رکود اقتصاد جهانی

با تصویب قطع نامه شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران و تهدید ایران به اعمال تحریم های اقتصادی از سوی این شورا، كارشناسان بین المللی و موسسات اقتصادی نسبت به عواقب اعمال تحریم اقتصادی علیه ایران و تاثیر ناگوار آن بر بازار نفت هشدار دادند.
در شرایطی كه تحلیل گران مسائل انرژی طی چند ماه اخیر بارها اعلام كرده اند كه اولین تاثیر منفی تحریم اقتصادی علیه ایران سه رقمی شدن بهای نفت است، فعالان و كارشناسان بازارهای مبادلات نفت هم اكنون معتقدند كه حمله نظامی به ایران بهای نفت را تا ۲۵۰ دلار نیز افزایش خواهد داد.
●شوك نفتی پیامد تحریم ایران
استفان لانگ یك كارشناس مسائل اقتصادی آمریكایی در این باره، هشدار داد كه احتمال هر گونه شوك نفتی از طریق قطع صادرات نفت از سوی ایران به علت مقابله با فشارهای غرب، فاجعه اقتصادی ایجاد خواهد كرد. لانگ افزود: بر اساس مطالعات دقیق انجام شده مشخص گردیده كه اگر ایران ۲. ۷ میلیون بشكه نفت صادراتی نفت خود را از بازار بیرون بكشد، بهای نفت از هر بشكه ۱۰۰ دلار فراتر خواهد رفت. وی تصریح كرد كه بالاتر رفتن بهای نفت بیش از همه به اقتصاد آمریكا آسیب خواهد زد و تاجران نفتی هم اكنون معتقدند كه تشدید تنش میان ایران و آمریكا بهای نفت را به هر بشكه ۱۲۵ دلار خواهد رساند، اما اعلان جنگ و بستن تنگه هرمز بهای نفت را دو برابر رقم فوق خواهد كرد.
●سناریوی بستن تنگه هرمز عامل ترس بازار نفت
دیوید ویس اقتصاددان ارشد موسسه استاندارد پورز نیز از بروز شوك نفتی در صورت تشدید تنش ها خبر داده و هشدار می دهد كه در صورت تشدید فشارها بر ایران، این كشور مجبور به بستن تنگه هرمز به روی جریان نفت جهان خواهد شد. به گفته ویس، با وجود اینكه وابستگی كشورهای غربی به نفت نسبت به شوك نفتی دهه ۱۹۷۰ كاهش یافته است، اما این بدان معنا نیست كه نفت نمی تواند موجب ركود اقتصادی جهان شود. وی با اشاره به اینكه قیمت نفت به افزایش خود ادامه خواهد داد و نهایتا به ركود اقتصادی جهان منجر خواهد شد، اواعتراف كرد كه متاسفانه تنش های سیاسی احتمال بروز چنین پدیده ای را بسیار محتمل ساخته است.
ویس درباره تنش مربوط به برنامه هسته ای ایران نیز گفت: اگر ایران نفت خود را از بازار جهانی كنار بكشد و تنگه هرمز را به روی نفت كش ها ببندد، بازار با ۲۰ میلیون بشكه كمبود نفت مواجه خواهد شد كه به رسیدن بهای نفت به ۲۵۰ دلار منجر خواهد شد كه این شرایط شكی در بروز ركود در اقتصاد جهان نخواهد داشت. ویس با اشاره به ریسك های فراوان موجود در بازار نفت افزود: تعادل عرضه و تقاضای نفت، قیمت كمتری را نسبت به سطح فعلی می طلبد و بدون تنش های سیاسی بهای نفت می تواند به ۴۰ تا ۵۰ دلار كاهش یابد. وی به نقش انكارناپذیر امنیت خاورمیانه در قیمت نفت اشاره كرد و گفت: آنچه مورد تاسف غربی ها است این است كه هر گونه تنش در خاورمیانه تاثیری مستقیم بر قیمت نفت می گذارد.
