الکامپ ۱+۱۳ در گیرودار نحوست و اقبال

الکامپ چهاردهم و تلکام نهم سرانجام با حضور ۳۵۸ شرکت داخلی و ۶۸ شرکت خارجی، با داشتن رشد ۲۰ درصدی در مقایسه با سال گذشته و در مساحتی به وسعت بیش از ۱۷هزار متر فضای سرپوشیده، در محل دائمی نمایشگاه های تهران برگزار شد. نمایشگاه های تلکام و الکامپ که در دو دوره گذشته به منظور نمایش هر چه بیشتر شکوه و اقتدار ارتباطات و فناوری اطلاعات کشور در یکدیگر ادغام شده اند، امسال فعالیت خود را به شکل بسیار مظلومانه ای آغاز کردند، زیرا با وجود داشتن جایگاه اولین نمایشگاه کشور از نظر وسعت و دومین نمایشگاه بعد از نمایشگاه کتاب از نظر مخاطب، هیچ گونه مراسم افتتاحیه و اختتامیه ای برای آنها در نظر گرفته نشده بود. پیش از این تصور می شد نمایشگاه های الکامپ و تلکام که به نوعی از آنها تحت عنوان ویترین صنعت ICT کشور تعبیر می شود، با حضور مقام اول اجرایی کشور یعنی دکتر احمدی نژاد افتتاح شوند و با برپایی یک اختتامیه معقول و منطقی نیز به کار خود پایان دهند. اما مشاهده شد که نمایشگاه صنعت ICT کشور صرفا با حضور دکتر سلیمانی، وزیر ارتباطات و سایر همراهانش، آن هم به صورت بی حوصله و عجولانه مورد افتتاح و بهره برداری قرار گرفت. نمایشگاه الکامپ که دوم تا پنجم آذر ماه برگزار شد، روزهای شنبه تا سه شنبه هفته را در طول ساعات اداری، یعنی ۹ تا ۱۷ را به خود اختصاص داد. به همین دلیل بسیاری از علاقه مندان بازدید از نمایشگاه، به دلیل نبود تعطیلی های پایان هفته در ایام برگزاری و نیز ساعات کوتاه بازدید از نمایشگاه گلایه مند بودند. گرچه نمایشگاه صنعت ICT کشور با مناقشه های بسیاری به پایان رسید، اما با وجود تحولاتی که در آخرین دوره نمایشگاه مذکور رخ داد، روزنه های کوچکی از امید برای برگزاری دوره های آینده ایجاد شد. روزنه هایی که در صورت تقویت بیشتر و نیز توجه هر چه بیشتر مسوولان برگزاری نمایشگاه، به ویژه وزارت بازرگانی در جایگاه متولی برگزاری نمایشگاه های کشور و همچنین وزارت ارتباطات می تواند الکامپ را به نمایشگاهی مطرح در سطح منطقه تبدیل کند.
● جایگیری نامناسب الکامپ در تقویم نمایشگاهی
با برگزاری الکامپ چهاردهم در آذرماه سال جاری، نمایشگاه صنعت ICT کشور برای دومین سال پیاپی در تقویم نمایشگاهی به ثبت رسید. تثبیت زمان برگزاری نمایشگاه ICT و نیز ادغام نمایشگاه های الکامپ و تلکام، در واقع تصمیماتی بودند که سال ۱۳۸۵ و توسط کمیته راهبردی الکامپ مستقر در دبیرخانه شورای عالی فناوری اطلاعات اتخاذ شدند. این تصمیم گرچه به منظور برگزاری هر چه با شکوه تر نمایشگاه صنعت ICT کشور گرفته شد، اما با توجه به اهمیت زمان برگزاری نمایشگاه و نیز تاثیر آن در میزان استقبال مخاطبان، به نظر می رسد با وجود گذشت دو سال هنوز الکامپ به صورت صحیحی در تقویم نمایشگاهی کشور جای نگرفته و به شکل ناخوشایندی با نمایشگاه های خارجی و داخلی که هدفی مشابه الکامپ دارند، مقارن است. جهت شفافیت هر چه بیشتر این موضوع ابتدا می توان به رقیب قدر الکامپ در کشور همسایه، امارات متحده عربی اشاره کرد. هر چند برخی از کارشناسانی که خط مشی آنها