فیلم‌های بسته‌بندی (فیلم PVC سخت)

امروزه پلاستیک‌ها درتمام صنایع حضوری موفق داشته‌اند، صنایعی چون هوافضا، اتومبیل،‌ صنایع نظامی، لوازام منزل و... یکی از صنایعی که جایگاه ویژه‌ای دارد شاید به جرات بتوان گفت صنعت بسته‌بندی است، پلاستیک‌های متفاوتی در صنعت بسته‌بندی به کار می روند، که البته بر اساس نوع کالای مورد بسته‌بندی و خصوصیات و ویژگی‌های یک بسته‌بندی نوع پلاستیک به کار رفته می تواند متفاوت باشد.
یکی از انواع فیلم‌های بسته‌بندی فیلم، PVC سخت یا (Rigid PVC Film) می باشد. که از آن در صنایعی چون بسته‌بندی دارویی، بسته‌‌بندی غذایی و.... استفاده می گردد. چون فیلم PVC از خواص مکانیکی خوبی برخوردار بوده و همچنین در برابر بسیاری از مواد شیمیایی نیز پایداری خوبی از خود نشان می دهد در صنایع فوق الذکر کاربرد دارد.
اخیرا بخش نامه‌ای از معاونت غذا ودارو اداره نظارت بر مواد آشامیدنی و آرایشی بهداشتی صادر شده است که در یکی از بندهای این بخش نامه ذکر گردیده، بسته‌بندی و حمل و نگهداری هر گونه مواد غذایی اعم از خشک و تر در داخل فیلم PVC چه خشک و چه نرم ممنوع می باشد. البته شایان ذکر است که منظور از واژه خشک (سخت یا Rigid) می باشد. نکات بسیار زیادی درباره عدم کارشناسی دقیق و صحیح در صدور بخش نامه فوق الذکر وجود دارد که در اینجا این موارد را مورد بحث و ارزیابی قرار می دهیم.
قابل ذکر است که هم اکنون پنج تولید کننده فیلم PVC سخت وجود دارد که فیلم PVC تولیدی که تمامی آنها مورد تایید اداره کل دارو و آزمایشگاه غذا و دارو قرار دارد و همچنین تایید GMP اداره کل دارو را نیز دریافت نموده‌اند. در حال حاضر به تمامی شرکت‌های دارویی کل کشور و همچنین به صنایع بسته‌بندی دیگر در حال سرویس دهی می باشند.
یکی از ضعف‌های این بخش‌نامه در همین نکته مستتر می باشد که چگونه فیلم PVC سخت برای بسته‌بندی قرص و کپسول و سایر اقلام دارویی مجاز بوده ولی برای مواد غذایی خصوصا مواد خشک همچون حبوبات و یا سبزیجات و میوه جات خشک و.... ممنوع می باشد.
آیا در بسته‌بندی دارو که در دسترس عموم مردم می باشد، مشکلی پیش نمی آید و به طور مثال در بسته‌بندی حبوبات ایجاد مشکل می کند؟ نکته‌ای که باید در اینجا در رابطه با آن به تفضیل بحث نمود آن است که این ممنوعیت از چه لحاظ می باشد؟ ۲ دلیل را می توان در اینجا ذکر نمود
اول) آن که به هنگام بسته بندی یک ماده غذایی یا دارویی باید دقت نمود که چقدر مورد بسته‌بندی نسبت به اکسیژن و یا رطوبت و یا دی اکسیدکربن و.... حساس می باشد و یا حتی ترکیبات مواد غذایی همچون روغن‌ها و یا اسانس ها و یا .... برروی پلاستیک به کار رفته جهت بسته‌بندی اثر دارند و یا خیر؟ و سپس پلاستیک صحیح جهت بسته‌بندی را انتخاب نمود.
دوم) آیا ممکن است از داخل پلاستیک مورد استفاده برای بسته‌بندی موادی به داخل مورد بسته‌بندی شده مهاجرت نمایند و آیا مقدار مهاجرت این مواد در حد مجاز است یا خیر؟
در مورد اول بحثی نیست زیرا باید فیلم PVC سخت برای بسته‌بندی مواردی به کار رود که نسبت به رطوبت و گازهای اتمسفری در محدوده مجاز حساس باشند.
اما بحث درباره مورد دوم می باشد زیرا در بعضی پلاستیک‌ها مونومر آزاد وجود دارد که در مورد فیلم PVC سخت می توان به مونومر آزاد وینیل کلراید یا VCM اشاره نمود که باید میزان این مونومر برای بسته‌بندی دارویی و غذایی زیر ۱ppm باشد.
به عبارتی پودر PVCمصرفی برای تولید فیلم PVC سخت گرید دارویی و غذایی باید کمتر از ۱ppm دارای مونومر آزاد وینیل کلراید باشد. در این صورت فیلم تولیدی توسط این پودر،گرید غذایی و دارویی دارد. میزان ۱ppm نیز مورد تایید سازمان‌های اروپایی (BGA) و FDA آمریکا، ژاپن و استرالیا می باشد.
خوشبختانه فیلم PVC سخت تولید داخل کشور نیز خصوصیات ذکر شده را دارا می باشد. یعنی برای بسته‌بندی دارو و بعضی مواد غذایی مناسب می باشد.
قابل ذکر است که میزان VCM درفیلم تولیدی به صفر می رسد. زیرا در طی پروسس تولید فیلم PVC سخت حدودا ۳۰ دقیقه PVC در دمای ۱۰۰ تا ۲۰۰ پروسس می شود و با توجه به این که VCM در دمای ۷۰ استخراج می گردد، در پایان پروسس میزان ۱ppm به صفر می رسد.
البته لازم به ذکر است که برای فراورش پودر PVC مواد افزودنی اضافه می گردد که تمامی این مواد دارای تائیدیه FDA بوده و برای کاربردهای دارویی و غذایی مناسب می باشند.
ولیکن امروزه فیلم PVC برای بسته‌بندی مواد غذایی داغ به کار نمی رود، اما می دانیم که بسته‌بندی مواد غذایی مورد استفاده قرار می گردد و تائیدیه‌های جهانی را هم در این خصوص دارا می باشد. ولیکن همان طور که در ابتدای بحث ذکر شد فیلم PVCسخت هم اکنون برای بسته‌بندی قرص و کپسول در صنعت داروسازی کشور به کار می رود و لیکن حداقل برای بسته‌بندی مواد غذایی خشک چون حبوبات و سبزیجات خشک.... دارای مشکل می باشد.در این جا در رابطه با بسته بندی توسط فیلم PVC نرم فقط اشاره می کنیم به آن که خون داخل کیسه های فیلم PVC نرم بسته بندی می گردد. و قطعا به جز مواد افزودنی به کار رفته خصوصا نرم کننده هایی که مورد تایید FDA باشند ، صرفا پودر PVC باید دارای VCM زیر یک دهم PPM باشد.
در انتها از مسولین معاونت غذا و دارو و آزمایشگاه کنترل و نظارت بر مواد غذایی و دارویی و اداره استاندارد تقاضا می شود تا در یک نشست همگام با تولید کنندگان و کارشناسان صنعت فیلم PVC سخت کشور بخشنامه فوق را مورد ارزیابی دقیق تری قرار دهند تا تعدیلی در بخشنامه فوق الذکر حاصل آید.

منبع : ماهنامه فناوری و توسعه صنعت بسته بندی