●نفت به ۲۰۰ دلار می رسد
معاون آموزشی و پژوهشی وزیر امور خارجه ایران نیز هشدار داد كه در صورت اعمال تحریم های اقتصادی علیه كشورمان قیمت جهانی نفت به ۲۰۰ دلار خواهد رسید. منوچهر محمدی در گفتگو با یك شبكه تلویزیونی ونزوئلا گفت: اولین نتیجه اعمال تحریم های اقتصادی علیه ایران افزایش قیمت نفت به هر بشكه ۲۰۰ دلار خواهد بود. محمدی در این گفتگو به آمریكا هشدار داد كه در صورت پیگیری اعمال تحریم های بین المللی علیه ایران به علت تحت فشار قرار دادن آن برای كنار گذاشتن برنامه هسته ای، بازار پرتلاطم نفت با افزایش ناگهانی نفت روبرو خواهد شد كه دود آن به چشم آمریكا و غرب خواهد رفت.
كارشناسان موسسه سرمایه گذاری سیتی گروپ در این زمینه بر این باورند كه تحریم اقتصادی چهارمین تولیدكننده بزرگ نفت جهان بی گمان بهای نفت را به بالای ۱۰۰ دلار خواهد رساند، اما احتمال رسیدن آن به هر بشكه ۲۰۰ دلار ناچیز به نظر می رسد.
●غرب بیش از ایران از تحریم آسیب می بیند
تنی چند از كارشناسان بین المللی بازار نفت نیز در گفتگو با رویترز اعلام كردند: با وجود تهدیدات غرب مبنی بر اعمال تحریم اقتصادی علیه ایران، تقاضای جهانی برای خرید نفت از این كشور رو به افزایش است. به گزارش رویترز، افزایش تقاضای جهانی برای نفت و كاهش تولید نیجریه بر تنگنای بازار نفت افزوده است و همین امر موجب افزایش تقاضا برای نفت ایران شده است. این گزارش حاكی است، با وجود اینكه ژاپن و برخی كشورهای دیگر واردات نفت از ایران را كاهش داده اند، اما تمایل دیگر كشورهای جهان به خریداری نفت از ایران رو به افزایش است.
ژاپن به علت برنامه هسته ای ایران در سه ماهه دوم امسال واردات نفت از ایران را ۴۰ درصد كاهش داد و از ۳۸۵ هزار بشكه در روز در سه ماهه نخست به ۲۴۰ هزار بشكه رساند. در مقابل، دیگر واردكنندگان بزرگ نفت جهان اعلام كرده اند كه هیچ طرحی برای كاهش واردات بنزین از ایران ندارند. كارشناسان بازار نفت معتقدند بازار آشفته نفت و نگرانی واردكنندگان از قطع روابط با صادركنندگان بزرگ، گزینه های واردكنندگان را محدود ساخته است. رویترز به نقل از كارشناسان بین المللی انرژی در رابطه با احتمال اعمال تحریم های اقتصادی علیه ایران می نویسد: غرب بیش از ایران از تحریم های اقتصادی آسیب خواهد دید، چرا كه تحریم ، قیمت نفت را شدیدا افزایش می دهد.
●بازار جهانی انرژی به نفت ایران نیاز دارد
منوچهر تكین كارشناس ارشد انرژی نیز تأكید كرد اگرچه شورای امنیت سازمان ملل ایران را به اعمال تحریمهای تجاری تهدید كرده است، ولی بازار جهانی انرژی به نفت ایران نیاز دارد. تكین در مصاحبه با خبرگزاری رویترز افزود: گسترش تنشهای سیاسی در خاور میانه و كاهش شدید تولید نفت نیجریه، مهمترین علل افزایش قیمت نفت به شمار می رود. تكین تصریح كرد: جهان به نفت تولیدی كلیه كشورها از جمله ایران نیاز دارد. بازار نفت هم اكنون با رشد فزاینده تقاضا و كمبود عرضه روبرو است.
دبورا وایت كارشناس ارشد انرژی موسسه سوسایت جنرال نیز در این باره گفت: هم اكنون نفت كافی در بازار وجود ندارد و نمی توان نسبت به آینده ثبات در بازار خیلی امیدوار بود. نشریه پترولوجیست نیز اعلام كرد، میزان تولید نفت ایران طی ماه جولای با ۲۰۰ هزار بشكه افزایش به بیش از ۴ میلیون بشكه در روز رسیده است.
