کنار آمدن با غم

شوک روحی، ناباوری، ناامیدی، عصبانیت و آرامش عکس العملهایی هستند که معمولاً بعد از مرگ یکی از عزیزان یا حتی قطع یک رابطه دوستی(احساسی) بروز می کنند.
شدت غمگینی و مدت آن می تواند بسته به ماهیت رابطه و نحوه از میان رفتن آن، به عنوان مثال، مرگ، طلاق، خاتمه دوستی و یا حالات بسیار متفاوت دیگر باشد. مرگ کودک می تواند برای خانواده اش غم سنگینی باشد اما در عوض، مرگ فرد سالخورده ای که زندگی طولانی، شاد و سلامتی را سپری کرده است، احتمالاً برای اقوام جوانتر و فامیل دور سبک خواهد بود، در حالی که ممکن است این مسئله برای همسر همان فرد تکان دهنده و بسیار سخت باشد.
به اعتقاد پژوهشگران تجربه غم و اندوه در چهار مرحله رخ می دهد. مرحله اول وارد شدن ضربه روحی و ناباوری است و در پی آن مرحله دوم درد شدید از دست دادن را احساس می کنیم، مرحله سوم شامل حالت خشم و احساس گناه است و در مرحله نهایی حالت روحی فرد روبه بهبود نهاده و تعادل روحی خود را به دست می آورد.
ممکن است نتوان بین مراحل بعدی به طور کامل تمایز قایل شد، همچنین افراد مختلف در این موارد احساسات متفاوتی دارند. اگرچه، درک روند معمول غمگینی می تواند ما را در فهم احساسات شدید و در بعضی موارد متضاد که به هنگام سوگواری در خود می یابیم، یاری دهد. همچنین به این ترتیب می توانیم از دوستان و نزدیکان خود، در چنین مواردی حمایت کنیم وآنها را یاری دهیم.
● حقیقت ندارد!
هنگامی که جدایی ناگهانی است، مثلاً فردی از دنیا می رود و یا حتی یکی از طرفین(زن یا شوهر) اظهار تمایل به جدایی می کند، عکس العمل فوری ما چیزی جز شوکه شدن و حالت ناباوری نمی باشد. البته این مرحله کاملاً کوتاه (موقت) بوده و به طور معمول برای چند روز یا حداکثر یک هفته ادامه می یابد. معمولاً علائم جسمانی نظیر حالت تهوع، سردرد و بالا رفتن ضربان قلب و تنگی نفس نیز به همراه این حالت شوکه شدن(ضربه روحی) بروز می کند. شدت این علائم جسمانی مربوط به غیرمنتظره بودن واقعه می شود. برخی افراد نیز احساس کرختی و بی حسی را به همراه این حالت تجربه کرده اند، مراسم تدفین به افراد سوگوار کمک می کند که این ضایعه را پذیرفته و به مرحله بعد بروند.
عصبانیت حاصل از دست دادن فرد به دنبال رفع ضربه روحی و پذیرفتن آنچه اتفاق افتاده است، درد و رنج روحی و معمولاً جسمی شدیدی به فرد عارض می شود. بسیاری روانشناسان بر این باورند که این مرحله یک بخش بسیار ضروری و مؤثر در تجربه غم و اندوه است. تا زمانی که رنج و ناراحتی خود را نشان ندهیم، حقیقت از دست دادن کسی را باور نمی کنیم. بسیاری از بازماندگان گریه های شدید، بی تابی، بی خوابی، بی اشتهایی و کاهش وزن را تجربه می کنند. فرد مصیبت زده(سوگوار) نیاز به حمایت شدید روحی، روانی در این دوران دارد. از آن جا که مردم نمی توانند در این احساسات شدید فرد سهیم باشند، شخص سوگوار معمولاً از حمایت روحی لازم برای طی هرچه سریعتر این دوران برخوردار نمی شود و این وضع می تواند از چند هفته تا چند ماه ادامه یاد. فقط نباید فرد سوگوار را خیلی تنها گذاشت.
● احساس بی کسی
در مرحله سوم، عصبانیت و احساس گناه دو احساس اصلی هستند که به سراغمان می آید. در بعضی موارد این خشم متوجه فرد مرده و یا کسی می شود که ما را ترک کرده است.
بعضی اوقات هم ناراحتی خود را به سر دیگران، به خصوص افراد خانواده و یا دوستان و یا کسانی که به نحوی با قطع این رابطه مرتبط بوده اند، خالی می کنیم. کسانی که اعتقادات مذهبی دارند، ممکن است ناراحتی خود را متوجه خدا نمایند که اجازه داده است چنین اتفاقی بیفتد. خشم و عصبانیت احساسی است که سراغ بسیاری افراد در حالات مختلف می آید. ممکن است از احساس خشم نسبت به فرد متوفی احساس گناه بنمائیم. معمولاً احساس سردرگمی و شرمساری می کنیم، افسرده می شویم و از جمع دوری کنیم، به خصوص در صورتی که نتوانیم این احساسات خود را آزادانه بیان کرده و تصدیق کنیم. در حالی که نزدیکانمان می توانند خود نقش مهمی را در بیان آزادانه احساساتمان داشته باشند، باید ا ین نکته را مدنظر داشته باشند که ممکن است در معرض خشم ما قرار بگیرند. در این مرحله، فرد سوگوار ممکن است کسانی را که بیش از همه به آنان نیاز دارد از خود دور کند. برخی افراد دچار حالت غمگینی دایمی(مزمن) شده و باید تحت درمان تخصصی قرار بگیرند تا از این مرحله بیرون آمده و به مرحله بعد که بازیابی تعادل روحی و روانی است پیش بروند.
● بهبود و بازیابی (تعادل روحی)
هرچقدر غم و اندوهمان سنگین باشد، باز هم زمانی فرا می رسد که امید به زندگی در ما بیدار می شود.
انرژی روحی که در روابط گذشته خود ذخیره کرده ایم باید از نو در قالب دوستی ها و روابط جدید پی ریزی شود. ممکن است بسیار آسیب پذیر شده و به سرعت ناراحت شویم و برقراری ارتباط مجدد برایمان دشوار باشد.
ممکن است پذیرفتن این حالت روحی برای خانواده و دوستان سخت باشد. آنان نیز از دست دادن را تجربه کرده اند. فرد بازمانده باید متوجه باشد که برقراری رابطه جدید می تواند به عدم وفاداری نسبت به فرد مرده تعبیر شود و ممکن است به درگیری میان سایر بازماندگان منجر شود. باید این احساس را آشکار و در مورد آن صحبت کرد. به مرور زمان، فرد سوگوار می تواند با لذت به گذشته نگاه کند و بخشهای شاد و جالب روابط گذشته خویش را به یاد آورد. ممکن است حتی در زمانی که روابط جدید احساس شادی و آرامش به ما می دهند، باز هم دچار احساس از دست دادن باشیم، زیرا هرکس به نوبه خود بی همتا است و با مرگ فرد مورد علاقه و یا ترک، نمی توانیم جایگزینی برای او بیابیم، اما احساس شادمانی و رضایت از اوقات خوشی را که با یکدیگر سپری کرده ایم، در نهایت غالب خواهند بود.

منبع : بانک اطلاعات گردشگری