رایحه صلح در ایرلند

بهار سال جدید، رویداد مهمی در غربی ترین نقطه جزیره بریتانیا به وقوع پیوست، كاتولیك ها و پروتستان ها با رهبری ایان پیزلی و جری آدامز، دو تن از رقبای دیرینه در صحنه سیاسی ایرلند شمالی، در جریان مذاكراتی تاریخی برای تقسیم قدرت به توافق رسیدند.
پیزلی، رهبر حزب پروتستان »دی یو پی« و آدامز از حزب كاتولیك شین فین نامی آشنا برای اروپا و حتی برای محافل جهانی هستند، آنها به مدت چند دهه رقبای سرسخت و سازش ناپذیر برای یكدیگر بوده اند.
در این نزاع تاریخی «دی یو پی» (Democratic Unionist Party) خواهان حفظ حاكمیت بریتانیا بر ایرلند شمالی بود اما شین فین خواهان اتحاد ایرلند شمالی و جنوبی.طرح صلح در ایرلند در نیمه دوم اردیبهشت با رویدادی تازه تكمیل شد.
در تحولی كه گامی مهم به سوی حل نهایی بحران ایرلند شمالی تلقی شد پارلمان نیمه خودمختار این منطقه پس از یك وقفه ۵ ساله مجدد كار خود را از سر گرفت.نزاع ۳۰ ساله ایرلند شمالی كه گفته می شود حدود یك هزار و ۸۰۰ كشته و ده ها میلیارد خسارت اقتصادی بر جای گذاشته بخشی از تاریخ جزیره ایرلند را تشكیل می دهد كه در این ۳۰ سال نام ایرلند با آشوب و خونریزی همزاد بوده است.
جزیره ایرلند در غرب جزیره بریتانیا واقع است و در قرن دوازدهم میلادی، به تصرف پادشاهان انگلستان درآمد هر چند این تحول به معنی خاتمه مقاومت اهالی ایرلند در برابر تسلط خارجی نبود.
پس از آن كه انگلستان در قرن شانزدهم مذهب كاتولیك را كنار گذاشت، اختلاف با اهالی ایرلند، كه اكثر آنان همچنان پیرو كلیسای كاتولیك باقی ماندند، جنبه نزاع فرقه ای نیز یافت.
در سال ،۱۹۱۶ شورش گروهی از اهالی ایرلند بر ضد حكومت بریتانیا با خشونت بی سابقه ای سركوب شد اما حركت استقلال طلبانه مردم این سرزمین، كه از آن با عنوان «دورترین ولایت یا نزدیك ترین مستعمره بریتانیا» نام برده می شد، سرانجام در سال ۱۹۲۱ به تصویب قانون استقلال ایرلند در پارلمان بریتانیا انجامید.
براساس این مصوبه، كشور مستقلی از ۲۶استان كه بیشتر آنها كاتولیك نشین بودند در بخش جنوبی جزیره ایرلند تشكیل شد كه نام جمهوری ایرلند (ایرلند جنوبی) را به خود گرفت. اما ۶ استان دیگر در شمال كه بیشتر جمعیت آنها را پروتستان ها تشكیل می دادند، همچنان بخشی از كشور پادشاهی متحده (شامل بریتانیا و ایرلند شمالی) باقی ماند كه پارلمان و تشكیلات حكومتی محلی خود را داشت.
در حالی كه ملی گرایان ایرلندی در شمال و جنوب همواره از الحاق ایرلند شمالی به جمهوری ایرلند حمایت می كردند و این هدف در قانون اساسی جمهوری ایرلند منظور شده بود، پروتستان های شمال خواستار ادامه حاكمیت بریتانیا بر این بخش از جزیره ایرلند بودند.
در سال ،۱۹۶۹ كاتولیك های ایرلند شمالی در اعتراض به تبعیض دولت محلی در زمینه اشتغال و واگذاری مسكن به یك رشته راهپیمایی اعتراضی دست زدند كه با تظاهرات متقابل پروتستان ها به خشونت گرایید.
