اینجا ریخت وپاش نکن!

به فرزندتان می گویید: لوازم نقاشی ات را از روی میز جمع كن تا میز را برای شام آماده كنم.» اما او بدون توجه به حرف شما مشغول بریدن كاغذ است بعد از آن هم به چسباندن قطعات بریده شده می پردازد و سپس كاغذ دیگری را برمی دارد! شما دوباره تكرار می كنید و او پاسخ می دهد «باشه. الآن.» و باز به كارش ادامه می دهد.
چه اتفاقی افتاده است؟ خبر خوب این است كه دختر كوچولوی شما بزرگ شده است. خبر بد هم این است كه دختر كوچولو دیگر بزرگ شده است. او تمایل دارد خودمختار باشد. دوست دارد خودش تصمیم بگیرد و به خواست خود عمل كند. همان طور كه كودك رشد می كند به طور طبیعی در برابر اعمال قدرت شما ایستادگی و اظهار وجود می كند.
گاهی كودك تظاهر می كند كه صحبت شما را نشنیده است یا به كندی پاسخ شما را می دهد با گفتن باشه، الآن، ... گمان می كند حرفش پیش رفته است. مسلماً كودك بازی كردن را بر مرتب كردن اتاق ترجیح می دهد. ازطرف دیگر او در حال امتحان كردن بزرگ ترهاست و می خواهد بفهمد قوانین را تا چه حد می توان زیرپا گذاشت.
راه حل این مشكل این است كه شرایطی فراهم كنید تا كودك در ضمن حفظ استقلال با شما نیز همكاری كند.
●‌ واقع بین باشید
مطمئن شوید كه درخواست شما واضح، روشن و قابل اجراست، اگر به كودك بگویید اتاقت را تمیزكن، او تمامی كاغذها و لباس ها را زیرتخت فرستاده و ظاهراً اتاق را تمیز می كند. پس بطور واضح برایش توضیح دهید كه لباس ها را در سبد لباس، كفش را درجاكفشی و كاغذهای باطله را در سطل بریزد. حالا او متوجه می شود كه دقیقاً چه كاری را باید انجام دهد.
گاهی لازم است وظایف محوله به كودك را به بخش های كوچك تقسیم كنید. مثلاً به جای این كه به او بگویید «به پدر كمك كن تامیز شام را جمع كنیم» به او نشان دهید چگونه بشقابها را در ظرفشویی و ظرف آب را در یخچال قرار دهد.
یا هنگامی كه بعد از انجام كاردستی اتاق را شلوغ كرده به او بگویید «من چسب و قیچی را برمی دارم تو هم مداد رنگی ها را داخل جعبه اش قرار بده تا بعد جایی برای قراردادن نقاشی ات پیدا كنیم.» به جای اینكه به او بگویید «نباید تا دیروقت بیدار باشی» بگویید: «رأس ساعت ۹ شب به رختخواب برو.» كلمه دیروقت ازنظر كودك مبهم است.به خاطر داشته باشید اگر كاری را تابحال انجام نداده است برایش انجام دهید تا شیوه عمل كردن به آن را بیاموزد.
● درخواست خود را ساده مطرح كنید.
گاهی كودك به دلیل این كه نمی داند شما چه می خواهید به درخواست شما اعتنا نمی كند. پس بهتر است درخواست خود را با حداكثر سه یا چهار فعل مطرح كنید و نه بیشتر. «لطفاً به حمام برو، زیردستشویی را نگاه كن و یك باند برای من بیاور.»
اگر از او خواستید برای رفتن به مهدكودك لباسهایش را بپوشد مرحله به مرحله او را تشویق كنید تا به هدف نهایی برسد. اگر از انجام یك مرحله سرپیچی كرد او را راهنمایی كنید.اگر از كودك خواستید در آشپزخانه توپ بازی نكند ولی او این كار را انجام داد تا زمانی كه آمادگی همكاری با شما را ندارد توپی در اختیارش قرار ندهید.
● در كودك انگیزه ایجاد كنید.
واقعیت این است كه گفتن جمله «چون من می گویم.» باعث ایجاد مقاومت در كودك خواهد شد. به خاطر داشته باشید شما نمی خواهید كودك به خاطر ترس از شما كاری را انجام دهد. بلكه می خواهید او كاری را انجام دهد كه فكر می كند صحیح است.
پس بهتر است از روی علاقه انجام شود. كودكان درخواست مؤدبانه و خواهش را دوست دارند. پس برای این كه درخواست شما را بپذیرند با آنها مؤدبانه صحبت كنید. «من خیلی خوشحالم كه خودت به تنهایی برای رفتن به مهدكودك آماده شدی.» «شما دیگر داری بزرگ می شوی.» همچنین می توانید آنها را تشویق به انجام كار بهتر كنید. «وقتی قطعات پازل را در جعبه قرار دادی با هم به پارك می رویم.» به خاطر داشته باشید لفظ «اگر» را به كار نبرید. به جای این كه بگویید «اگر قطعات پازل را جمع كنی» بگویید «وقتی قطعات پازل را جمع كردی...»
می توانید با كودك قراری بگذارید. مثلاً بگویید یا بنویسید: «سارا هرروز صبح لباس خوابش را تاكرده در كنار بالش قرار می دهد بعد ازسه روز انجام این كار مادر او را به سینما خواهد برد.»
این جمله را بر كاغذی نوشته به او بدهید تا آن را رنگ آمیزی كرده و به دیوار اتاقش نصب كند.
«پویا بعد از هربار دوش گرفتن حوله اش را به چوب لباسی آویزان می كند بعد از هفت روز انجام این كار مادر به او اجازه می دهد با دوستانش به استخر برود.» با این كار نه تنها احساس می كند درجریان كار قراردارد بلكه این قرارداد نوعی مسئولیت برایش ایجاد می كند.
● سعی كنید از كلمه «نه» كمتر استفاده كنید
گاهی كودكان صحبت شما را نشنیده می گیرند زیرا جمله ای را بارها از شما می شنوند. پس جملات جایگزین انتخاب كنید. به جای این كه بگویید «نه در آشپزخانه توپ بازی نكن.» بگویید: «بهتر است برای توپ بازی به حیاط برویم.» به جای «قبل از شام شكلات نخور.» بگویید «تا آماده شدن شام كمی میوه بخور.»
به خاطر داشته باشید كودكان از استقلال خوششان می آید پس فرصت هایی را برای انتخاب در اختیارشان قرار دهید. «دوست داری لباس با رنگ قرمز را بپوشی یا لباس زردرنگ را؟» فرصت انتخاب برای كودك یعنی فرصتی برای اظهاروجود به شكل قابل قبول.
● در كودك احساس مثبت ایجاد كنید
اگر اصرار می كند در رنگ زدن اتاقش كمك كند بگویید: «می توانی امتحان كنی من هم به تو كمك می كنم.» به جای این كه سعی كنید بلافاصله كودك را از انجام كاری منصرف كنید كمی به او فرصت دهید «ما تا ده دقیقه دیگر خواهیم رفت. عزیزم سعی كن تا آن وقت بازی را تمام كنی.»

منبع : روزنامه کیهان