حمایت از پیاده سازی ساز و کارهای داخلی ICT است، به طور اغراق آمیزی نمایشگاه جیتکس (GITEX) دبی را صرفا یک ویترین خوش رنگ و لعاب برای عرضه تولیدات الکترونیکی می دانند که حرف چندانی برای گفتن ندارد، اما نباید فراموش کرد که همین جیتکس صرفا بابت حضور بازدیدکنندگان ایرانی در آبان ماه، رقمی حدود ۸میلیارد تومان به دست آورد که به احتمال فراوان این رقم حتی معادل کل درآمدی نیست که الکامپ بابت حضور کلیه بازدیدکنندگان به دست آورده است! در واقع می توان گفت فاصله زمانی کوتاهی که میان الکامپ و جیتکس وجود دارد، به نوعی شانس الکامپ را برای جذب شرکت ها و بازدیدکنندگان خارجی به ویژه در دو دوره اخیرکاهش داده ست؛ زیرا بسیاری از فعالان خارجی که در نمایشگاه جیتکس حضور پیدا می کنند، نیازی به این که یک ماه بعد در یکی دیگر از نمایشگاه های ICT خاورمیانه، آن هم با اِشل کوچک تر شرکت کنند، احساس نمی کنند و همین اقبال الکامپ را برای درآمدزایی هر چه بیشتر برای صنعت ICT کشور با افول مواجه کرده است. اما همان طور که پیش از این نیز ذکر شد، جای گیری نامناسب الکامپ در تقویم نمایشگاهی کشور صرفا به تقارن با جیتکس ختم نمی شود. در این رابطه نمایشگاه و جشنواره رسانه های دیجیتال که یک ماه پیش از الکامپ توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار شد، واضح ترین شاهد این ادعاست. نمایشگاه رسانه های دیجیتال به تشویق تولیدکنندگان نرم افزارهای رایانه ای می پرداخت و بیش از ۱۰ ساعت در طول روز را به بازدید از نمایشگاه اختصاص داده بود. این نمایشگاه که یارانه های قابل توجهی را نیز به بازدیدکنندگانی چون دانشجویان، فرهنگیان و برخی از کارمندان دولت پرداخت کرده بود، انگیزه کافی برای مخاطب ایجاد می کرد تا با حضور در نمایشگاه به خرید نرم افزارهای چند رسانه ای نیز بپردازد. نمایشگاه مذکور با توجه به طولانی بودن زمان آن خستگی زاید الوصفی را برای شرکت ها ایجاد کرده بود، به طوری که بسیاری از متقاضیانی که برای حضور در الکامپ تمایل داشتند، یا توانایی حضور در این نمایشگاه را نداشتند و یا نتوانستند آن طور که می باید در آن حضور به هم رسانند. برگزاری نمایشگاه های موازی با الکامپ، تنها شامل نمایشگاه رسانه های دیجیتال نیست. نمایشگاه اله سیت مشهد و نمایشگاه اتوکام اصفهان نیز نمایشگاه هایی هستند که با محوریت صنعت ICT کشور در طول سال در کشور برگزار می شوند. به اعتقاد کارشناسان، برگزاری نمایشگاه های موازی با الکامپ در حالی صورت می گیرد که معطوف ساختن توان نمایشگاهی کشور برای برپایی یک نمایشگاه آبرومندانه و باشکوه تحت عنوان الکامپ و تلکام با توجه به اهمیت استراتژیکی برگزاری نمایشگاه در رشد و توسعه صنعت ICT کشور بیش از هر زمان دیگری احساس می شود. به عبارت دیگر پس از تجربه شکست طرح های موازی در حوزه فناوری اطلاعات کشور، زمان آن فرا رسیده که برپایی نمایشگاه های موازی در این حوزه نیز ساماندهی شود و چنانچه تغییر تقویم نمایشگاهی الکامپ از منظر مسوولان صلاح نیست، حداقل سایر نمایشگاه های مشابه و موازی داخلی را در زمان های دیگر افتتاح و راه اندازی کنند.