خشونت های ایرلند شمالی، كه شبه نظامیان ارتش سری جمهوریخواه و گروه های افراطی پروتستان از جمله طرفداران كشیش ایان پیزلی عوامل اصلی آن معرفی شده اند، به تعلیق پارلمان و دولت محلی منجر شد و اداره امور ایرلند شمالی به طور مستقیم در اختیار پارلمان و كابینه بریتانیا در لندن قرار گرفت.
ارتش سری جمهوریخواه ایرلند از اواسط دهه ۱۹۷۰ با یك رشته بمب گذاری و ترور، دامنه عملیات خود را به داخل بریتانیا گسترش داد.
در اوایل دهه ،۱۹۹۰ مذاكراتی میان دولت بریتانیا و احزاب و گروه های مختلف برای حل بحران ایرلند شمالی صورت گرفت كه در سال ۱۹۹۸ به توافق «جمعه نیك» شامل تمركز زدایی و آغاز به كار مجدد پارلمان و دولت محلی بر اساس تقسیم قدرت میان احزاب پروتستان و كاتولیك منجر شد.
در سال ۱۹۹۹ كابینه ائتلافی متشكل از ۴ حزب میانه رو پروتستان و كاتولیك تشكیل شد كه به دلیل مشكلات ناشی از اختلافات میان گروه های تندرو پروتستان و كاتولیك سرانجام در سال ۲۰۰۲ سقوط كرد و دولت بریتانیا دوباره اداره امور این سرزمین را در دست گرفت.
با این همه، تصمیم ارتش جمهوریخواه ایرلند در سال ۲۰۰۵ برای كنار گذاشتن اسلحه و نفی توسل به خشونت زمینه مقدماتی تفاهم را فراهم آورد.
در ماه مارس سال جاری (فروردین ماه)، ایان پیزلی مذاكراتی را با جری آدامز، رهبر شاخه سیاسی شین فین، انجام داد و در پایان این مذاكرات، برای نخستین بار این دو نفر پیمان تفاهم تاریخی خود را امضا كردند.
روز سه شنبه ۸ مه، تونی بلر و برتی آهرن، آخرین بخش از سفرشان به استور مونت را با خودرو انجام دادند تا در آنجا شاهد بازگشت سازش مجدد به ایرلند شمالی باشند.
صحنه خروج دو نخست وزیر از اتومبیل رنجرور مشكی در آستانه ورودی ساختمان پارلمان، سرشار از نكات نمادین بود.
در دیدار آنها، روابط میان بریتانیا و جمهوری ایرلند، فراتر از هر نوع پیش بینی، تغییر یافت.
هر دو وقت زیادی را صرف برقراری صلح و ایجاد وضع عادی در ایرلند شمالی كردند. برتی آهرن زمانی كه هر دو در بریتانیا تلاش می كردند دوباره سازش را برقرار سازند، از كاخ هایی كه وی و بلر در آنها اقامت كرده بودند تعریف می كرد و تونی بلر را تحسین می كرد.
او گفت: مردم ایرلند می دانند كه سازش اخیر بدون تعهد لندن میسر نمی شد.
در این دیدار نهایی تونی بلر، درباره تغییرات موجود درروابط میان دو جزیره صحبت كرد و خاطرنشان كرد كه بازی اخیر راگبی میان انگلستان و ایرلند در Croke Park در فضایی اتفاق افتاد كه در چند سال اخیر باورنكردنی بود.بلر نیز تائویسیچ برتی آهرن را مورد ستایش قرار داد.
او گفت: گمان نمی كنم هیچ نخست وزیری به اندازه تائویسیچ، زمانی كه ساعت ها مذاكره می كردیم، اینقدر در نوشیدن چای با من شریك بوده باشد، اما برتی همواره در كنار من بود و برای برطرف كردن تمام موانع مشتاق بود.
