اکستازی و اثرات آن

مردن در سرخوشی
این روزها جوانان را خطری تهدید می كند كه خطرناكتر از هر افیونی است. جوانانی كه در نزدیكی من و تو، زندگی می كنند، در محفل های شبانه جمع می شوند و با موزیك تند غربی تا صبح به پایكوبی می پردازند، تا همه چیز و همه كس و حتی خود را فراموش كنند.
آنها دست افشانی و پایكوبی می كنند و شاد و خندانند بدون آن كه بدانند چه به روز خود می آورند، آنها بی خیال زندگی شده اند و به خاطر فرار از مشكلات، سختی ها و تنهایی به جمع دوستان و ماده مخدری با عنوان گول زننده قرص شادی رو آورده اند.این ماده محرك زا، اكستازی یا MDMAنام دارد كه در فرهنگ لغت به شادی عمیق معنا شده است. اما برخلاف عنوانش بعد از چندین بار مصرف منجر به افسردگی و كاهش هیجانات لذت بخش می شود.مصرف حتی یكبار آن اثرات تخریبی شدیدی روی مغز گذاشته و سیستم عصبی را تخریب مِی كند. با توجه به عوارض و اثرات سوء اجتماعی این ماده لازم است عموم مردم، والدین و خصوصاً مددكاران اجتماعی نیروی انتظامی با علائم و اثرات این ماده آشنایی داشته باشند.
شكل های رایج اكستازی
این ماده در آمریكا به صورت قرص های خوراكی، آدامس های جویدنی، كپسول و مواد تدخینی و تزریقی موجود است. قیمت هر قرص بین ۱۰ تا ۳۰ دلار است. در ایران این قرص بین ۴ تا ۲۰ هزار تومان (به طور متوسط ۱۰ هزار تومان) خرید و فروش می شود. این ماده با مارك های مرسدس بنز، میتسوبیشی، S، KO صلیب و ... در بازار عرضه می شود. به علت تولید راحت و آسان این ماده در حال حاضر امكان ساخت آن در آزمایشگاه های غیرقانونی و «زیرپله ای» داخلی نیز وجود دارد كه البته با توجه به تركیب آن با مواد اضافی غیر استاندارد مصرف آن در ایران دارای عوارض شدیدتری نیز شده است، اثرات اكستازی ۲۰ تا ۹۰ دقیقه بعد از مصرف ظاهر می شود و حدود ۲ تا ۳ ساعت در بدن باقی می ماند و سپس كاهش می یابد. این اثرات ممكن است تا ۲۴ ساعت در بدن باقی بماند.
اكستازی چیست؟
دكتر مصطفی حمدیه روان پزشك و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی می گوید این فرآورده كه نام شیمیایی آن ۳ و ۴ میتلن دی اكسی متامفتاسین است از روغن گیاهی به نام Sassafras به دست می آید. این دارو تحت عناوین دیگری مثل Eve، E، Adam، n، ntc و به شكل قرص های گرد یا بیضی در رنگ های سفید، زرد، قهوه ای، صورتی و ... كه بر روی آن تصاویر فانتزی و با اسامی مثل X و ... بصورت برجسته حك شده است در بازار عرضه می شود.
اكستازی دارویی سفید رنگ، بدبو، تلخ مزه است و به راحتی در آب حل می شود و به شكل های قرص كپسول، آدامس، شیاف، نوشابه و پودرهای طعم دار تولید و عرضه می شود.این قرص ها سه دسته اند. دسته اول قرص هایی كه آخرشان به پام ختم می شود مثل دیازپام، دسته دوم قرص های باربیتول ها و دسته سوم كاربامات ها هستند. مشتق های این مواد شیمیایی PMA,POB,MA هست.در ایران این دارو به نام قرص شادی شناخته شده است و در انگلستان به داروی عشق شهرت دارد. این ماده در سال ۱۹۱۴ در آلمان و به عنوان كم كننده اشتها مورد استفاده قرار گرفت.به علت اثرات سوء آن به سرعت از رده مصرف خارج شد. در دهه ۷۰ میلادی این دارو كاربرد مجدد یافت و در روان درمانی برای كمك به بیماران در بیان احساساتشان استفاده شد كه با اثبات اثرات مضر جانبی آن بر روی مغز حیوانات آزمایشگاهی در سال ۱۹۴۸ از رده خارج و مصرف آن نیز در آمریكا ممنوع اعلام گردید. در سال های اخیر مصرف این ماده در آمریكا در پارتی های شبانه موسوم به (RAUES) به شدت افزایش یافته به طوری كه موجب نگرانی دولت آمریكا شده است. در دوره زمانی خاصی در اروپا از این ماده برای كاهش مصرف مواد مخدر دیگر از جمله هروئین استفاده می شد. در اروپا در سال ۱۹۹۵ مصرف این ماده از پانصد هزار قرص به سی میلیون عدد در سال ۱۹۹۷ رسیده است. مصرف این قرص ها در ایران به خصوص در یكسال اخیر در پارتی های شبانه به شدت افزایش یافته است
اثرات و عوارض اكستازی
موادی در مغز به نام سروتوتین وجود دارد . با مصرف اكس مواد مذكور در سیستم اعصاب و مغز آزاد شده باعث تحریك سیستم مغز می شود و سیستم مغز را در درازمدت مختل می كند. سلول های مغزی و اعصاب در بدن از جمله سلول هایی هستند كه در صورت صدمه و تخریب برخلاف سلول های پوست، كبد، استخوان و .... مجدداً بازسازی نمی شوند.
اثراتی كه غالباً فروشندگان این مواد برای بازارگرمی و اغوای مشتریان آن را ذكر می كنند به شرح ذیل است:
۱- افزایش احساس خوب بودن
۲- ایجاد انرژی زیاد در فرد به دور از هر گونه خستگی
۳- احساس تمایل و تعلق به دیگران
۴- دست و دلبازی
۵- احساس تجربیات و حالات بی پروا و توهم گسسته
۶- عدم تشخیص فاصله ها و ارتفاع كه بعضاً موجب سقوط فرد می گردد.
عوارض حاد و مضر اكستازی كه غالباً فروشندگان چیزی در این رابطه به مصرف كنندگان نمی گویند عبارتند از:
۱- اختلالات بینایی
۲- كاهش اشتها
۳- حركات غیرطبیعی چشم
۴- توهمات بینایی
۵- گشاد شدن مردمك این افراد (با وجود كم بودن نور مجبور به استفاده از عینك های آفتابی در شب هستند كه علت آن تحریك پذیر شدن به نور حتی ضعیف می باشد.)
۶- تغییر در تعادل دمای بدن
۷- قفل شدن فك (افراد مصرف كننده مجبور به مصرف آدامس هستند.)
۸- تمایل شدید برای مصرف آب
۹- لرزیدن، عصبی شدن و عدم تمایل برای استراحت
۱۰- تمایل شدید (روانی) برای مصرف مجدد این ماده پس از افت تأثیر اولیه
اما اثرات منفی شدیدی كه پزشكان در معاینات بالینی از مصرف كنندگان این ماده مشاهده كرده اند عبارت است از:
۱- عوارض شدید و غیرقابل برگشت در مغز به خصوص مناطق مربوط به حافظه و تمركز
۲- اختلال خواب، كابوس های شبانه، حملات ناگهانی اضطراب
۳- انقباض شدید فك و پارگی زبان در اثر فك زدن (باز و بسته شدن شدید فك)
۴- افزایش دمای بدن
۵- تهوع و استفراغ
۶- سردرد، سرگیجه و تشنج
۷- افت شدید خلق در روزهای پس از مصرف اثرات مزمن
۸- آسیب كبدی
۹- صدمه به اعصاب مغزی
۱۰- بزرگ شدن پستان در مردان

