«هیشکی منو دوست نداره»

ظرف ۴۵ سال گذشته نرخ خودکشی در جهان ۶۰ درصد افزایش یافته و سالانه ۲۰ تا ۶۰ میلیون نفر در جهان جان خود را بر اثر خودکشی از دست می دهند. به طوری که اکنون خودکشی یکی از سه عامل مرگ افراد ۱۵ تا ۴۵ سال در جهان به شمار می رود.
این آمار را سال گذشته سازمان جهانی بهداشت، در روز ۱۰ سپتامبر «روز جهانی مبارزه با خودکشی» اعلام کرد و هدف آن هشدار به دولت ها برای استفاده از روش های کاربردی برای کاهش رشد خودکشی بود.
"وقتی آویزون دنیایی، دستت به جایی بند نیست، مگه دیوونه ای زندگی کنی"
گفته دکتر اصغر کیهان نیا، روانشناس و مشاور خانواده، «افراد درون گرا، خجالتی، عصبی و افرادی که در خانواده های متشنج، بی سرپرست و یا بدسرپرست زندگی می کنند، بیش از دیگر افراد به خودکشی فکر می کنند و احتمال دست زدن به خودکشی را دارند.»
تاریخچه ای برای این که چه کسی برای اولین بار اقدام به خودکشی کرد وجود ندارد؛ اما شاید بتوان آن را معاصر با زمانی دانست که انسان برای اولین بار احساس تنهایی کرد و هیچ راه معقولی برای حل مشکلاتش پیدا نکرد.
دکتر کیهان نیا، در خصوص چگونگی شکل گیری تفکر خودکشی در یک فرد، می گوید: «افرادی که از نظر خانوادگی دارای پایگاه عاطفی محکمی نیستند، با قرارگرفتن در شرایط بحرانی به لحاظ روحی، عشقی و یا کاری، قصد جان خود را می کنند.»
"یکی بیشتر یا کمتر، کجای دنیا دردش می یاد"
به گفته وی، احساس تبعیض، حس «من خوب نیستم» و یا احساس عدم توجه، از دیگر موقعیت هایی هستند که در آن فرد دست به خودکشی می زند. در این شرایط، فرد به اصطلاح از کسانی که به او بی توجه بوده و از وی مراقبت نکرده اند، «انتقام مخفی» می گیرد.
"جهنم و بهشتی وجود نداره، دنیا همش جهنمه"
دکتر کیهان نیا، در خصوص رابطه بین اعتقادات مذهبی و پرهیز از خودکشی، می گوید: «در شرایطی که فرد دارای اعتقادات مذهبی باشد که بر مبنای آن آسیب رساندن به خود گناه محسوب شود و جای فردی که خودکشی می کند در جهنم، از این فکر منصرف می شود.»
وی، البته تایید می کند که گاهی اعتقادات مذهبی تاثیری متفاوت بر اراده افراد برای خودکشی دارد: «در مواردی، افرادی که میان اعتقاداتشان و آن چه می بینند دچار تضاد شوند، اقدام به خودکشی می کنند که چند مورد آن نیز میان بسیجی ها مشاهده شده است.»
خودکشی زنان "نمایشی" است
براساس آمار سازمان جهانی بهداشت، زن ها چهار برابر بیشتر از مردها اقدام به خودکشی می کنند؛ اما میزان مرگ مردان براثر خودکشی سه برابر بیشتر از زنان است.
کیهان نیا، در این خصوص توضیح می دهد: «زنان به دلیل احساسی و آسیب پذیر بودن از یک سو و عدم پرخاشگری و درون ریزی برخی بحران ها از سوی دیگر بیشتر از مردها اقدام به خودکشی می کنند؛ اما قصدشان درخواست کمک و همدردی است ؛اما مردان زمانی دست به خودکشی می زنند که دیگر قادر به حل مشکلاتشان از طریق راه های معقول نباشند و واقعاً قصد مردن داشته باشند.»
دکتر علی کیهانی نژاد نیز به عنوان یک روانشناس، در خصوص این آمار می گوید: «احساس گناه و تصور عذاب پس از مرگ به واسطه خودکشی، در زنان بسیار بیشتر از مردان است. از سوی دیگر مردان برای مرگ از روش های خشن تری همچون دار زدن یا روش هایی که امکان نجات نداشته باشند، استفاده می کنند.»
این روان شناس با اشاره به تفاوت های خودکشی در زنان و مردان، اظهار می دارد: «معمولاً مردان در زمان خودکشی به نقطه ای دور از دسترس می روند. حال آن که زنان منزل و یا نقطه ای که قابل دسترسی به خانواده یا گروه دوستان است، را انتخاب می کنند.»
