کازینوی حزب کمونیست چین

سهامداران جوان چین به انتظار به دست آوردن سهمی از بازار سهام رو به رشد چین نشسته اند. عده زیادی از آنها هر روز برای باز کردن حساب در مقابل شعب ضمانت بازرگانی در پکن تجمع می کنند. یکی از مسئولان رسیدگی به این امورمی گوید روزانه صد مشتری جدید دارد؛ رقمی که نسبت به سال گذشته پنج برابر شده است. سرمایه گذاران کوچک، از دانشجویان گرفته تا مستمری بگیران در مقابل کامپیوترهای این مرکز تجمع کرده اند و به اعداد و ارقامی می نگرند که در صفحه های بزرگ الکترونیکی بالا و پایین می روند و تغییر می کنند. اما شاید این بازار سهام اوج گرفته، ناگهان شکل حباب پیدا کند؛ و به همین جهت هم هست که رهبران چین به شدت دچار نگرانی شده اند.
اگر این حباب بترکد، تآثیر بی سابقه و عظیمی بر ثبات اجتماعی چین خواهد گذاشت. در حال حاضر، بیش از ۹۱ میلیون حساب توسط افراد مختلف در چین باز شده که یا به وسیله دلالان انجام گرفته و یا شکل حساب مشترک دارد. آمارها در مورد تعداد سرمایه گذاران بسیار متفاوت و متناقض است. در آخرین دوره شکوفایی این بازار در سال ۲۰۰۱ میلادی، شصت میلیون حساب باز شده بود اما شمار سرمایه گذاران کمتر از ده میلیون نفر بود.
در حال حاضر، حسابهای باز شده توسط دلالان به بیش از دویست هزار حساب در روز می رسد و این میزان حتی در ۲۴ آوریل به اوج خود- یعنی ۳۱۰ هزار حساب رسید. تعداد کل این حسابها در سال جاری به بیش از هشت میلیون رسیده است که حدود ده برابر کل حسابهای سال ۲۰۰۵ میلادی است- یعنی زمانی که بازار از سقوط چهار ساله اش نجات یافت.
یکی از افرادی که به این منظور در صف ایستاده ، "جاستین زینک" ۲۳ ساله است. او دانشجویی است که تاکنون ۳۶۰۰ یوان (۴۶۵ دلار) - یعنی چیزی معادل مخارج شش ماهش را سرمایه گذاری کرده است. او اولین حسابش را دو ماه پیش در یک شعبه باز کرد و حالا در شعبه ای دیگر حساب جدیدی باز کرده است. بر اساس محاسبات او، این سرمایه اکنون به ۴۴۰۰ یوان رسیده است. افرادی که زودتر از او به این فکر افتادند، وضعشان خیلی از او بهتر است.
برخی از اقتصاددانان معتقدند که قیمت سهام در چین با سرعت بیشتری نسبت به درآمد شرکتها بالا رفته است و این در حدی است که وضعیت ژاپن در اواخر دهه ۱۹۸۰ میلادی و پیش از آن سقوط شدید را به یاد می آورد. به مدد فهرست بندی جدید سهام، ارزش ترکیبی بازار شانگهای و شنژن به چیزی نزدیک ۱۵ تریلیون یوان (۸/۱ تریلیون دلار)- یعنی ۸۷ درصد بیشتر از پایان سال گذشته میلادی رسیده است.
سرمایه گذاری گروههای کم درآمد جامعه مثل دانشجویان و مستمری بگیران - که پیشتر محتاط عمل می کردند- چشم انداز سقوط این بازار را بسیار دردناک می کند. زینگ می گوید که بین بیست تا سی درصد از دانشجویان اقتصاد و بازرگانی در چین به این کار روی آورده اند.چند هفته پیش، سخنرانی "لین یوان"- غول بازار سهام- در دانشگاه پکن شمار زیادی از دانشجویان را جذب کرد. او از زمان تأسیس این بازارها ۴۰۰ میلیون یوان سود کرده است و دانشجویان می خواهند راز این موفقیت او را دریابند. البته یوان هم به این دانشجویان گفت هرچه در سن پایین تری سرمایه گذاری کنند بهتر است.