او با فعالیت هایش نشان می داد برای مشاركت، درك و مصالحه مشتاق است.
از زمان توافقنامه انگلستان و ایرلند درسال ۱۹۸۵ به طور سنتی روابط نزدیكی میان وزرای بریتانیا و ایرلند برقرار بوده است. مانند برایان لینهان و تام كینگ، آلبرت رینولدز و جان میجر، دیوید اندروز و مولم و درموت آهرن و پیتر هاین.اما هیچ یك از روابط، طولانی تر و با دوام تر از دوستی بلر و آهرن نبوده است.
درواقع بسیاری از مقام های ارشد حزب كارگر ایرلند، به طور محرمانه از این مطلب شاكی بودند كه تونی بلر در زمان قدرتش به دلیل تحسین تائویسیچ به آنها توجهی نكرده است.
یكی از رهبران سابق حزب كارگر ایرلند از بلر به خاطر دعوت از برتی آهرن در ۱۵ مه برای ایراد سخنرانی در مجلس عوام و اعیان، یعنی درست نه روز قبل از انتخابات سراسری ایرلند، علناً شكایت كرد.
با وجود شباهت های ظاهری، به زحمت می توان تقاوت های عمده ای میان این دو یافت. هر دو بیش از پنجاه سال سن دارند، طرفدار فوتبال هستند و اندكی به جناح چپ میانه كه ایدئولوژی برایشان چندان اهمیت ندارد، متمایلند.
اما تونی بلر نسبت به برتی آهرن سیاستمداری دارای شگردهای زیادی است و در دوبلین به خاطر این شگردهایش زبانزد است.
تربیت تائویسیچ اصلاً در حد مقام نخست وزیری نبود، او در مقایسه با تونی بلر سخنور ماهری نیست و دست كم تاكنون تنها نقطه قوتی كه می توان برای برتی آهرن در نظر گرفت، این است كه انسانی معمولی تصور می شود و ویژگی های فرهمند (كاریزماتیك) ندارد.
اما هر دو خوشحال هستند كه در پایان حیات سیاسی شان پیمان سازش در ایرلند منعقد شد اما رهبران ایرلند برای دستیابی به سازش عملی كردن فرایند صلح ساعت های متمادی كار كردند.
حتی برتی آهرن در زمان به خاكسپاری مادرش به بلفاست بازگشت، تا برای توافقنامه (جمعه نیك) به مذاكره بنشیند.
بلر بازی عراق را باخته است اما برای حفظ اعتبار سیاسی خود می خواهد برگ صلح ایرلند را در دست داشته باشد. گویی او چنین روزهای سخت را دیده بود كه حتی در بحبوحه بسیج كردن نیروها برای جنگ در عراق، ملاقاتش با گروه های سیاسی برای ایجاد صلح در ایرلند شمالی را قطع نمی كرد.
تونی بلر گفته كه او برای سه دوره كامل در رأس قدرت نخواهد بود، برتی آهرن نیز اظهار داشت كه حتی اگر مردم او را به قدرت بازگردانند، سه دوره كامل قدرت را در دست نخواهد داشت.
او درگیر رقابت انتخاباتی دشواری است كه در آن تردیدها و سؤال هایی درباره وضع مالی و خرید خانه اش مطرح شده بود، ولی او هرگونه خلافی را انكار می كند.
همزمان با ترك صحنه سیاسی از سوی بلر، تائویسیچ نیز این مطلب را خاطرنشان كرد كه كناره گیری او خیلی دور نخواهد بود.اما هر دوی آنها امیدوارند كه نسل آینده دست كم موفقیت هایشان در ایرلند شمالی را در برقراری سازش در ایرلند فراموش نكنند.

منبع:B.B.C NEWS
ترجمه: مریم نبی زاده

منبع : روزنامه ایران