دکتر کیهانی نژاد، در خصوص تفاوت های روحی زنان و مردانی که از خودکشی نجات پیدا کرده اند، می گوید: «زنان معمولاً به دلیل همان احساس گناه، اغلب کمتر از مردان این تجربه را تکرار می کنند؛ در مقابل مردانی که یک بار از این نوع مرگ نجات پیدا کرده باشند، سعی می کنند در اقدام بعدی خود، از روش های شدیدتری که امکان بازگشت و نجات نداشته باشد، استفاده کنند.»
دلیل خودکشی دانشجویان: "عدم اطمینان به آینده"
دکتر اصغر کیهان نیا، مشاور امور خانواده و روانشناس، ضمن هشدار نسبت به بالا رفتن میزان خودکشی در میان دانشجویان، احساس پوچی، نداشتن چشم انداز مطمئن در آینده و مشکلات عاطفی را از دلایلی می داند که براساس آن دانشجویان دست به خودکشی می زنند که در واقع نوعی اعتراض به مسوولان و جامعه است.
"ایران آمار خودکشی ندارد"
هیچ آمار رسمی و تایید شده ای از میزان خودکشی در ایران در دست نیست؛ چرا که براساس گفته میرهادی، مدیرروابط عمومی پزشکی قانونی، این آمار محرمانه بوده و نباید منتشر شود.
با این وجود آمارهای دیگری که رابطه مستقیمی با خودکشی دارند، در حال افزایش هستند. مواردی همچون کاهش سن افسردگی، کاهش سن اعتیاد که به دوره نوجوانی رسیده و بزه کاری و افزایش نرخ بی کاری.
خبرگزاری دانشجویان ایران، به نقل از منابع غیر رسمی میزان خودکشی در ایران را «سالانه بیش از سه هزار نفر» اعلام کرده است. بر اساس این آمار تایید نشده، بالاترین میزان خودکشی در استانهای قم، اصفهان و همدان و مهمترین علل اقدام به خودکشی زنان متاهل در ایران، خشونت همسر و اختلافات زناشویی است.
اما این گزارش تصریح نکرده است که رقم «سه هزار نفر در سال» شمار مرگ های ناشی از خودکشی است یا موارد اقدام به خودکشی.
● خودکشی در حاشیه نشینان بیشتر است
به گفته دکتر کیهان نیا، هم زمان با رشد و توسعه شهرها و تکنولوژی، حکومت اقتصاد بر زندگی و گسترش حاشیه نشینی، میل به خودکشی نیز افزایش پیدا می کند.
چرا که فردی که در حاشیه و فقر زندگی می کند با دیدن رفاه زدگی در جامعه حتی از طریق تلویزیون، به دلیل برآورده نشدن نیازهایش و ایجاد تضاد بین آنچه هست و آن چه می بیند، دست به اعتراض می زند و در مواردی نیز اقدام به خودکشی می کند.
"بدترین چیز برای کسی که خودکشی می کنه، نمردنه. انگار مرگ هم دست رد به سینه ات زده"
قرص برنج، ظرف چند سال گذشته یکی از روش هایی است که افراد از طریق آن قصد جان خود را می کنند. این قرص سمی که ترکیب فسفید آلومینیوم است، برای جلوگیری از آفت زدگی برنج استفاده می شود که در مواردی حتی خوردن نصف آن موجب مرگ انسان شده است.
دکتر کیهانی نژاد، با بیان این که افرادی که تنها برای نمایش و جلب توجه دست به خودکشی می زنند، از روش های برگشت پذیر استفاده می کنند، ادامه می دهد: «این افراد معمولا با خوردن چند قرص آرامبخش با دوز پایین که معمولاً همراه با کاهش فشار خون و سرگیجه است، دست به خودکشی می زنند به طوری که تنها توجه اطرافیان را جلب کنند؛ اما افرادی که تصمیم نهایی خود را برای مردن گرفته اند و جایی در دنیا برای خود نمی بینند، از روش های حتمی تری استفاده می کنند که قرص برنج یکی از آنها است که در میان مردان نیز شایع تر است.»
خوردن قرص برنج موجب افت شدید فشار خون ، شوک ، اختلالات قلبی نظیر انواع نارسایی ها و ناهمگونی ضربان، آب آوردن شش ها، اختلال در فاکتورهای خونی نظیر اسیدی شدن خون و اختلال در خونبندی و نیز نارسایی های کبدی و کلیوی و در نهایت مرگ می شود.
چند جوانی که خبر خودکشی آنها سال گذشته منتشر شد، از این قرص مرگبار استفاده کرده بودند.
با وجود آن که طرح ضربتی جمع آوری قرص برنج به طور گسترده از ۱۵ مرداد امسال آغاز شده و خطرات ناشی از استعمال آن نیز گوشزد شده است؛ اما این قرص مهلک هنوز هم قربانیان خود را که با آگاهی از پیامد مرگبارش سراغ آن می روند، می گیرد.