انجام دهد که او را در معرض ابتلاء به اچ.آی.وی قرار دهد. طبق آمار رسمی بیش از ۲/۷ میلیون نفر در کشور به مصرف انواع مختلف مواد می‌پردازند.
استفاده از سرنگ مشترک در اعتیاد تزریقی: استفاده از سرنگ مشترک یا هر گونه ابزار تزریقی دست ساز (پمپ، لوله و ...) برای تزریق مواد فعلاً در کشور ما بیشترین خطر را در انتقال اچ.آی.وی دارد. در حال حاضر بیش از ۳۰۰۰۰۰ مصرف کننده تزریقی مواد (بویژه هروئین و مورفین) در کشور وجود دارد که تخمین زده می‌شود حدود ۳۰۰۰۰ نفر آنان به اچ.آی.وی دچار شده باشند.فعلاً بیشترین افراد مبتلا به اچ.آی.وی/ایدز ثبت شده در کشور ما مصرف کنندگان مواد تزریقی هستند (حدود ۶۱ درصد).
* برای پیشگیری از سرایت ناشی از مواد روانگردان چه می توان کرد ؟
۱- پرهیز از مصرف مواد روانگردان
حتی یک بار مصرف مواد روانگردان ممکن است افراد را در معرض ابتلا به اچ .آی . وی / ایدز قرار می دهد بنابراین نوجوانان و جوانان را باید به نحو مؤثری از این مواد و پیش زمینه های آن ( مانند مصرف دخانیات ، دوستی با افراد ناباب و ...) پرهیز داد . متأسفانه ترک اعتیاد بسیار سخت است و حتی با بهترین شیوه های درمانی کمتر از ۱۰ درصد معتادان می توانند تا یک سال خود را پاک نگه دارند و احتمال بازگشت به مصرف بسیار زیاد است .
۲- پرهیز از مصرف تزریقی
بسیاری از کشورها معتادان به مواد را تشویق به ترک و یا حداقل تبدیل مصرف تزریقی به خوراکی می‌کنند. این امر موجب کاهش احتمال درگیری آنان با معضلاتی از جمله ایدز و هپاتیت می‌شود.
۳- پرهیز از تزریق مشترک (استفاده از وسایل تزریق شخصی یکبار مصرف)
در مواردی که نمی‌توان معتادان را به ترک یا تبدیل راه مصرف اقناع کرد باید مطمئن شویم که سرنگ و ابزارهای یکبار مصرف به مقدار کافی در اختیار آنان هست تا از اشتراک آنها پرهیز کنند که علت اصلی همه‌گیری در برخی مناطق و موقعیت‌ها از جمله بین زندانیان مصرف کننده مواد است. هر سوزن و سرنگ فقط برای یک بار و برای یک نفر باید مصرف شود و فوراً باید در ظروف دربسته فلزی مخصوص جمع‌آوری گردد. در ضمن پنبه، آب و وسایل جوشاندن مواد نیز باید مشترک نباشند. در مواردی که ابزارهای یک بار مصرف در دسترس نیست می‌توان از آب ژاول یا ضدعفونی‌کننده‌های دیگر برای سترون کردن آنها پیش از مصرف هر فرد استفاده کرد.
شوهرم معتاد تزریقی است چه باید بکنم؟
اولین اقدام آن است که از آمیزش جنسی با او خودداری کنید یا حداقل آن که از کاندوم به طور صحیح در هر رابطه جنسی استفاده نمایید. همچنین از او بخواهید به اتفاق شما برای مشاوره و انجام آزمایش به کلینیک بیماریهای رفتاری منطقه مراجعه کنید. گاهی لازم است کودکان شما نیز مورد آزمایش قرار گیرند. گام بعدی تغییر مصرف تزریقی به خوراکی و در نهایت ترک اعتیاد است که با راهنمایی پزشکان و کارشناسان آن کلینیک‌ها و جدیت و پیگیری شما انجام خواهد شد. اگر موفق به هیچ کدام از توصیه ‌ها نشدید با دفاتر حقوقی و مشاوره خانواده برای پیدا کردن راه حل تماس بگیرید. به یاد داشته باشید که شما حق دارید سلامت خود و کودکان را فدای تداوم رابطه زناشویی با همسرتان نکنید.

منبع : واحد مرکزی خبر