ایران واقعی و ۱+۳ صندوق

۲۲ خرداد ۱۳۸۸ مردم ایران در برابر چهار صندوق می ایستند و برگه های خود را به نشانه انتخاب راه و روش آینده کشور به یکی از آنها می ریزند. اگرچه هنوز جامعه ایرانی از شاخص های تحول و تجدد کامل به دور است و همچنان به مشق دموکراسی مشغول است، اما به باور ما انتخابات دهم سرنوشت دموکراسی را در این مملکت تعیین می کند.
بعد از انجام تبلیغات نامزدها و طرح شعارها و برنامه های ایشان می توان این گونه تفسیر کرد که با وجود سوق یافتن تمایل مردم به فضایی دوقطبی و احتمال پیروز شدن یکی از میان میرحسین موسوی و محمود احمدی نژاد، حتی در صورت اقبال نسبی به کروبی و رضایی بازهم شاخصه های تازه ای برابر جامعه ایران متصور خواهد بود.
از میان چهار نامزد انتخابات، سه نفر از افراد با سابقه انقلابی و متعلق به نسل اول انقلاب اسلامی هستند که هر یک به نوعی از دل ساختار ابتدایی جمهوری اسلامی و مدرسه امام خمینی رشد کرده اند و نفر چهارم محمود احمدی نژاد پرورده نسل دوم و نماینده مفسران رادیکال از انقلاب است.
احمدی نژاد از سال ۸۴ تا کنون بر مسند اجرایی کشور تکیه زده و امکانات فراوانی برای بقای قدرت خود در چهار سال آینده و نابودی سایر تفسیرها و نگره های منبعث از جمهوری اسلامی مهیا کرده است. مطابق آنچه شواهد نشان می دهد و نامزدها نیز بارها اعلام کرده اند حضور سه نامزد مخالف دولت نهم در این دوره بر اساس خطری بوده که کشور را دربر گرفته و سه نامزد منتقد تصمیم گرفته اند با ورود به صحنه انتخابات، روند ناموزون موجود را قطع کنند.
حتی محسن رضایی که از دنده اصولگرایی بلند شده و اطرافیانش را اصولگرایان معتدل و متخصص تشکیل می دهد، ادامه سیاست های احمدی نژاد را به سقوط کشور در پرتگاه تعبیر کرده است. مناظره تلویزیونی رضایی - احمدی نژاد که بی هیچ شبهه ای، توخالی بودن دیدگاه های دولت نهم را در پیش روی مردم گذاشت، تردیدهایی را حتی در میان اردوگاه اصولگرایان ایجاد کرده است که احتمال ماندن احمدی نژاد را در مسند ریاست جمهوری کاهش داده است.
عقلای نسل اول انقلاب متوجه انحرافاتی عمیق و خطرناک در روند اجرایی کشور شده اند. کروبی ، موسوی و رضایی در صورت بندی فعلی سیاسی ایران هر کدام متعلق به نحله ای جدا هستند و دلیل آمدن آنان به میدان رقابت، چیزی جز تغییر شرایط موجود نیست. محسن رضایی با اعتقاد به انقلاب اقتصادی آمده است. او یکی از منتقدین سرسخت احمدی نژاد در امور اقتصادی و امنیت اقتصادی است. کروبی بیشتر از منظر توسعه سیاسی و آزادی ها و حقوق شهروندی احساس خطر می کند و موسوی تمام قد به مقابله با احمدی نژاد برآمده است. او ۲۰ سال خارج از عرصه اجرایی نظام بوده است ولی مشاهده روند رو به افول نظام در داخل و خارج و ظاهرنمایی های دولت باعث شده است تا حجت را برای ورود خود تمام شده تلقی کند.
هر یک از نامزدهای منتقد فعلی، جنبه هایی از کج روی ها و انحرافات دولت نهم را در پیش روی مردم افشا کردند و رئیس دولت نیز ناتوان از پاسخگویی، دست به فرافکنی و اتهام زنی به ادوار گذشته زد.
جامعه ایران برای نخستین بار به طور شفاف متوجه عمق ضعف های دولت احمدی نژاد شده و خطرات آینده خود را فهمیده است. در مناظره ای که به طور مستقیم از تلویزیون ایران پخش شد، محمود احمدی نژاد از پاسخ دادن به محسن رضایی درخصوص برنامه های آتی اقتصادی خود و برون آوردن کشور از وضعیت بحرانی و رو به سقوط فعلی طفره رفت. او در برابر موسوی هم به جای پاسخ به سوالات و انتقادات، شروع به اتهام زنی علیه دولتمردان پیشین کرد و در مقابل کروبی نیز چنین روشی را ادامه داد.
