بازی کودک جدی است

اگر قرار است كودكان از شخصیت كاملی برخوردار شوند ودر بزرگسالی با دید محكم و متعادل به زندگی نگاه كنند،باید مراحل مختلف رشد را به خوبی پشت سر بگذارند و برخورداری از فرصت كافی برای بازی آزاد یكی از راه هایی است كه این رشد را به نحو موفقیت آمیزی امكان پذیر می سازد.
رابرت وایت می گوید: ساعات زیادی را كه كودكان صرف بازی می كنند نمی توان به هیچ وجه تلف شده تلقی كرد. بازی ممكن است شادی بخش باشد، ولی در دوران كودكی یك كار جدی است.
كارل گروس، بازی را یك نوع پیش تمرین عمومی و وسیله ای برای آمادگی فرد در زندگی بزرگسالی می داند و آن را فعالیت یا تمرینی مقدماتی برای آینده فرد در نظر می گیرد.
وی معتقداست كه عروسك بازی باعث تحكیم غریزه مادری می شود.
گزل نیز معتقداست كه بازی به عنوان تمرین مقدماتی فعالیت های جدی بزرگسالی را در نظر می گیرد و بیان می كند. كودك در بازی تمركز شدیدی خواهد داشت و از این تمركز، رضایت خاطر عاطفی زیادی را نصیب خواهد شد.
كارل بوهلر اصل لذت را ملاك بازی كودك در نظر می گیرد. اصل لذت در مقابل اصل واقعیت است و این دو اصلی است كه فروید عنوان كرده است.
كودك درابتدا از بازی كردن لذت می برد و از اصل لذت پیروی می كند و بعد اصل واقعیت را می پذیرد بدون اینكه اصل لذت از بین برود.
روان شناسان معتقدند كه بازی مانند كنش های روانی دیگر در شمار فعالیت های اساسی سازمان روانی است.
ژان ژاك روسو می گوید: به هیچ وجه درصدد آن نباشید كه دوره كودكی كودك را كوتاه كنید. بالعكس بگذارید كودكی در كودكان پخته و رسیده شوند.
كودكانی كه قبل از وقت به سوی بزرگسالی سوق داده شوند، همچون میوه های زودرسی هستند كه اگرچه مشاهده آنها ما را به شگفتی می آورد، اما از طعم و حلاوت میوه های طبیعی و به موقع رسیده بی بهره اند .
لوون فلد می گوید: كودكان محروم از فرصت های مناسب برای بازی، كودكانی هستند كه از نظر تصور ساختمانی به طور ناقص رشد می كنند و تجارب لازم را نمی اندوزند .
كودك از جنبه فكر، احساس و عمل با بزرگسال متفاوت است و راه های مخصوص به خود دارد وبازی محركات لازم را برای رشد همه جانبه او فراهم می كند و در بعضی موارد جنبه درمانی برای رفتارهای نامطلوب دارد.
كودك با بازی بزرگ و متحول می شود و زندگی كردن را تمرین می كند و هدف های متعددی را دنبال می كند.
بازی باعث كشف دنیای اطراف كودك و رشد ذهنی و آمادگی وی برای برخورد با مشكلات اجتماعی و فردی می شود و در او مسئولیت اجتماعی و اقتصادی ایجاد می كند و باعث تسلط او بر اشیا می شود.
موقعیتی است برای پیدا كردن اعتقادات، احساسات و مشكلات كودك و بروز هیجانات و احساسات و در نتیجه باعث ثبات عاطفی و امنیت روانی می شود.با موقعیتهای فراهم شده در بازی، كودك دارای اعتماد به نفس می شود.
كودك از طریق بازی یاد می گیرد و تجربه می اندوزد، برنامه ریزی و فكر می كند. او به وسیله بازی می تواند عادت های یادگیری اش را تغییر دهد.
توان فكری اش افزایش می یابد و می تواند نقش آفرینی كند و باعث برانگیختن حس كنجكاوی و قدرت ابتكار و نهایتاً نمو عقلی او می شود.كودكان در بازی با جهان خارج آشنا می شوند و حقایق را درك می كنند، كار كردن و قوانین اجتماعی را یاد می گیرند.
باعث تقویت روح همكاری، تعاون، سازگاری اجتماعی، همدلی، احترام به دیگران، رعایت مقررات، عادت به نظم و فعالیت گروهی و دوستی و تشریك مساعی بین آنها می شود.