مصرف اكستازی در دختران و زنان جوان به علت میزان بالای هورمون های جنسی زنانه در بدن موجب تحرك پذیری بیشتر عضلات قلب می شود و خطر عوارضی چون حمله قلبی و تشنج را بالا می برد.
درمان
هیچ پادزهری برای مقابله با اكستازی وجود ندارد. جهت درمان معتادین به این ماده به روان درمانی و كار سخت گروه درمانی نیاز است.
خطر
برابر با بررسی های به عمل آمده پرخطرترین عارضه جانبی این مواد بروز رفتارهای پرخطر و حفاظت نشده جنسی و بی پروایی است كه در نهایت می تواند منجر به افزایش عفونت های آمیزشی مخصوصاً ایدز شود.طی چندین مطالعه كه در نقاط مختلف جهان به عمل آمده بدون استثنا همیشه رابطه ای مستقیم بین مصرف این مواد و شیوع ویروس ایدز مشاهده شده است.
اكستازی در ایران
آمار دقیقی از زمان ورود مصرف قرص های اكستازی در ایران وجود ندارد، اما اولین بار رئیس مركز مبارزه با مواد مخدر از كشف قابل توجهی مواد مخدر صنعتی در سال جاری در كشور خبر داد.
سردار ابویی گفت كه در سال های گذشته این مواد از طریق برخی افراد كه به كشورهای اروپایی سفر می كردند به میزانی محدود برای استفاده در شب نشینی ها وارد می شد اما امسال به میزان بیشتری وارد كشور شده است و پس از چندی خبرگزاری مهر به نقل از ارزیاب گمرك فرودگاه مهرآباد تهران نوشت مقدار ۳ كیلو و ۵۵۷ گرم قرص اكستازی در قالب ۱۲ بسته از یك مسافر در چمدانش جاسازی كرده بود كشف و ضبط شد.وزارت بهداشت و درمان در این زمینه تنها به اظهار نظر رئیس پیشگیری و سوء مصرف مواد مخدر این وزارت اكتفا كرد. وی گفت: تا چند ماه دیگر قانون برخورد با عوامل قاچاق، توزیع و مصرف مواد شیمیایی و روان گردان تدوین و اجرا می شود. دكتر وزیریان دسترسی آسان و ارزان بودن این مواد و ناشناخته بودن آنها را از دلایل مصرف بی رویه و قاچاق این ماده از مرزها دانست و افزود: به دلیل نبود شناخت كامل از مواد محرك زای شیمیایی در بین پزشكان و كاركنان پزشكی قانونی بسیاری از موارد مرگ و میر ناشی از مصرف این مواد نیز مخفی باقی مانده است.كلام آخر اینكه اكنون با ورود این داروهای جدید نگرانی های جامعه به معضل اعتیاد دو چندان گشته است و این مسئله اگر با اهمیت تر از مباحثی چون اشتغال و ازدواج نباشد بی شك به اندازه همین ها اهمیت دارد اینكه مسئولین و برنامه ریزان كشور تا چه حد این معضل را در دستور كار خویش قرار داده اند.و اینكه اجرای پروژه هایی چون نوروز تا چه میزان می تواند در نجات جوانان ما از چنگال شوم اعتیاد سنتی و مدرن موفقیت داشته باشد باید با دغدغه و دقت انتظار كشید.در پایان می توان گفت با مصرف قرص های اكستازی هیچ چیز در زندگی تغییر نمی كند، جز لحظه ای كه در آن هستی و حاصل این لحظات شاد دروغین، سال ها زندگی غمبار است.

نویسنده : فاطمه رشیدكرشان- سیده زهرا میراسماعیلی

منبع : روزنامه همشهری