● طاقچه بالای خارجی ها برای الکامپ
گرچه همواره تشویق سرمایه گذاری خارجی جزو چشم اندازهای مهم اقتصادی در صنعت ICT کشور بوده، اما طی یک سال اخیر این قضیه از اهمیت بیشتری برخوردار شده است. در این راستا پیش آمدن موضوعاتی چون فروش سهام مخابرات به سرمایه گذاران خارجی، تشویق اپراتوهای خارجی برای شرکت در مزایده اپراتور سوم و لزوم راه اندازی خط تولید گوشی تلفن همراه وطنی با استفاده از تجربیات برندهای جهانی اهمیت سرمایه گذاری خارجی ها در صنعت ICT را به مسئله ای استراتژیک تبدیل کرده است. از این رو برپایی دوره چهاردهم نمایشگاه الکامپ و تلکام به شیوه مطلوب می توانست به رفع جوسازی های اخیر که با مطرح شدن موضوع تحریم علیه ایران شیوع پیدا کرده، کمک شایانی کند. اما همان طور که شاهد بودیم، از میان ۴۷۰ شرکت حاضر در نمایشگاه الکامپ تنها ۶۸ شرکت خارجی بودند. در این میان آنچه که حضور خارجی ها در الکامپ را به مساله ای تامل برانگیز و تا حدی غم بار تبدیل می کند، این است که از میان همین ۶۸ شرکت خارجی نیز تعداد آنهایی که به طور مستقیم برای حضور در الکامپ ایرانی اقدام کرده بودند به تعداد انگشتان دست هم نمی رسید. ارزیابی چگونگی حضور خارجی ها در الکامپ نشان می دهد که اغلب شرکت های خارجی ترجیح می دهند که در قالب نمایندگی هایشان در نمایشگاه صنعت ICT ایران شرکت کنند و خود به شکل مستقیم وارد عمل نشوند. به طوری که حتی چینی ها که طی چند سال اخیر تقریبا بازار کسب و کار کشور در دو حوزه مخابرات و فناوری اطلاعات کشور را قبضه کرده اند نیز به طور مستقیم در این نمایشگاه حضور نداشتند. این موضوع شاید به ظاهر چندان حائز اهمیت نباشد، اما نباید فراموش کرد الکامپ ایرانی در حالی مورد بی مهری خارجی ها قرار گرفت که ایران با توجه به داشتن فاکتورهایی چون جمعیت جوان ۷۵ درصدی، وجود بیش از ۴۰ میلیون کاربر تلفن همراه، فروش رو به رشد تجهیزات دیجیتالی و نیز لزوم حرکت دولت به سمت الکترونیکی شدن در بسیاری از لایه های اجتماعی، اقتصادی و حتی سیاسی، جزو بهترین بازارهای منطقه برای سرمایه گذاری خارجی ها محسوب می شود.
● الکامپ؛ فخرفروشی سخت افزاری ها
هر چند ارزیابی الکامپ چهاردهم با توجه به وجود پارامترهای متعددی که نقش تاثیرگذاری در سطح کیفی نمایشگاه دارند کار دشواری است، اما بدون شک می توان این نمایشگاه را با توجه به حضور ۳شرکت مطرح سخت افزاری و حدود ۱۰ شرکت فروشنده لپ تاپ دارای نقطه عطفی در زمینه حضور سخت افزاری ها دانست. در طول سه دوره گذشته الکامپ هیچ گاه خبری از حضور جدی سخت افراری ها در الکامپ نبود و این قضیه همواره به عنوان یکی از اصلی ترین نقاط ضعف نمایشگاه ICT کشور محسوب می شد. در مقابل، حضور هر چند محدود اما کاملا جدی سخت افزاری ها در الکامپ می توان به جای خالی برندهای تصویری در این نمایشگاه اشاره کرد. برندهای دیجیتالی در حالی با بی اعتنایی از کنار الکامپ گذشتند که همان گونه که اشاره شد، ایران یکی از بهترین و پرظرفیت ترین بازارهای خاورمیانه برای فروش محصولات آنها محسوب می شود. به عبارت دیگر، امروز حتی در دورافتاده ترین نقاط کشور نیز می توان ردی از اقلام دیجیتالی چون تلویزیون های ال سی دی، دوربین های عکاسی، پخش کننده های موسیقی به صورت MP۳، MP۴ و غیره یافت. کارشناسان عدم حضور فعال برندهای مطرح دیجیتالی در نمایشگاه الکامپ چهاردهم را به دو دلیل عمده تعبیر می کنند. آنها بر این باورند که اغلب برندهای دیجیتالی ترجیح می دهند با توجه به پایین بودن سطح کیفی و کمی نمایشگاه هایی چون الکامپ، در سایر نمایشگاه های خاورمیانه نظیر جیتکس امارات متحده عربی شرکت کنند، زیرا در این صورت می توانند علاوه بر جذب بازارهای سایر کشورهای خاورمیانه به نفوذ در بازارهای ایران نیز بپردازند. بنابراین همسایگی دو کشور ایران و امارات، نزدیکی زمان برگزاری دو نمایشگاه الکامپ و