چگونه اینترنت سلامتی من را زیر سوال برد؟

فیونا، ۳۰ ساله، مدیر فروش و ساکن ایرلند شمالی گفته است: «دو سال پیش، آن هنگام که لکه‌های ناآشنایی در اطراف چشم چپ خود دیدم، بر آن شدم تا علت مشکل جدید پوستم را در اینترنت پیدا کنم. یک سایت اینترنتی، لکه‌های پوستم را گونه‌یی از سرطان معرفی کرده بود. بنابراین بی وقفه با دکتر عمومی خود تماس گرفتم و قرار ملاقات گذاشتم. دکتر باور داشت که هیچ مشکل قابل توجهی وجود ندارد و لکه‌ها به خودی خود ناپدید خواهند شد.»»
«حتما فکر می‌کنید این اتفاق به خوشی به پایان رسید. اما اینطور نبود. پس از آن، مرتب در خود بیماریهای جدید کشف می‌کردم. یک‌بار که به شدت خسته شده بودم احساس کردم ضربان قلبم نیز ناهماهنگ شده است. باز در اینترنت به دنبال پیدا کردن نشانه‌های بیماری جدیدم بودم و برای دومین بار با پزشک خود قرار ملاقات تنظیم کردم. دکتر من اعتقاد داشت که نه تنها مریض نیستم بلکه از بسیاری از مردم زمین نیز سلامت‌تر هستم.»
پس از آن فیونا به انجمن حفظ سلامتی آن لاین پیوسته و عضو نامه‌ی خبری پزشکی شده است. تعداد چشم‌گیری از مردم ، تنها با یک کلیک در پشت رایانه،‌ به دنبال پیدا کردن بیماری خود هستند. فیونا نیز درشمار این گروه که دست خوش ره آوردی شده‌اند که تکنولوژی بالای امروزی برایشان به ارمغان آورده، قرار گرفته است.
بررسی‌ها نشان می‌دهد بیش از یک سوم بیمارانی که به پزشک‌های عمومی مراجعه می‌کنند، مشکل فیزیکی نداشته و ۵ درصد از آنها باور دارند که از شرایطی رنج می‌برند که در حقیقت این طور نیست .چنین خاطر پریشی در مورد سلامتی( گونه‌ی امروزی و جدید خود بیمار انگاری) به دلیل اطلاعات پزشکی گسترده‌یی است که مردم در دست دارند.
در مدت شش ماه، فیونا ده بار برای بیماریهای گوناگون، پزشک خود را ملاقات کرده است. سرانجام سخنان دکتر او را آرام کرده و خاطر پریشی بیمار را تنها به علت ترس از بیماری دانسته است. پر بی‌جا نیست که بدانید پس از این اتقاق‌ها علاقه‌ی شدید فیونا به سایت‌های سلامتی کاسته نشده است. اگر چه، اکنون فقط سه بار در هفته و تنها برای دوستان و خانواده، در اینترنت جستجو می‌کند.
دکتر ریچارد استرن، مشاور روانشناس در یک بیمارستان معروف که در بررسی‌های انجام شده در این زمینه فعالیت می‌کند، در این باره گفته است،:« بیشتر افراد به دلیل یادداشت‌هایی که در اینترنت و مجله‌های گوناگون خوانده‌اند، وحشت بیمارگونه‌یی در باره‌ی سلامت خود داشته و همواره به این موضوع فکر می‌کنند. مقالات و نوشته‌های بیشماری در این باره نوشته شده است که پس از خواندن آن، افراد به این باور می‌رسند که بیماری جدیدی را در خود کشف کرده و تمامی نشانه‌های آن را دارند.»
« بدون تردید، بدور نگه داشتن مردم از بدگمانی در باره‌ی سلامتی، کار دشواری است. افزون بر اینترنت، تلوزیون و روزنامه‌ها نیز، بیشتر بر موضوع سلامت بودن تاکید کرده و بخش چشم‌گیری از مطالب خود را به نشان دادن راه‌های سلامت زیستن، اختصاص داده‌اند. برای مثال هفته‌ی گذشته یکی از مجله‌های معروف با مقاله‌یی در مورد حساسیت شروع شده و مطالب زیادی در این زمینه به خوانندگان نشان می‌داد. از همه خواستم که مجله را مطالعه کنند، البته به شرطی که پس از آن در خود حساسیت پیدا نکنند و به این باور نرسند که دست کم یک نوع حساسیت دارند.»
