فوبیا یا هراس غیرطبیعی

هراس‌ها به طور كلی موجب محدودیت سبك زندگی و تداخل در تحصیل و شغل و حتی سلامتی جسمی می‌شوند. به عنوان مثال هراس‌های مشخص از نوع تزریق، خون و آسیب ممكن است اثرات زیانباری روی سلامت دندان یا جسم فرد داشته باشد چرا كه شخص ممكن است از خدمات و مراقبت‌های پزشكی لازم اجتناب ورزد. معمولاً در كودكان مبتلا، اضطراب توأم با گریه، قشقرق، سفت كردن اندام یا محكم چسبیدن ابراز می‌شود. این كودكان اغلب نمی‌دانند كه ترس‌های آنها افراطی و غیرعقلانی است و به ندرت از هراس خود اظهار ناراحتی می‌كنند. توجه داشته باشید كه ترس از حیوانات و سایر اشیای موجود در محیط طبیعی شیوع خاصی داشته و معمولاً در كودكی حالتی گذرا دارند. به همین خاطر تشخیص هراس مشخص فقط زمانی مطرح می‌شود كه ترس‌ها به اختلال قابل ملاحظه بالینی منجر شوند مانند خودداری از رفتن به مدرسه به خاطر ترس از رویارویی با یك سگ در خیابان و نظایر آنها. این اختلال علاوه بر ۵ نوع ترس‌های فرعی به دو نوع ترس‌های اجتماعی و خاص هم دسته بندی می‌شود.
در اختلال هراس اجتماعی، اجتناب آشكار و مستمر از موقعیت‌های اجتماعی یا عملكرد وجود دارد كه ممكن است موجب شرمندگی شوند. در افراد مبتلا قرار گرفتن در معرض موقعیت‌های اجتماعی یا عملكردی، بلافاصله منجر به حمله، وحشت‌زدگی وابسته به موقعیت یا با زمینه موقعیتی می‌شود. اگر چه نوجوانان و بزرگسالان مبتلا به این اختلال متوجه غیرمنطقی و مفرط بودن ترس خود هستند، ولی این مساله در مورد كودكان الزامی نیست. تنها در صورتی این تشخیص مناسب خواهد بود كه اجتناب، ترس یا اضطراب حاصل از رویارویی با موقعیت اجتماعی یا عملكردی به طور قابل ملاحظه‌ای با فعالیت‌های عادی كاركرد شغلی و زندگی اجتماعی تداخل كند یا شخص پریشانی آشكار در مورد ابتلا به هراس نمودار سازد.
▪ فوبیای خاص:
پیدایش فوبی خاص ممكن است از همراه شدن یك شیء یا موقعیت خاص با هیجانات ترس یا هراس ناشی شود. مكانیسم‌های مختلفی برای همراه شدن فرض شده است. به طور كلی میل غیراختصاصی به دست خوش ترس یا اضطراب شدن تشكیل‌دهنده زمینه است؛ وقتی یك رخداد خاص (مثلاًً رانندگی) با یك تجربه هیجانی (مثلاً یك تصادف) همراه می‌شود، شخص مستعد رابطه هیجانی دائم بین راندن اتومبیل و ترس یا اضطراب برقرار می‌كند. خود تجربه هیجانی ممكن است پاسخی به یك رخداد برونی، به طوری كه در تصادف اتومبیل مطرح است، یا یك رویداد درونی بیش از همه ممكن است یك حمله هراس باشد. هر چند ممكن است شخص هرگز دوباره حمله هراس پیدا نكند و واجد ملاك‌های اختلال هراس نباشد، چنین فردی ممكن است ترس مداوم از رانندگی پیدا كند نه ابتلا به حمله هراس در ضمن رانندگی.

منبع : روزنامه تهران امروز