●كاهش صادرات ایران موجب افزایش قیمت جهانی نفت خواهد شد
وزیر انرژی آمریكا نیز تأكید كرد: در صورت كاهش صادرات ایران، قیمت جهانی نفت افزایش خواهد یافت. به گزارش خبرگزاری رویترز، ساموئل بودمن افزود: این مسئله موجب تعجب بسیار زیاد اقتصاددانان آمریكایی شده است كه افزایش قیمت نفت تا كنون آثار منفی چندانی بر رشد اقتصادی این كشور نداشته است. این در حالی است كه شوك نفتی دهه ۱۹۷۰ میلادی، اقتصاد آمریكا را به شدت با ركود روبرو كرد. بن برناك رئیس فدرال رزرو آمریكا نیز پیش از این اعلام كرده بود، افزایش قیمت نفت طی سالهای گذشته موجب كاهش ۵/۰ تا یك درصدی رشد اقتصادی آمریكا شده است.
بودمن تصریح كرد: در صورت كاهش صادرات ایران، قیمت جهانی نفت افزایش خواهد یافت ولی سایر كشورهای تولید كننده آماده تامین نفت مورد نیاز بازار خواهند بود. ایران چهارمین صادر كننده بزرگ نفت جهان به شمار می رود و نگرانی درخصوص پرونده هسته ای ایران موجب افزایش ۲۱ درصدی قیمت نفت از ابتدای امسال تا كنون شده است. وی در پایان گفت: ایران و ونزوئلا به درآمدهای نفتی خود نیاز دارند و من فكر نمی كنم هیچ یك از این دو كشور اقدام به قطع صادرات نفت خود نمایند.
●تحریم نفتی ایران نتیجه ای ندارد
مدیر مطالعات سیاست اقتصادی موسسه امریكن اینترپرایز نیز گفت: همانطور كه قطع واردات نفت آمریكا از ایران تاثیری بر صادرات نفت ایران نگذاشت، تحریم نفت این كشور نیز بی اثر خواهد بود. كوین هاست كه مشاور ارشد اقتصادی سناتور جان مك كین نماینده ایالت آریزونای آمریكا نیز هست، سیاست انرژی آمریكا را نیز كاملا اشتباه خواند و گفت: تولید انرژی و نفت در داخل آمریكا بسیار هزینه برتر از واردات نفت از كشورهای خارجی است، اما این سیاست، امنیت انرژی آمریكا را به خطر می اندازد. وی در رابطه با ایران گفت: با وجود اینكه آمریكا از سال ۱۹۹۲ واردات نفت خود از ایران را قطع كرد، اما ایران از این رخداد آسیبی ندید. قطع واردات نفت آمریكا از ایران نه تنها مانع افزایش درآمدهای صادرات نفت این كشور نشد، بلكه درآمدهای بالای نفت، این كشور را قادر ساخت برنامه هسته ای خود را نیز دنبال كند. وی تجربه ایران در بایكوت كردن نفت یك كشور را نشان دهنده اشتباه بودن این سیاست عنوان كرد و افزود: قطع واردات نفت از یك كشور نخواهد توانست موجب تغییر سیاست های آن كشور شود، بنابراین نباید انتظار داشت كه بتوان از تحریم نفت به اهداف خود رسید. هاست معتقد است نفت ایران مشتریان پروپاقرصی همچون چین و ژاپن دارد و تحریم نفت این كشور بی فایده است و آمریكا برای تحت فشار قرار دادن ایران باید به گزینه های دیگربیندیشد.
●تحریم نفت ایران آمریكا را با كمبود انرژی مواجه خواهد ساخت
موسسه تحقیقات انرژی كمبریج در گزارشی از مسئله هسته ای ایران و تاثیر آن بر بازار نفت اعلام كرد: در صورتی كه شورای امنیت سازمان ملل نفت ایران را تحریم كند، آمریكا از جمله كشورهایی خواهد بود كه با كمبود انرژی مواجه خواهد شد. بنابر اعلام این موسسه، هر چند آمریكا مستقیما از ایران نفت وارد نمی كند، اما كنار گذاشتن نفت ایران از بازارهای جهانی بر بازار مصرفی محصولات نفتی در آمریكا نیز اثر خواهد گذارد و موجب افزایش شدید قیمت انرژی در سطح جهان خواهد شد. كمبریج می افزاید: تشدید تنش هسته ای ایران و كشاندن آن به صادرات نفت ایران بیش از همه به آمریكا آسیب خواهد رساند، چرا كه افزایش قیمت نفت در صورت اعمال تحریم و كمبود عرضه، بدیهی است.

حسین لطفی

منبع : روزنامه همشهری