نمایشگاه داری ایرانی، صنعت ناشناخته

کیش، جزیره ای که رویای الکترونیکی شدن آن را مدت ها در سر می پروراندند و در آن ده ها طرح و پروژه با هزینه های گزاف اجرا کردند، امروزه جز برجی به نام برج فناوری اطلاعات که بیشتر به مرکزی کوچک با ۴طبقه شباهت دارد، عنصر دیگری برای الکترونیکی بودن ندارد. اختلافات میان مخابرات و سازمان منطقه آزاد کیش موجب شده که چند ۱۰۰کیلومتر فیبر نوری که در بستر خاک های این جزیره به آرامی خفته است، زیر بار نرفته و اکنون بدون کوچکترین استفاده در حال مستهلک شدن باشد.
شهر الکترونیکی کیش اکنون با حضور ۶ماهه مدیران جدید سازمان مناطق آزاد که تغییرات در مدیران فناوری اطلاعات را نیز در پی داشته ، چهره عوض کرده و عنوان جزیره هوشمند کیش را یدک می کشد.
در چنین فضایی مدیران جدید فناوری اطلاعات بدون بررسی ابعاد نمایشگاهی با عنوان کیتکس که به عنوان اولین نمایشگاه بین المللی ICT در اردیبهشت ماه ۸۳ در این جزیره برگزار شد و با داشتن عنوان اولین ها، توجیه گر بسیاری از ضعف ها بود، به یکباره در آخرین سال از فعالیت دولت نهم تصمیم به برگزاری نمایشگاه دیگری با نام آیتکس گرفتند.
این نمایشگاه که از ۱۱ تا ۱۵ بهمن ماه سال جاری در جزیره کیش برگزار شد، با وجود حضور نداشتن هیچ شرکت خارجی، نام بین المللی را با خود به یدک می کشید اما نتوانست حتی بر تحقق شعار نمایشگاهی خود، یعنی ارائه دستاوردهای ۳۰ساله جمهوری اسلامی ایران در حوزه ICT پایبند بماند.
صنعت نمایشگاه داری در جهان طی چند دهه اخیر به کسب و کاری پر رونق در دنیا مبدل شده که ضمن آشنا ساختن فعالان بخش های مختلف عرصه صنعت و تجارت و فناوری با دستاوردها و توانمندی های یکدیگر، زمینه را برای رونق و رشد اقتصادی و صنعتی کشور میزبان فراهم می­آورد.
از جمله کشورهای پیشرو در این زمینه می توان به آلمان اشاره کرد که با حضور شرکتی مانند DEUTSCHE MESSE به وزنه ای در صنعت نمایشگاه داری جهان مبدل شده است.
نقش مهم و غیر قابل انکار اتحادیه ها و اصناف تجاری در موفقیت شرکت هایی همچون دوییچ مسلم است. دو اتحادیه مهم صنفی که عملکرد موفق آنها باعث رونق بی نظیر نمایشگاه هایی همچون سبیت و شرکت آن در جهان شده عبارتند از AUMA، اتحادیه ای که به طور رسمی رسیدگی به کل مسائل و امور کاری و اداری صنعت نمایشگاه داری در آلمان را بر عهده دارد وBitcom که ضمن تعامل با دست اندرکاران صنعت ICT در آلمان از برگزارکنندگان نمایشگاه سببیت نیز پشتیبانی می­کند.
با یک بررسی می توان دریافت که در سایر کشورها برگزاری نمایشگاهی در خور شان، تنها چند ماه قبل از شروع برگزاری آن شکل نمی گیرد و با برنامه ریزی های دقیق از سال قبل آغاز می شود. نکته بسیار مهم در این زمینه که معمولا دور از چشم برگزارکنندگان ایرانی مانده ، توجه به حضور اتحادیه و اصناف فعال در حوزه و لابی کردن با افراد سرشناس است.
با نگاهی به کشور خودمان درمی یابیم که در حوزه فناوری اطلاعات اگر از سویی در بخش خصوصی سازمان نظام صنفی رایانه ای کشور و چندین اتحادیه مرتبط دیگر وجود داشته باشد و از سویی دیگر در بخش دولتی مرکز همایش ها و نمایشگاه های بین المللی ایران در نظر گرفته شود، همکاری و لابی که پیش کش، تنها شاهد اختلافات و رفت و آمد در دادگاه و اثبات نالایقی یکدیگر در برگزاری نمایشگاه های این حوزه هستیم.