باید گفته شود که اینترنت مکانیست که در آن تصورات ما منتشر می‌شود. هیچ کس به درستی نمی‌داند که چندین سایت، خود را وقف خبررسانی در زمینه‌ی سلامتی کرده‌اند. نشان دادن آمار دقیق در این زمینه کاریست نا ممکن، اما برآورد می‌شود که این تعداد افزون بر ۱۵۰۰۰۰ سایت باشد و سایت‌های یادشده، هر ماه بیش از ۳۰۰۰۰۰۰نفر بازدیدکننده دارند.
فیونا گفته است که پیدا کردن مطالب خوانده شده در بدن و پیدا کردن بیماری در خود بسیار ساده است. در مطالعاتی که یک موسسه‌ی پژوهشی سال گذشته در امریکا انجام داده است، نشان می‌دهد که بیش از ۱۰۹ میلیون نوجوان ( ۷۸ درصد جمعیت امریکا)، دست کم یک بار در طول ۱۲ ماه گذشته در اینترنت برای به دست آوردن اطلاعات جدید پزشکی، جستجو کرده‌اند، درخور توجه است که تعداد یادشده دوبرابر آمار به‌دست آمده در سال ۱۹۹۸ بوده . دو سوم از افراد بالا اقرار کرده‌اند که مرتب در اینترنت سیر کرده و به دنبال خبرهای جدید پزشکی، نشانه‌ها بیماری و سلامت عمومی بوده و به عبارت دیگر این افراد تا حدودی دچار خود بیمار انگاری هستند.
پرفسور ریچارد میون، مشاور روانشانس در انجمن پزشکی آکسفورد در این باره بیان کرده است که نگرانی اندک در مورد سلامتی، امریست همگانی و بیشتر مردم از مشاهده‌ی عملکردهای جدید و ناشناخته‌ی بدن خود و برخی علائم بیماری به فکر فرورفته و نگران می‌شوند. اگرچه بیشتر بیماران پس از تشخیص پزشک و شناخته شدن بیماری خرسند هستند، اما این موضوع ذهن آنان را ترک نکرده و همواره درپی کشف مشکل خود بوده و به راه‌های دیگری متوسل می‌شوند و گاهی به خودی خود، بیماری جدید را تشخیص می‌دهند. پرفسور میون افزوده است که نباید نظریه‌های آنان را به این علت که آنان متقلب هستند رد کرد. در حقیقت بیماران به خاطر برخی از نشانه‌های زود گذر و مبهم مانند تپش قلب، حساسیت، دردهای شکمی و تنگی نفس، که می‌توانند ردپای مشکلی در بدن باشند، به پزشک مراجعه می‌کنند.
بی‌جا نیست اگر دل‌نگرانی مردم در مورد سلامتی خود را به دلیل ترس از بیماری و خودبیمار انگاری بدانیم. در برخی موارد آنان چنان باور دارند که بیمار هستند و هنگامی‌که پزشک از خوب بودن جسمشان صحبت می‌کند، ناامید شده و به پزشک دیگری مراجعه می‌کنند و تا جایی بیماری خود را دنبال می‌کنند که در نهایت به آن دچار شوند.
افرادی که واقعا نگران و ناراحت نشانه‌های ناشناخته‌ در بدن خود هستند، باید باور نادرست خود را درباره‌ی بیماری‌ها تغییر دهند.
پرفسوی میون باور دارد که به راحتی نمی‌توان به بمیار گفت که نخست باید به روانشناس مراجعه کند و مشکل او فیزیکی نیست. بیشتر اوقات مشکل آنان به دلیل برداشت نادرست از یک حس درد جزعی است که علت آن نیز آشکار و قابل توضیح دادن است. اگر به بیماران کمک کنید که این موضوع را باور کنند، آنان را در مسیر بهبودی قرار داده‌اید.

نویسنده : زهره اشرف

منبع : مرکز توسعه و تبادل دانش فناوری اطلاعات