با همه اینها عموم مردم اکنون از واقعیت آنچه در این چهار سال رخ داده به طور کامل مطلع شده اند. تا پیش از شروع مناظره ها، عدم دسترسی جامعه به رسانه های آزاد و شبکه های خصوصی و عدم استقبال آنان از مطبوعات مستقل موجب شده بود تا اصلاح طلبان نسبت به نبود اطلاع رسانی شفاف نگرانی داشته باشند و همین عامل را در کنار امتیازات موقتی که دولت در اختیار توده های مردم - بویژه روستاییان - گذاشته است، موجب ناآگاهی مردم و رای دوباره آنان به محمود احمدی نژاد شود.
این بار در انتخابات ریاست جمهوری ایران اتفاقاتی افتاد که جامعه برای اولین بار در برابر اطلاعاتی واقعی قرار گرفت و اقشار مختلف توانستند دلایل بی ثباتی و رکود اقتصادی و انزوای ایران را در جهان به گوش و چشم بشنوند و ببینند و این بار آگاهانه تر از هر دوره ای دست به انتخاب بزنند.
حالا اینکه جامعه در چنین شرایطی آگاهانه به حفظ وضع موجود رای بدهد و یا خواهان توقف این روند و ایجاد تغییر شود، معنای متفاوتی خواهد داشت. درواقع این بار آرای مردمی بار محتوایی و کیفی دارد. اگر هر کس غیر از احمدی نژاد از صندوق های چهارگانه بیرون بیاید به معنی این است که جامعه برای تحولات و گذر از خطر اسب خود را زین کرده و خواهان ادامه وضع موجود نیست. اما چنانچه در صورت بی اعتنایی به سه نامزد منتقد، بار دیگر احمدی نژاد موفق به کسب آرای مردمی شود، باید به این نتیجه رسید که این بار جامعه بطور شفاف در معرض واقعیات قرار گرفت اما خواستار تغییری در اطراف خود نشد و به سویه های رادیکال دولت نهم اقبال بیشتری نشان داد.
تحلیلگران سیاسی در داخل و خارج ایران معتقدند که فضای انتخابات ایران بار دیگر دوقطبی شده است. رقابت اصلی میان موسوی و احمدی نژاد است اما می توان گفت بیشتر آرای رضایی و کروبی نیز در صورت کشیده شدن انتخابات به مرحله دوم، به سبد موسوی سرازیر خواهد شد.
می گویند توده های مردم به خصوص در شهرستان ها و روستاها گرایش به احمدی نژاد دارند و طبقات متوسط شهری از ورود موسوی استقبال کرده اند. البته این کلیت ماجرا نیست چرا که هم احمدی نژاد آرایی از برخی لایه های شهرنشینان را دارد و هم موسوی به دلیل سابقه اداره کشور در زمان جنگ و توجهش به مقوله اقتصاد از جایگاهی در میان اقشار مستضعف برخوردار شده است.
ساعاتی دیگر باید منتظر ماند و نتیجه نهایی انتخابات را شنید. کشیده شدن انتخابات به مرحله دوم برای احمدی نژاد حکم شکست را خواهد داشت. او حتی اگر در مرحله دوم پیروز شود، دولت او دولتی حداقلی با حمایتی متزلزل و توسل به تخلفات احتمالی است. احمدی نژاد برای تایید گرفتن از جامعه، برای اثبات حقانیت خود و برای اثبات عملکرد چهارساله اش نیاز به پیروزی قاطع در مرحله اول دارد و هر اتفاقی غیر از این، نشان دهنده عدم مقبولیت وی و برنامه هایش نزد جامعه است که دوره آتی او را با دشواری ها و مخالفت های بسیاری همراه خواهد کرد.
احمدی نژاد در صورت پیروزی در انتخابات موجی از مخالفان و معترضان داخلی خواهد داشت که دست او را برای پیش بردن امور داخلی و خارجی خواهد بست. اگرچه این نیز گفتنی است که پیروزی موسوی یا هر یک از نامزدهای منتقد به معنی روزگار بی دردسر آنان نخواهد بود و دولت های سایه و گروه های رادیکال که در این چهار سال قدرت و سامان دهی دولتی یافته اند، در صدر مخالفان موسوی و و حامیانش قرار خواهند گرفت.
با این همه حرف اول را در انتخابات سرنوشت ساز دهم، ملت ایران خواهد زد. این انتخابات جایگاه و رفتار آینده ایران را به دنیا معرفی می کند. جهان بعد از این انتخابات نه فقط با دولت که با مردم ایران مواجه خواهد شد؛ مردمی که یا - به درست یا غلط - سیاست های اقتصادی و رفتارهای سیاست خارجی دولتمردانشان را می پسندند و یا تحولی اساسی در این ساختار را خواهان اند. ایران بعد از ۲۲ خرداد یا پس از مرحله دوم انتخابات، ایران واقعی خواهد بود.

نویسنده : جواد ماه‌زاده

منبع : دیپلماسی ایرانی