روش‌های خود میزانی در کاهش اضطراب

بیماران مبتلا به اضطراب معمولاَ نمی‌دانند كه چگونه خود را آرام نمایند. با شناخت فزاینده از تأثیر اضطراب و استرس به عنوان عاملی مهم در بیماری‌ها ، جا دارد كه روشهایی در مورد مهار اضطراب بیان شود. در این قسمت ، معلومات فعلی در مورد تأثیر سه روش عمدهٔ خود میزانی (Self-Regulation) یعنی آرامسازی ( Relaxation ) ، بیو فیدبك ( Biofeedback ) و مراقبه ( Meditation) را بررسی می‌نماییم.
Relaxation برای رفع تنش عضلات به كار می‌رود.همهٔ مردم آگاهند كه رفع تنش و كشش عضلانی به نوعی با كاهش اضطراب رابطه دارد. اساس روش آرامسازی ، اولین بار توسط Jacobson شرح داده شد. متد جاكوبسون برای رفع تنش پیشرونده ، متكی بر سفت كردن و شل كردن سیستماتیك گروههای عضلانی است كه از پا شروع شده و تمام بدن را فرا می‌گیرد. برای اجرای این روش ، مكانی ساكت و بدون مزاحمت نیاز است.
روش رفع تنش ممكن است در بیماران درونگرا بیشتر از برون گرایان با موفقیت روبرو شود. بعلاوه برخی از بیماران برونگرا ضمن شركت در بیوفیدبك ( در ادامه توضیح خواهد داده شد ) عملا‏‎َ مضطرب تر شده و علائم ناراحت كننده نظیر ترس و ار دست دادن كنترل پیدا می‌كنند.
البته اگر شل كردن عضلات فقط تغییرات عضلانی ایحاد كرده و تغییرات سوماتیك و دیگر تغییرات شناختی را به وجود نیاورد ، تأثیر آن در درمان اضطراب بسیار محدود خواهد بود.
در روش الكترومیوگرافیك بیوفیدبك ، كار یك پله فرا تر رفته و فرد با بالا رفتن سطح آگاهی‌اش از تنش عضلانی ، به رفع تنش سریعتری نائل می‌گردد. در این روش اطلاعات دقیقی از پتانسیل‌های الكتریكی گروه‌های خاص عضلات در اختیار شخص قرار می‌گیرد و رفع تنش عضلانی را تسهیل می‌كند. تمامی اعمال بیوفیدبك، اطلاعات بیولوژیكی را كه بطور عادی قابل وصول نیست به فرم‌های مختلف از جمله تون‌های قابل شنیدن ، چراغ یا اعداد قابل رؤیت برای شخص فراهم می‌كند. با استفاده از این اطلاعات ، شخص در موقعیتی قرار می‌گیرد كه بتواند حالات بیولوژیك را تفییر داده و feedback دائمی در مورد موفقیت یا شكست نسبی فعالیت‌های خود دریافت می‌كند. البته این روش برتری چندانی نسبت به دیگر روشها ندارد ولی اعتبار این روش تكنیكی ، میتواند عامل مهمی برای پزشك در جلب بیمارانی باشد كه به سایر انواع درمان‌ها مقاوم هستند یا علاقه‌ای نشان نمی‌دهند.
روش مراقبه یا مدیتیشن قرنها به عنوان متدی برای تغییر حالات روحی مورد استفاده قرار گرفته است. اندیشه با مراقبه ماوراء جهان مادی ( TM ) كه بوسیله ماهاریشی ماهش یوگی معروفیت یافت ، در حال حاضر یكی از روش‌های معمول مراقبه است.
مهارت یافتن در این روش مستلزم تمرین طولانی مدت است و طی این روش به فرد آهنگ خاصی داده می‌شود ( Mantra ) كه ظاهراَ دارای اهمیت فردی باید بوده باشد. تمرین مشتمل است بر روزی ۲ بار به مدت ۲۰ دقیقه در وضعیتی راحت نشستن در حالیكه چشم‌ها بسته است و تمركز بر روی آهنگ داده شده بطور مداوم حفظ می‌شود.
▪ در مراقبه كننده‌های با تجربه، تغییرات فیزیولوژیك گزارش شده در ضمن تمرین عبارت است از :
۱) كاهش مصرف اكسیژن
۲) دفع
Co(.۳- دفعات تنفس
۴) تهویهٔ دقیقه‌ای بدون تغییر در بهرهٔ تنفسی.
گزارشات ارائه شده مبنی بر كاهش لاكتات خون در ضمن مراقبه ، قابل توجه است ؛ چراكه كه مشاهده شده است بیماران مبتلا به اضطراب ، سطح لاكتات خونشان با استرس بالاتر می‌رود. بعلاوه تجویز لاكتات در افراد عادی هم ایجاد اضطراب می‌نماید.
طبق نظر مؤلفین ، احتمالاَ هر سه روش مورد مطالعه برای درمان اكثر بیماران مبتلا به اضطراب مزمن كه در طبابت روزمره مشاهده می‌شود ، ناكافی است چرا كه شروع واكنش رفع تنش خیلی كند بوده و بعلاوه افراد تحت مطالعه تماماَ كسانی بودند كه انگیزه قوی برای بهبود داشتند. این روشها را بطور خودآموز از روی نوارهای صوتی یا كتاب نیز می‌توان آموخت.
● درمان دارویی اضطراب :
تجویزداروهای ضد اضطراب یك پدیدهٔ مشخص در تمام دنیا است و تخمین زده می‌شود كه ۱۰ تا ۲۰% مردم برای رفع تنش و اضطراب بطور مرتب از دارو استفاده می‌كنند. طبق آمار سازمان غذا و دارو ( FDA ) در سال ۱۹۷۸ حدود ۱۰ میلیون آمریكایی از بنزودیازپین‌ها استفاده كرده اند.
▪ در ذیل به معرفی برخی داروهای آرام بخش و ضد اضطراب می‌پردازیم :
۱) بنزودیازپین ها : دیازپام ، كلر دیازپاكسید ، كلرازپات دی پتاسیم ، كلرازپات منو پتاسیم ، فلورازپام، لورازپام ، اگزازپام، پرازپام، تمازپام.
۲) داروهای بتا بلاكر : پروپرانولول.
۳) آنتی دپرسان‌ها : ایمی پیرامین.
۴) مهار كننده‌های منو آمین اكسیداز.

منبع : وبلاگ موسیقی درمانی، صوت درمانی