جیتکس و همچنین حضور چشم گیر بازدیدکنندگان ایرانی در جیتکس این امکان را به برندهای دیجیتالی می دهد که با یک تیر، دو نشان بزنند. کارشناسان همچنین در ادامه علل ارزیابی عدم حضور دیجیتالی ها در الکامپ ایرانی به بحران های مالی اخیری اشاره می کنند که این شرکت ها در طول سال میلادی اخیر با آن مواجه بودند. به هر ترتیب مجموعه عوامل فوق باعث شد که برندهای دیجیتالی به جز یک شرکت حضور پرفروغی درالکامپ نداشته باشند و از این رو طیف گسترده ای از بازدیدکنندگان متخصص و نیز غیرمتخصص در ناکامی بمانند. بر اساس این گزارش، ارزیابی حضور شرکت های نرم افزاری نیز در نمایشگاه الکامپ نشان می دهد که این شرکت ها گرچه همواره از قرابت الکامپ با سایر نمایشگاه های داخلی مشابه گلایه می کنند، اما به جز شرکت هایی که در زمینه CRM(مدیریت روابط با مشتری) فعالیت می کنند، سایر شرکت های نرم افزاری حضور به نسبت خوبی هم از نظر کیفیت و هم از بعد کمی در الکامپ داشتند.
● تلکام؛ همه چیز در قلمرو اپراتورها
در نهمین نمایشگاه تلکام ایران، با وجود بیش از ۴۰ میلیون مشترک تلفن همراه در کشور، از برندهای سرشناس موجود در بازار موبایل کشور خبری نبود؛ اما با وجود دو اپراتور تلفن همراه ایرانسل و همراه اول، پیمانکاری تالیا و نیز حضور قریب الوقوع اپراتور سوم، می توان گفت تلکام سال جاری رونق خاصی به خود گرفته بود. با این همه آنچه که باعث شد توجه اهالی رسانه و نیز آگاهان این حوزه بیشتر به سمت تلکام جلب شود، حضور دکتر سلیمانی، وزیر ICT در این نمایشگاه بود که با اظهارات خود بار دیگر رویکرد کاملا مخابراتی خود در دوران تصدی گری وزارت خانه متبوعش را به مخاطبان یادآوری کرد. در واقع نهمین نمایشگاه تلکام در حالی برگزار شد که اپراتورهای همراه اول و ایرانسل حتی در جای گیری داخل سالن و غرفه آرایی هم رقابت تنگاتنگی داشتند. در این میان تالیا نیز که همچون سال های گذشته با برگزیدن رنگ سرخ جایگاه به نسبت موقر و در عین حال آرامی را برای خود برگزیده بود، به نوعی سعی می کرد در کنار همراه اول و ایرانسل حرفی، گرچه اندک برای گفتن داشته باشد. در این رابطه می توان به حضور حسین بهرام پور، مدیر عامل مجتمع صنعتی رفسنجان(تالیا) در نمایشگاه هم اشاره کرد. وی که در خلال سال های فعالیت تالیا خود را بسیار خونسرد، سیاست مدار و کم حرف نشان داده است، پس از سال ها سکوت رسانه ای خود را شکست و درباره آخرین وضعیت سرمایه گذاری خارجی اطلاعاتی را بروز داد. بنا بر اظهارات وی هندی ها، روس ها و عرب ها از علاقه مندان سرمایه گذاری در پروژه تالیا هستند که تاکنون مذاکرات جاری با آنها منجر به اخذ نتیجه نهایی نشده است. البته در طول برگزاری تلکام شایعاتی مبنی بر تلاش وزارت ارتباطات برای متقاعد کردن تالیا جهت حضور در پروژه اپراتور سوم شنیده شد که در حد شایعه باقی ماند. بر اساس این گزارش، علیرضا قلمبر دزفولی، مدیرعامل ایرانسل نیز که ظاهرا از بابت در انحصار داشتن واگذاری خدمات ارزش افزوده MMS کاملا راضی و خرسند است، در تلکام نهم حضور یافت و مبنای اظهارات خود را قضیه نه چندان مطرح رومینگ در سیم کارت های ایرانسل قرار داد. در ادامه می توان به حضور غیرمنتظره وحید صدوقی، مدیر عامل دولتی همراه اول اشاره کرد. حضور صدوقی از آن رو غیرمنتظره بود که کسی تصور نمی کرد صدوقی با داشتن چنین سایه سنگین رسانه ای در غرفه همراه اول حضور پیدا کند. اما ظاهرا موضوع ارائه محصول جدید همراه اول، تحت عنوان سیم کارت امین، آن قدر کالای استراتژیکی برای شرکت صدوقی محسوب می شد که وی را به تلکام کشانده بود. شایان ذکر است، سیم کارت امین، محصولی با سامانه ردیاب است که در قالب یک جعبه سخت افزاری روی خودرو نصب می شود و با استفاده از آن می توان از طریق ارسال و دریافت پیامک از سیم کارت امین، علاوه بر کنترل خودرو از موقعیت جغرافیایی آن نیز مطلع شد.