دلیل اختلاف بزرگی که میان وضعیت جدید و قدیم بازار وجود دارد، نفوذ اینترنت و موبایل است. زینگ در حالیکه در خوابگاه دانشکده در اتاقش نشسته، به اینترنت وصل می شود و سهام معامله می کند. در چهار سال اخیر، اینترنت با پهنای باند زیاد باعث شده که دانشجویان و مستمری بگیران و خانه داران راحتتر به این کار بپردازند.
عده زیادی به هنگام حضور در سر کارهایشان، وقت خود را صرف جا به جا کردن سهام به صورت آنلاین می کنند و حالا شرکتها می خواهند چنین کارمندانی را جریمه کنند تا بلکه این روند متوقف شود! اما بسیاری از آنها هنوز از طریق ای میل و اس ام اس به صورت دائم به این کار مشغولند. دارندگان موبایل می توانند سیستم خبررسانی سهام را روی موبایل خود داشته باشند و برای ارسال اخبار سهام ثبت نام کنند. آنها در واقع سهام را با فشاردادن چند دکمه جا به جا و معامله می کنند.
تغییر بزرگ دیگری که حاصل شده؛ در دسترس بودن دارایی های گرویی و اجاره ای است که از طریق آنها می توان سهام بیشتری خرید. از اواخر سال ۱۹۹۰ میلادی، خصوصی سازی مسکن شهری باعث شده که عده زیادی از مردم به دارایی هایشان با دیده دیگری بنگرند. تورم کالاهای مصرفی در پایان ماه مارس به اوج خودش در دو سال اخیر رسیده و نرخ بهره در این سال یا صفر بوده و یا منفی. این مسأله باعث شده که مردم دارایی های خود را از بانک بیرون بکشند. هو نینگ تحلیلگرچینی دراین خصوص می گوید: در مناطق غیر شهری، صاحبان دارایی ، وامهای پر بهره ای را به کشاورزان داده اند که ناشی از بیرون کشیدن همین پولها از بانکهاست.
رهبران چین کاملاً از وضعیت موجود نگران هستند اما نمی دانند که برای آرام کردن بازار چه باید کرد. افزایش نرخ بهره و تغییر در برخی قوانین بانکی هم نتوانسته این مشکل را برطرف کند. در ویتنام هم مثل چین، حباب بزرگی در بازار سهام ایجاد شده است. سود بردن مردم از این سهام باعث می شود که مردم طبقه متوسط همچنان راضی بمانند و این به برنامه خصوصی سازی دولت کمک می کند. اما اگر دهها میلیون نفر از شهرنشینان چین، سهام خود را از دست رفته ببینند، خشم خود را متوجه دولت خواهند کرد.
در سال جاری میلادی، دو بار یعنی در روزهای ۲۷ فوریه و ۱۹ آوریل، بازار تکان شدیدی را تجربه کرده زیرا شایعاتی مبنی بر احتمال در پیش گرفتن اقدامات سختگیرانه برای کنترل جریان پول پخش شده بود. آخرین باری که این اتفاق افتاد، ناشی از ارقامی بود که نشان می داد اقتصاد با سرعتی بیش از حد تصور رو به رشد می رود.
به هر ترتیب، در میان افرادی که صف کشیده اند تا حسابهای جدیدی بازکنند، حرف و حدیثهای زیادی مطرح است. برخی از سرمایه گذاران می گویند: ظاهراً حزب کمونیست هم کازینو راه انداخته است! برخی دیگر می گویند فقط احمقها هستند که اینطور حساب باز می کنند! با این وجود، همه به کار خود مشغولند و همچنان به سرمایه گذاری ادامه می دهند.

منبع: اکونومیست
ترجمه : فرزانه سالمی

منبع : رستاک