هیچ وقت مستقیم «نه» نگویید

«کوبی» پسر ۱۸ ماهه ام، زغال اخته را از روی صندلی اش به زمین پرتاب می کند، دم سگمان را می کشد و زمانی که او عمداً مداد شمعی را در دهانش می کند به طور موذیانه ای به چشمان من زل می زند. او این قبیل کارها را هر روز انجام می دهد، اگر چه ما بارها و بارها به او می گفتیم: «غذا را پرت نکن!؛ مؤدب باش! و چیزی در دهانت نگذار!» ولی آیا گوش او بدهکار بود؟
به گفته یکی از متخصصین: «رفتار کودکانه دلیل بر بی ادبی نیست. اعمال منفی کودک یک ساله نشان دهنده عدم صلاحیت شما نیست بلکه فقط تأثیرات کاوشگرانه ای از کارهایی است که در اطراف او انجام می شود.» رفتار او معمولاً واکنش هایی در مورد محدودیت مهارتهایش است. بچه شیطان و موذی، کودکی است که به دلیل این که به راحتی نمی تواند بگوید: «من با آن عروسک می خواهم بازی کنم.» به اسباب بازی دیگران چنگ می زند. به علاوه، کودکان زیر ۲ سال نمی توانند عواقب کارهایشان را پیش بینی کنند. یکی از کارشناسان می گوید: «کودکان نوپا، خواسته های خیلی کوچکی دارند.» «اگر آنها از چیزی خوششان بیاید، به دنبالش می روند.»
ولی با این وجود، متوجه می شوید که رفتار کودکتان را نباید نادیده بگیرید. به عقیده یکی از کارشناسان «فکر کردن و یافتن راهکاری برای یاد دادن، خیلی بهتر از تنبیه کردن است.» «هدف شما این است که به فرزندتان در درک محدودیت ها بدون نادیده گرفتن خواسته هایش در یادگیری و کنجکاوی کمک کنید.»
دفاع در حالت عصبانیت
برای بازی کردن فرزندتان محیطی کاملاً امن و آرام را آماده سازید. اگر وسایل شکستنی را از دسترس بچه ها دور کنید، راههای خروج به حیاط را ببندید و خانه را پر از اسباب بازی و کتابهای مورد علاقه شان کنید، مطمئناً متوجه خواهید شد که از کلمه «نه» کمتر استفاده می کنید. سپس محدوده چیزهایی که برایتان از اهمیت خاصی برخوردار است را مشخص کنید. بعضی از قوانین نیز کاملاً واضح و روشن است، مانند این که به هیچ عنوان به اجاق گاز و بخاری دست نزنید. ولی در مورد شلپ شلپ کردن در حمام چه؟ اگر به پر کردن وان حمام اهمیت نمی دهید و به کودکتان اجازه آب بازی نمی دهید، این قانون را به مدت طولانی ادامه ندهید.
سپس، خود را بیشتر از پیش آماده کنید. چون فرزندتان ممکن است با گفتن کلمه ساده «نه» منظور شما را متوجه نشود. از جملاتی با معنای مثبت استفاده کنید مانند «مامان را گاز نگیر» یا «دست نزن چون این فنجان داغ است.» گاهی اوقات، ممکن است برای رسیدن به این هدف زمان زیادی وقت لازم باشد.
همچنین، به کودک نوپای خود بگویید که چه کاری می تواند انجام دهد. اگر او روی کاناپه می پرد، بگویید: «مبل جای پریدن نیست، لطفاً برای پریدن بیرون برو.» در حقیقت، سرگرمی و جهت دادن مجدد، قوی ترین ابزار راهکاری برای شما می باشد. به عقیده یکی از کارشناسان «زیبایی و جذابیت کودکان در این سن این است که به راحتی تغییر مسیر می دهند.» «حافظه آنها بسیار کوچک است، وقتی شما آنها را به فعالیت دیگری مشغول می کنید، دیگر آنها به گذشته نگاه نمی کنند.»
برای اکثر کودکان، اعمال و رفتار قابل درک تر از کلمات است. فرزندتان را از بلندی پایین آورید سپس او منظور شما را از روی چهره تان می خواند. آنطور که انتظار می رود، کودکان کوچکتر از ۱۸ ماه نمی توانند معنای کلام شما را بفهمند، بنابراین به کودک نشان دهید که منظورتان چیست. به او بگویید: «مداد شمعی را نخور» این کار زمانی به نتیجه می رسد که شما نیز دست او را همراه با مداد شمعی از دهانش بیرون آورید.
