اعراب بازندگان گفت وگوی ایران - امریکا

● تحلیل دکتر محمود دهقان بر نتایج مذاکرات تهران - واشنگتن
همزمان با نشست دور دوم مذاکرات ایران و امریکا در بغداد، اهانت ها و توهین های بی پایه رسانه های عربی نیز نسبت به گذشته پر رنگ تر شده است. چنانچه روزنامه های «الوطن»، «القبس» و «السیاسه» کویت طی روزهای گذشته ایران را متهم کردند که «بدتر از کفار غربی» است و «دشمن اعراب» محسوب می شود. این اتهام ها و تبلیغات منفی رسانه یی در حالی مطرح می شود که روز گذشته دور دوم مذاکرات ایران و امریکا با حضور برخی از مقام های بلندپایه عراق تشکیل شد و مذاکرات دوجانبه این دفعه به سطح مذاکرات سه جانبه ارتقا یافته است.
به منظور بررسی و تحلیل رویدادهای اخیر و مواضع منفی و بسیار تند اعراب نسبت به مذاکرات ایران و امریکا در عراق، نظر دکتر محمود دهقان استاد دانشگاه و کارشناس مسائل سیاسی تبلیغاتی را جویا شده ایم که تحلیل وی در این زمینه در پی می آید؛ از ابتدای انقلاب اسلامی که روابط ایران با ایالات متحده امریکا قطع شد، ارتباط اعراب با امریکا قوی تر شد. بنابراین طبیعی بود که ایران برای انتقال پیام یا پاسخ به برخی از سوالات، از طریق برخی از کشورهای عربی اقدام کند. به عنوان مثال در تمام دوران دفاع مقدس، سوریه به عنوان کشوری که پیام های امریکا را به ایران و بالعکس پیام های ایران را به امریکا منتقل می کرد، مطرح بود.
پس طبیعی است که اعراب از عدم ارتباط مستقیم میان ایران و امریکا منفعت بسیاری برده باشند و بتوانند خودشان را به عنوان طرف مستقیم و اصلی امریکا جا دهند. اما اکنون و با توجه به برقراری روابط بین ایران و امریکا بعد از ۲۷ سال بر سر مسائل امنیتی عراق در حد سفرا، آنان از این مساله نگرانند که مذاکرات ایران و امریکا به موفقیت برسد و در حقیقت به قول خود اعراب، امریکا دوباره آنان را دور بزند و دوباره با ایران به عنوان طرف مستقیم مذاکره قرار بگیرد. البته ایران هم از این پتانسیل برخوردار است.
چه از لحاظ موقعیت جغرافیایی و چه از لحاظ موقعیت های ژئوپولتیکی بسیار مهم، ژئواکونومیکی، جمعیت و از همه مهمتر نفوذش در منطقه خاورمیانه. پس ایران این توان را دارد که بتواند طرف مستقیم مذاکره با امریکا و اروپا قرار بگیرد و به سرعت خودش را در جایگاه اول منطقه و محور اصلی حل و فصل منطقه قرار دهد.
اما در صورتی که این اتفاق بیفتد، نقش محوری ۳ کشور اصلی عرب یعنی، عربستان سعودی، مصر و اردن که الان به عنوان طرف اصلی حل و فصل مسائل منطقه با امریکا و اروپا هستند، از دست خواهد رفت.
ضمن اینکه کشورهای عربی کوچک حوزه خلیج فارس نیز که ۲۷ سال است به دلیل ایجاد تنش با جمهوری اسلامی ایران و سایر مسائل تنش برانگیز دیگر مثل جزایر سه گانه و ... که مورد حمایت امریکا و منابع اسرائیل بوده اند، جایگاه فعلی خودشان را در منطقه از دست خواهند داد. بنابراین در یک کلام می توان گفت که اگر مذاکره ایران و امریکا موفقیت آمیز باشد، به شدت با منافع برخی از کشورهای عربی بحران ساز مغایرت خواهد داشت. نتایج مذاکرات مثبت ایران و امریکا را به این شرح می توان خلاصه کرد؛
۱) اگر مذاکرات به آرامش در عراق بینجامد و دولت نوری المالکی بتواند اقتدار خود را در عراق کامل کند، به طور طبیعی موفقیت بزرگی خواهد بود.
۲) در صورت ایجاد آرامش در عراق، یک نظام دموکراتیک منتخب مردم حاکم خواهد شد که نظام های پادشاهی و موروثی منطقه را به چالش می کشد.
۳) در صورتی که آرامش در عراق برقرار شود و همکاری ایران و امریکا موفقیت آمیز باشد، قطعاً ایران به عنوان نقش مهمتر از آنچه الان برعهده دارد، ظاهر خواهد شد و به طور طبیعی کشورهای عربی طرف مستقیم امریکا هم به نقش درجه دوم تقلیل خواهند یافت.
۴) در صورتی که براساس مذاکرات ایران و امریکا، آرامش در عراق حاکم شود، احتمال این همکاری برای ایجاد آرامش در افغانستان افزایش خواهد یافت و در آن منطقه هم نقش ایران بارزتر خواهد شد. پس طرح مسائل بیهوده یی مانند جزایر سه گانه و نبش قبری که مرده یی در آن نیست طی ۲۷ سال گذشته توسط شورای همکاری خلیج فارس و به ویژه توسط کشورهای کوچک عربی تنش زا مثل امارات متحده عربی و کویت بی اثر خواهد شد.
بنابراین به طور طبیعی علت مخالفت با همکاری ایران و امریکا به نگرانی اعراب در ایجاد آرامش احتمالی در عراق و پررنگ تر شدن نقش جمهوری اسلامی ایران و تبدیل کشورهای عربی به بازیگر درجه دوم در منطقه برمی گردد.

مریم مهدوی اصل

منبع : روزنامه اعتماد