● رفع نحوست صنفی از الکامپ ۱+۱۳
اغلب فعالان حوزه ICT که از دور و نزدیک دستی بر آتش دارند، هم زمان با برگزاری نمایشگاه الکامپ به یاد جنجال های صنفی می افتند. جنجال هایی که از الکامپ دهم تا الکامپ سیزدهم ادامه داشته و بسیاری منشا جاری شدن این مناقشه را سازمان نظام صنفی رایانه ای دانسته و می دانند. اما ظاهرا نحسی الکامپ سرانجام با طی شدن دوره سیزدهم سپری شد، به طوری که الکامپ چهاردهم توانست در خلال صلح و آتش بس هر چند موقت میان اصناف و نیز شرکت سهامی نمایشگاه ها به کار خود بپردازد. در حقیقت آنچه الکامپ چهاردهم را از نقطه نظر حضور صنفی از دوره های گذشته متمایز کرد، فروکشی ظاهری جنجال های صنفی بود. یکی از اصلی ترین دلایل ایجاد صلح نسبی در الکامپ را می توان تغییر دو تن از اصلی ترین مهره های مناقشه مذکور دانست. بدون شک تغییر قوام شهیدی، مدیر عامل شرکت سهامی نمایشگاه ها و روی کار آمدن سید جلال حسینی که ظاهرا حوصله زیادی برای تحمل فرمایشات بخش خصوصی ندارد و از طرف دیگر، رفتن رییس پر حاشیه سازمان نظام صنفی رایانه ای، یعنی امیرحسین سعیدی، تجربه های جدیدی بودند که الکامپ چهاردهم به طور هم زمان شاهد آن بود و شاید بتوان آن ها را جزو اقبال این نمایشگاه دانست. سازمان نظام صنفی رایانه ای، الکامپ های ۱۱، ۱۲ و ۱۳ را تحریم کرد، زیرا گرچه تولی گری برگزاری نمایشگاه در دولت خاتمی به این سازمان واگذار شده بود، با روی کار آمدن دولت نهم این موضوع مغفول باقی ماند. دوره چهاردهم الکامپ با جابه جایی قدرت در این تشکل صنفی مصادف شد، از این رو سازمان یاد شده موضع گیری خاصی در برابر الکامپ چهاردهم اتخاذ نکرد و شاید بتوان گفت که سیاست متولیان فعلی آن با توجه به در پیش گرفتن شعار صلح طلبی بر پایه بی طرفی استوار است. هر چند آمار دقیقی از شرکت های نظام صنفی حاضر در الکامپ چهاردهم در دسترس نیست، اما همین بس که یکی از وزنه های سنگین سخت افزاری کشور که از اعضای فعال سازمان نیز بود، در چند سالن نمایشگاه الکامپ غرفه داشت. ارزیابی چگونگی حضور سایر تشکل های بخش خصوصی در الکامپ چهاردهم نشان می دهد که همچون سال گذشته سندیکای تولیدکنندگان فناوری اطلاعات فعال ترین جریان صنفی را تشکیل می دادند. البته عدم حضور شرکت های سردمداران صنف مذکور یعنی بیت پرداز متعلق به محبی -رییس سندیکا- و میکرونرم افزار متعلق به مسعود شنتیایی -نایب رییس سندیکا- موضوعی نبود که از چشم آگاهان حوزه دور بماند. از این رو به نظر می رسد بهانه هایی چون سفر مدیرعامل و تجاری نبودن الکامپ نمی تواند توجیهی بر عادی بودن اوضاع داخلی سندیکای تولیدکنندگان فناوری اطلاعات باشد. در سوی دیگر جغرافیای بخش خصوصی در الکامپ، اتحادیه رایانه، داده پردازی و ماشین های اداری قرار داشت که با وجود عدم حضور کانولا منسوب به سید جواد کاشانی نژاد -رییس اتحادیه- مساحت تقریبی ۵هزار مترمربع نمایشگاه را به خود اختصاص داده بود. در خاتمه ارزیابی نقش تشکل های خصوصی در الکامپ چهاردهم نیز می توان به عدم حضور فعال اعضای مجمع ناشران الکترونیک اشاره کرد که در دور جدید توسط جواد اتفاق راهبری می شود. البته این جریان چندان هم دور از ذهن نبود، چون بیش از چهار دوره است که فعالان مجمع به دلایلی چون تقارن الکامپ با نمایشگاه کتاب و امسال نیز به علت خستگی ناشی از حضور در نمایشگاه رسانه های دیجیتال در الکامپ شرکت نمی کنند.