نمایشگاه ایتکس نیز از این قاعده مستثنی نیست. نمایشگاهی که با همکاری سازمان صدا و سیما و سازمان منطقه آزاد کیش با مدیریت جدید و نبود تجربه کافی و مرکز همایش ها و نمایشگاه های بین المللی ایران برگزار شود، هرگز نخواهد توانست جای جیتکس را در منطقه پر کند.
از دیگر عوامل عدم موفقیت این نمایشگاه نبود همکاری با اتحادیه ها- نمونه موفق چنین همکاری را در الکامپ دهم شاهد بودیم – و فقدان وجود اهداف دقیق برای برگزاری چنین نمایشگاه های پرهزینه ای است. ۴سال قبل که نمایشگاهی مانند کیتکس در کیش برگزار شد، برخی از کارشناسان معتقد بودند که این نمایشگاه با توجه به داشتن هزینه های مضاعف نسبت به نمایشگاه الکامپ، نباید جایگزین آن شود و باید با استفاده از مزیت رقابتی خود یعنی منطقه آزاد تجاری بودن، تمام همت خود را برای حضور کشورهای خارجی که دغدغه کمتری برای حضور در مناطق آزاد دارند، به کار بندد. این مهم نیز با لابی و رایزنی با اتحادیه های بین المللی امکان پذیر نیست.
با بررسی بیشتر در ضعف برگزاری عموم نمایشگاه ها به خصوص ICT و ایتکس، به عاملی به نام ضعف مدیریت و همکاری نهادهای مختلف در اجرا برمی خوریم. شاید عدم توانایی برای حضور موفق در کارهای تیمی و گروهی در ساختار شخصیتی ما ایرانیان باشد، اما زمانی که این تمامیت خواهی در ابعاد ملی بروز پیدا می کند، جز سرشکستگی چیزی برای نام کشورمان در پی نخواهد داشت.
آیتکس نیز نمونه ای از این تمامیت خواهی بود که این بار صدا و سیما به عنوان اسپانسر این نمایشگاه نماینده آن بود. ضعف در بالاترین مقام اجرایی نمایشگاه نیز در حدی بود که بسیاری از شرکت کنندگان و مدعوین نمایشگاه نه مکانی برای اقامت داشتند و نه بلیطی که بتوانند به جزیره سفر کنند، شاید بهتر بود یک تور مجازی نیز برای بازدید از این نمایشگاه در نظر گرفته می شد.
بسیاری از بخش ‏های این نمایشگاه که در تبلیغات نام آن ها ذکر شده بود، لغو شدند که مسابقات ربوکاپ و معرفی وبلاگ ‏نویس ‏های برتر نمونه هایی از این بخش هاست. از ۸۰۰فرمی که برای شرکت ‏ها ارسال شده بود، تنها ۱۲۰ شرکت، آن هم اغلب به صورت رایگان در نمایشگاه شرکت کردند. حضور در نهایت بی رمقی که به نظر نمی رسد دست آورد مناسبی داشته باشد. بر اساس گفته امید فریدفر، معاون طرح، برنامه و فناوری اطلاعات سازمان منطقه آزاد کیش، این نمایشگاه سال آینده با تغییر زمان برگزاری، سعی در جبران ضعف ها خواهد داشت. خوب است مسوولان این نمایشگاه در نظر داشته باشند که از همین ایام باید کمر همت برای برنامه ریزی، لابی و دیگر اقدامات اجرایی برای حضور شرکت ها و نهادهای دولتی و به خصوص شرکت های خارجی در نمایشگاه بسته شود. گرچه شاید اولین آرزوی فریدفر تغییر نکردن جایگاه مدیریتی اش به واسطه تغییر دولت در سال آینده و یا برگزار نشدن نمایشگاهی دیگر، با عنوانی دیگر باشد.

نویسنده: معصومه لطفی

منبع : ماهنامه تحلیلگران عصر اطلاعات