وقتی در پیشگاه خدا مسئول می شویم

خداوند برنامه زندگی ما را به پیامبرانش فرموده و آنها این برنامه را برای ما آورده اند خداوند حتی یك لحظه هم بشر را بدون راهنما و پیامبر رها نكرده است زیرا اولین انسانی را هم كه آفرید پیامبر بود.
به نظرم انسان ها دو بار متولد می شوند! یك بار زمانی كه از مادر زاده می شوند و یك بار وقتی كه به سن عبادت می رسند. در تولد اولی تو هیچ مسئولیتی نداری، پرسشی برایت ایجاد نمی شود، برای پاسخ دادن به هیچ سئوالی كوشش نمی كنی، بلكه همیشه برآورده شده ای. تولد تو یك دنیا شادی است و شعف. نامی برایت می گذارند و تو محمد می شوی و شاید فاطمه یا هر نام زیبای دیگر. اما ۹ یا ۱۵ سال دیگر- به دختر یا پسر بودنت بستگی دارد- تو باز هم متولد می شوی، اما این بار تولدت یك اتفاق معمولی و ساده نیست، بزرگی یك تكلیف است، یك مسئولیت؛ همراه با پرسش هایی كه به ذهنت می رسند و تو برای پاسخ دادن به هر یك باید كوشش كنی. دیگر بستان كار نیستی. تو بنده ای! بنده خداوند در معنای خاص خود، عبدی كه با جشنی بزرگ و زیبا، حلقه بندگی را به گوش می كند و این است مقدمه تكلیف، به راستی، سن تكلیف چه معنایی دارد؟
● سن تكلیف چه معنایی دارد؟
▪ سن تكلیف یك معنای نظری دارد و یك معنای عملی. یعنی انسان ها وقتی به این سن می رسند، یك سری مطالب را باید بفهمند، یاد بگیرند و معرفت پیدا كنند. از طرف دیگر یك سری كارها را باید انجام دهند و به آنها عمل كنند.
در بعد نظری انسان باید به این مطلب برسد و معرفت پیدا كند كه خالق ما خداست، خدا ما را خلق كرده و او همه كاره ماست، روزی دهنده و پناهگاه و فریادرس ماست. اوست كه همه نیازهای ما را برطرف می كند(گاه از طریق پدرو مادر، گاه از طریق دیگر) و او سرپرست واقعی ما و پدر و مادر ماست. پس در این بعد، مسأله تكلیف آشنایی درست و رفاقت جدیدی با خداست.
در بعد عملی باید ببینیم خدایی كه ما را خلق كرده، از ما چه انتظاراتی دارد و برنامه اش برای زندگی ما چیست؟ قطعاً خلقت خدا حكمت دارد و هدف این است كه ما رشد كنیم و به مقامات بالاتر برسیم و از خدا جایزه بگیریم.
ما می گوییم خداوند رحمان و رحیم است. رحمان یعنی این كه خداوند به ما حیات بخشیده، پدر و مادر داده و امكانات مختلف در اختیارمان گذاشته و روزی ما را از طرق مختلف فراهم كرده است و با خلقت ما به ما لطف كرده است و با تربیت ما طبعاً انتظار دارد كه از رحمت بی كرانش برخوردار شویم. در این جا می گوییم خدا رحیم است، یعنی اگر از امكاناتی كه در اختیار ما گذاشته درست استفاده كنیم و عمل صالح انجام دهیم، خداوند در دنیا و آخرت به ما پاداش می دهد، و ما از جوایز الهی بهره مند می شویم.
● ما چگونه می توانیم بفهمیم كار خوب و عمل صالح چیست؟ آیا خودمان می توانیم تشخیص بدهیم؟
▪ با یك مثال مطلب را بیان می كنیم: آیا یك كودك در زندگی اش نیاز ندارد از پدر و مادر كمك فكری بگیرد؟ مسلماً نیاز دارد، زیرا پدر و مادر علم و تجربه بیشتری نسبت به او دارند. پس در كل زندگی همیشه نیاز به كسی داریم كه علمش از همه ما و حتی پدر و مادر ما بیشتر است. خداوند كه ما را، پدرو مادر ما را و همه چیز را خلق كرده، مصلحت زندگی مخلوفات خود را بهتر از هر كسی می داند. خداوند خودش در سوره «ق» این مطلب را بیان نموده است. ما انسان را خلق كردیم و از درونیات انسان بهتر از خود او خبر داریم و می دانیم چه چیزهایی در دل او می گذرد. ما از رگ گردن به خود انسان نزدیك تریم (بنابراین مصلحتش را بهتر از خودش می دانیم.»