كودكان به وسیله بازی به یكدیگر آموزش می دهند و كودكان ضعیف از راهنمایی كودكان قوی تر و تخیلات آنها استفاده می كنند.
بازی باعث رشد و تعادل شخصیت می شود و مهارت های اخلاقی، اجتماعی و حركتی لازم را برای زندگی مطلوب در محیط می آموزد.
در بسیاری از امور، زندگی بزرگسالان به صورت غیرواقعی در بازی كودكان نمایان می شود و در حقیقت آنها آینه رفتاری كردار دیگران هستند.
بازی یك ورزش طبیعی برای كودك محسوب می شود و عضلات را به كار می اندازد و باعث تقویت آنها و محكم شدن استخوان ها و تقویت حس ها مخصوصاً لامسه، بینایی و شنوایی می شود و كودك را از نظر بدنی و مهارتی و كنترل عضلانی توانا می كند.بازی وسیله مهمی در رشد عضلانی كودكان كم سن و سال است و باعث سلامت جسمی و بدنی آنها می شود.
كودكان احساسات، ترس ها و نگرانی های خود را به وسیله بازی بیان می كنند در ضمن اینكه احساسات و عواطف آنها توسط بازی بیدار می شود و آنها را به سوی مسئولیت اجتماعی سوق می دهد و كودك را برای اعمال آینده آماده می سازد.
كودكان در بازی به آمال و آرزوهایشان می رسند و وسیله ای برای تمرین علایق و ایده های كودك برای آینده می باشد و باعث ارضای امیال ناكام در كودك می شود و تنش های او را تسكین می دهد.
بعضی بازی ها برای كودكان جنبه جبرانی دارند، یعنی فعالیتی را كه كودك می خواسته انجام دهد و بزرگسال اجازه نداده است در بازی جبران می كند.
ازطریق بازی می توان به حالات و كنش های كودكان پی برد و به امیدها و آرزوهای آنها دست یافت و انگیزه هایشان را شناسایی كرد و مشكلات رفتاری آنها را برطرف كرد.
یكی از راههای پرورش شخصیت كودكان، همبازی شدن با آنهاست. مساعدت در بازی باعث شادی كودكان می شود و كودك احساس می كند آن قدر كار او مهم است كه مورد توجه بزرگسالان قرار گرفته است.
چنین احساسی شخصیت را در طفل زنده می كند و حس استقلال و اعتماد و حرمت و عزت را در باطن او شكوفا می سازد.
شركت اولیا در بازی باعث علاقمندی كودك و همدلی و تبعیت از آنها در امور مهم زندگی می شود.
در ضمن بازی با كودك می توان به درجه هوش، مراتب لیاقت معنوی، طرز فكر و روحیه و شخصیت آنها پی برد.
بازی بهترین موقع برای یاد دادن اصول اخلاقی، انسانی، روح تعاون، حس مسئولیت پذیری، آداب اجتماعی، چگونگی رفتار با دیگران و آموزش خطرات می باشد.
كودكان را در بازی راهنمایی كنیم تا به تفكر مثبت و اندیشه خلاق و سازنده برسند. با مشاهده بازی كودكان به احساسات و مشكلات بچه ها پی می بریم.
البته باید توجه داشته باشیم كه كنترل اصلی بازی باید در دست كودك باشد و جهت و مسیر را او تعیین كند، مدت بازی باید محدود باشد و دوران موقت بازی طوری ترتیب داده شود كه او را به كارهای اجتماعی و سودمند و تولیدی علاقمند كند.اگر كودك روی بازی تمركز كند نكات جالبی را كشف می كند.
بازی كودك با بزرگسال باعث یادگیری درست واژه ها و پیشرفت زبان او می شود.
كودك در بازی تجربه می اندوزد و از تجربه اندوزی لذت می برد و تجارب را در خود درونی می كند.
دانشی كه كودك در بازی به دست می آورد عمیق تر از دانشی است كه تنها از طریق دیگر در یافت می كند.
كودك در بازی با گروه، یكدیگر را به انجام فعالیتهای خلاق تشویق می كنند و با مفاهیم اخلاقی و چگونگی برقراری روابط اجتماعی آشنا می شوند.
كودكان با انجام بازی با اطمینان و امنیت خاطر و بدون محرومیت به دوره بعدی از رشد گام می نهد و آمادگی وارد شدن به دوره نوجوانی را پیدا می كند.

زهرا سادات میرقائمی

منبع : روزنامه همشهری