حرکات و رفتار شما، وفاداری به قوانین را تقویت می کند. به عنوان نمونه، اگر فرزندتان در هنگام بازی کودکی را زد، شما می توانید با استفاده از ۳ روش او را متوجه کار زشتش کنید: اول این که، به او اخطار دهید: «نه، تو نباید کسی را بزنی. زدن کار بسیار بدی است.» در مرحله دوم، اگر دوباره این کار را تکرار کرد فرزندتان را به طرف دیگری از اتاق ببرید. سوم این که، به او در مورد این کار تذکر داده و او را به آرامی به خانه تان ببرید.
تنبیه بدنی، فقط به کودک می آموزد که زدن کار مجاز و موجهی است و حتی گاهی اوقات در این سن بسیار نامناسب است. به عقیده یکی از کارشناسان «کودکان دو سال و نیمه تا سه سال قدرت حافظه خوبی ندارند و یا رابطه علت و معلولی که باعث بعضی از مفاهیم در این فاصله می شوند را نمی فهمند.»
ناامیدی های جزیی و کوچک
اگر، زمانی که به فرزندتان «نه» می گویید، احساس گناه می کنید، به خاطر بسپارید که این کار در دوره طولانی باعث بدتر شدن وضع موجود می شود. وقتی او جیغ می زند یا از روی خشم چیزی را پرتاب می کند، اگر در عوض، احساساتش را درک کنید او کم کم آرام خواهد شد. بگویید: «می دانم که ناراحتی تو به خاطر نداشتن بستنی است.» حتی اگر فرزندتان منظور شما را درک نمی کند، بالاخره می فهمد که داشتن واکنش های احساسی و عاطفی یک امری عادی است- حتی اگر خوشحال نباشد- اما کم کم می داند که هر چیزی و هر کاری قوانین خاص خود را دارد.
تشویق کردن کودک در تقویت گفتار یکی دیگر از راهکارهای قوی محسوب می شود. یکی از کارشناسان می گوید: «وقتی فرزندتان ناله می کند و جیغ می کشد، خیلی راحت است که آن چه را که فکر می کند می خواهد را به او بدهید.» «اما اگر به او یاد دهید که بگوید» شیر بیشتر «بالاخره کودکتان یاد می گیرد که برای برآورده شدن نیازهایش از کلمات استفاده کند.» جایزه به خاطر کلماتش و درک جدید از خودکنترلی با توجه فراوان شما- مانند رضایت با تکان سر، در آغوش گرفتن یا تشویق کردن در بکارگیری کلمات- در نهایت باعث می شود او بداند کاری را که انجام می دهد درست است.
روش صحیح عکس العمل نشان دادن
همیشه، اولین واکنش شما ممکن است بهترین نباشد. این جدول روش مناسب در مقابل کارهای ناجور و مشترک کودک را نشان می دهد.
اگر فرزندتان...
سیم برق را از پریز بیرون می کشد
وقتی او را با خود می برید شما را می زند
وسط خیابان می پرد
هنگام توپ بازی جیغ می کشد
شما انجام می دهید...
از آن طرف اتاق فریاد می کشید «سیم برق را از پریز در نیاور.»
به پشت او می زنید.
فریاد می کشید «نه» و او را از پشت به طرف خودتان می کشید.
وقتی که او جیغ می کشد غیرقابل تحمل شده و شما تسلیم می شوید.
به جای این که...
بگویید: «به سیم دست نزن» آن را از دستش بگیرید و در عوض یک کامیون و یا یک توپ به او بدهید.
بگویید: «می دانم که چرا ناراحتی، اما زدن کار خوبی نیست.» اگر باز در انجام این کار مصر بود، او را از خود دور کنید.
او را تا نزدیک خیابان کنترل کرده و دست او را بگیرید. بگویید. «همیشه برای عبور کردن از خیابان دستت را به من بده.»
کار او را نادیده گرفته و بگویید: «از صدای زیبایت استفاده کن، یعنی چیزهایی مثل این: بگو لطفا بالا»
ترجمه: رزیتا شاهرخ
منبع: parents

منبع : روزنامه همشهری