● حضور دولتی ها، گامی به پیش
آن هایی که از دوره های گذشته الکامپ بازدید کرده اند، بدون شک متوجه جای خالی دولت الکترونیک و نیز حضور کمرنگ بخش دولتی در نمایشگاه صنعت ICT کشور شده اند. گرچه با وجود تمام بی مهری های متولیان دولتی در مراسم افتتاحیه و اختتامیه، آنچه که الکامپ چهاردهم را متمایز از دوره های گذشته کرد، حضور نه چندان یک پارچه، اما قابل توجه دولتی ها بود. در این راستا گرچه هیچ گاه آمار واضحی از تعداد شرکت های دولتی حاضر در الکامپ اعلام نشد، اما شرکت های تابعه وزارت ارتباطات، وزارت بازرگانی، مراکز تحقیقاتی وابسته به وزارت علوم و غیره فضای به نسبت قابل توجهی را به خود تخصیص داده بودند. نکته دیگری که حضور دولتی ها در الکامپ چهاردهم را متفاوت می کرد، ظهور مردان تراز اول شرکت های دولتی در غرفه هایشان بود. در این میان گرچه غرفه های متعلق به بخش دولتی هرگز موفق نشدند حتی مانند غرفه های کوچک بخش خصوصی با بازدیدکنندگان ارتباط برقرار کنند، اما با توجه به سکوتی که طی سه سال گذشته در فضای کسب و کار فناوری اطلاعات کشور حاکم شده، همین حضور خود روزنه امیدی بود. نکته دیگر این که در الکامپ دوازدهم و سیزدهم، حضور دولتمردان تنها به یک یا چند بازدید خشک و رسمی به اتفاق هیات همراه محدود می شد و دستگاه های دولتی کمتر برای ایجاد و راه اندازی غرفه در نمایشگاه الکامپ اقدام می کردند؛ چه رسد به این که در جایگاه اختصاصی (VIP) غرفه های خود میزبان بازدیدکنندگان باشند!
● حاشیه های الکامپ ۱+۱۳
▪ وزیر ارتباطات هنگام بازدید از نمایشگاه الکامپ چنان عجله داشت که هیات همراه برای هم گام شدن با او تقریبا در پی اش می دویدند!
▪ دکتر سلیمانی، همچون برخی دیگر از مناسبت های مشابه، تنها خبرنگارانی را به رسمیت شناخت که دوربین فیلمبرداری و میکروفون در دست داشتند.
▪ فاصله سالن های الکامپ و تلکام به حدی زیاد بود که بسیاری از بازدیدکنندگان عطای آن را به لقایش می بخشیدند و ترجیح می دادند، به بازدید از یکی از این دو نمایشگاه اکتفا کنند.
▪ کپی رایت در الکامپ چهاردهم نیز همچون سال های گذشته به فروش می رسید و بسیاری از غرفه ها در انظار عمومی اقدام به فروش CDهای کپی شده می کردند.
▪ گرچه در الکامپ چهاردهم برای نخستین بار اینترنت در اختیار غرفه داران قرار گرفت، اما همین اینترنت نیز مدام در حال قطع و وصل شدن بود و مهم تر از همه این که قیمت آن بسیار گران تمام می شد.
▪ در میان بازدیدکنندگان نمایشگاه، از کودکان خردسال تا مردان و زنان میانسال دیده می شد.
▪ مواردی چون عدم تهویه مطبوع سالن ها و نظافت غرفه ها، کیفیت پایین غذای نمایشگاه و وجود غرفه های خالی نیز آن قدر در دوره های گذشته تکرار شده که دیگر قابل ذکر نیست!

منبع : ماهنامه تحلیلگران عصر اطلاعات