آیا كسی كه شما را خلق كرده برنامه زندگی را بهتر از شما نمی داند؟ این خداست كه همه چیز را می داند و اگر او نخواهد شما هیچ نمی دانید.
بنابراین اگر می خواهیم برنامه زندگی خود را بفهمیم و تشخیص دهیم كه چگونه عمل كنیم؟ به راهنمایی خدا نیاز داریم و باید به دستورات او عمل كنیم.
● سخن خدا و برنامه خدا را از كجا باید بشنویم و یاد بگیریم؟
▪ طبیعتاً از پیامبران الهی، زیرا خداوند برنامه زندگی ما را به پیامبرانش فرموده و آنها این برنامه را برای ما آوردند. خداوند حتی یك لحظه هم بشر را بدون راهنما و پیامبر رها نكرده است، زیرا اولین انسانی را كه آفرید، پیامبر بود. حضرت آدم(ع) كه جد همه ماست، پیامبر بود و این هم لطف خداست كه همه ما را در خانواده پیغمبر به دنیا آورده است. پس از حضرت آدم(ع) پیامبران یكی پس از دیگری آمدند و بشر را هدایت و راهنمایی كردند تا رسید به زمان پیامبر آخرالزمان و پیامبر خاتم كه آخرین پیامبر خداست و او كامل ترین برنامه زندگی را آورد، زیرا انسان ها در طول زمان فهم و شعور و معرفت پیدا كردند و به حدی رسیدند كه لیاقت آخرین پیامبر و كاملترین برنامه را پیدا كردند.
● آیا سخن همه انبیا و همه ادیان شبیه یكدیگر است؟ مشتركات ادیات مختلف چیست؟
▪ ادیان الهی هم در اصول اعتقادات، و هم در دستورات عملی (فروع دین) مشترك بوده اند. اصول دین یعنی توحید، معاد و نبوت. همه ادیان الهی این سه اصل را اعلام كردند، همه آنها ما را با خدا آشنا كرده اند، به ما گفته اند پس از مرگ زندگی بالاتر و مهم تری در انتظار ماست، و همچنین لزوم وجود پیامبران الهی را تذكر داده اند.
در فروع دین و دستورات عملی نیز همه ادیان پیام های مشتركی داشته اند. اولین دستور مشترك، نماز است كه در تمام ادیان وجود داشته است. نماز عبادتی است كه دارای سه جزء اصلی است، قیام، ركوع و سجده. و این نوع عبادت در تمام ادیان وجود داشته است، فقط ممكن است ذكر قیام و ركوع و سجود تفاوت داشته باشد، وگرنه اصل نماز به این شكل در همه ادیان الهی مشترك است، حتی از همان اول خلقت حضرت آدم(ع) خانه كعبه را بنا نهاد تا قبله گاه انسان ها باشد برای نماز، و حضرت ابراهیم(ع) نیز آن را بازسازی كرد.(فقط در یك دوره موقت بعد از حضرت موسی(ع) و زمان حضرت داوود و حضرت سلیمان تا زمان پیامبر ما به طرف بیت المقدس نماز می خواندند، كه دوبار در زمان پیامبر خاتم(ص) قبله به سوی كعبه برگشت كه قبله گاه اصلی از اول خلقت بود.)
دستور مشترك دیگر بین ادیان، زكات است، یعنی دادن حق فقرا و مساكین از اموال كسانی كه خداوند آنها را بیشتر بهره مند كرده است.
روزه نیز در تمام ادیان الهی واجب بوده است، زیرا خداوند خود فرموده: «كتب علیكم الصیام كما كتب علی الذین من قبلكم» روزه بر شما واجب شد همان طور كه برگذشتگان واجب شده بود. حج، جهاد، امر به معروف و نهی از منكر، و تولی و تبری نیز در تمام ادیان مطرح بوده و برایشان واجب بوده است.
پس می بینیم ادیان مختلف هم در اصول دین مشترك بوده اند، هم در فروع دین. فقط در اسلام كه آخرین و كامل ترین دین است، این برنامه ها نیز به كامل ترین شكل بیان شده است.

راضیه محمدزاده

منبع : روزنامه کیهان