دب اکبر ( UMa) خرس بزرگ

▪زمان رسیدن به نصف النهار: ۳۱ فروردین ؛
مساحت : ۱۲۸۰ درجه مربع
دب اکبر همانند صورت فلکی جبار، شاید شناخته شده ترین و پرداستان ترین صورت فلکی محسوب گردد. این مجموعه نمایانگر یک خرس برای یونانیان باستان و همچنین بومی های امریکا بوده است. هفت ستاره روشنی که بخش اصلی خرس بزرگ را می سازد به نام گاوآهن یا گاری (ارابه) معروف است. [در اصطلاح فارسی به آن گاهی یغلاوی و یا آبگردان نیز می گویند].
▪ ستاره ها
آلفای دب اکبر به نام دوبه در عربی به معنای «خرس»است ، طیف آن از نوع III Ko با قدر ۸/۱ و فاصله ۷۵ سال نوری می باشد. دوبه و مراق (بتا) به نام ستاره های راهنما، برای یافتن ستاره قطبی هستند. ستاره زتا ( مئزریاعناق، ستاره وسطی دسته آبگردان) و ستاره ۸۰ خرس بزرگ یا «سها» به نظر جفتی می رسند، در حالی که هیچ ارتباطی با هم ندارند. مشاهده ستاره سهای کم فروغ، به وسیله اعراب و بومی های آمریکا، به عنوان آزمایش قدرت چشم انسان شناخته گردیده است. و عناق دارای طیف A۲V ، قدر ۳/۲ و فاصله ۵۹ سال نوری است. سها با طیف A ۵ V قدر ۴ فاصله ۸۲ سال نوری قرار گرفته است.
▪اجرام عمقی آسمان
در صورت فلکی خرس بزرگ، کهکشان های بسیاری وجود دارد. در فاصله ۱۲ میلیون سال نوری از ما کهکشان مارپیچی M۸۱ (یکی از درخشان ترین کهکشان های آسمان) با قدر ۷ قرار گرفته و M ۸۲ کهکشانی خاص با قدر ۸ است که ظاهراً انفجاری غول آسا در مرکز آن در شرق انجام است. M۱۰۱ یک کهکشان مارپیچی دوست داشتنی با قدر ۸ می باشد.
●دجاجه (CYg) قو
زمان رسیدن به نصف النهار: ۱۹ شهریور ؛
مساحت ۸۰۴ درجه مربع
دجاجه صورت فلکی روشن و وسیع است که هم یادآور نام سنتی خود یعنی قو بوده و هم اسم غیررسمی اش، صلیب شمالی را دارد. این صورت فلکی که پهنه ای از راه شیری را در تابستان پوشش می دهد دارای خوشه های ستاره ای فراوان به همراه سحابی های زیادی می باشد.
▪ ستاره ها
آلفای این صورت فلکی دنب است که در عربی معنای «دم» را می دهد. ستاره دنب بسیار نورانی و یک ستاره ابرغول ( از نوع A۲ Ia) است که با ما ۱۵۰۰ سال نوری فاصله دارد و قدر ظاهری آن ۳/۱ است. ستاره بتا یک دو تایی زیبا با نام منقار دجاجه، با فاصله ۳۹۰ سال نوری می باشد منقار دجاجه با چشم غیرمسلح همانند یک ستاره تکی با قدر ۱/۳ به نظر می رسد در حالی که با تلسکوپی کوچک می توان آن را به رنگ طلایی از نوع k۳III می باشد به اتفاق همدم آبی ضعیفش در طیف B۹V مشاهده کرد.
▪اجرام عمقی آسمان
M۳۹ یک خوشه باز از قدر پنجم با فاصله ۸۰۰ سال نوری تا زمین شامل ۲۵ ستاره در محوطه ای به قطر ۳۰ دقیقه قوسی است. NGC۶۸۷۱ هم خوشه ای باز با قدر ۵ با ۶۰ ستاره در منطقه ای به قطر ۱۳ دقیقه قوسی و به فاصله ۴۰۰۰ سال نوری تا زمین واقع شده، سحابی تور پرده (۹۵/۹۲/۹۶۰NGC ) باقی مانده وسیع یک ابر نواختر بزرگ است که در جنوب ستاره اپسیلون قو واقع است.۷۰۰۰ NGC ، سحابی آمریکای شمالی می باشد که در چند درجه ای شرق دنب قرار دارد. در شب های خیلی تاریک هر دو را می توان از درون دوربین های دو چشمی یا تلسکوپ های کوچک مشاهده کرد.
●دلفین (Del)
زمان رسیدن به نصف النهار : ۲۴ شهریور،
مساحت : ۱۸۹ درجه
دلفین از کوچک ترین صورت های فلکی آسمان است که به لحاظ شکل مشخص آن از دیرزمان مورد شناسایی قرار گرفته است. در اساطیر خیلی کهن حیوانات، دلفین به عنوان دوست و نجات دهنده خدایان و انسان ها معرفی شده است. برای یافتن صورت فلکی دلفین در آسمان، می توان ابتدا ستاره آلفای دجاجه (دنب) را پیدا کرد و سپس در ۳۰ درجه ای جنوب آن و بین ستاره های آلفای عقاب (طایر) و چهارگوش بزرگ اسب بالدار آن را یافت. با کمی تأمل می توان بدن کمانی شکل دلفین را با بخش بادبادکی ریز و همچنین دم آن را به سادگی تشخیص است.
▪ستاره ها
از ستاره آلفا به نام ذنب الدلفین و بتا به اسم ثانی الدلفین در کاتالوگ منتشره در سال ۱۸۱۴ در رصد خانه پالرمو(۱) نام برده شده است. طیف ستاره آلفا از نوع B۹ v ، قدر ۸/۳ و به فاصله ۱۷۰ سال نوری از ما قرار گرفته است. ستاره بتا دارای طیف f ۵III ، قدر ۸/۳ و فاصله ۱۱۰ سال نوری می باشد.
▪اجرام عمقی آسمان
۶۹۳۴ NGC یک خوشه کروی با قدر ۹ در پهنه ای به قطر ۵/۱ دقیقه قوسی و فاصله ۵۴۰۰۰ سال نوری است
● دلو ( Aqr) ریزنده آب
رسیدن به نصف النهار: ۱۸ مهر؛
مساحت ۹۸۰ درجه مربع
یکی از صورت های فلکی دایرهٔ البروج، دلو می باشد که شکلی است باستانی در آسمان و تحت نام های گوناگون شناخته می شود. این صورت فلکی نمایشگر مرد یا پسری است که از کوزه ای آب می ریزد. در بسیاری از اسطوره ها و افسانه ها، از جمله اسطوره سومری، این چهره گویای سیل و طوفانی جهانی، پیش از داستان سیل کتاب مقدس بوده است.
▪ستاره ها
ستاره آلفای این صورت فلکی به نام سعد الملک ( به معنای عربی سلطان سعادتمند) نامیده شده و دقیقاً بر روی استوای سماوی قرار می گیرد. این ستاره قدر سوم، درخشان ترین کوکب از این صورت فلکی کم فروغ است. نوع طیف آن G۲Ib در فاصله ۶۸۰ سال نوری از ما قرار دارد.
▪اجرام عمقی آسمان
یک خوشه ستاره ای قابل توجه به نام M۲ با قدر ۷ در چند درجه ای شمال ستاره بتا، در این صورت فلکی وجود دارد. در همان نزدیکی دو سحابی سیاره ای مستقرند. سحابی بزرگ تر به شماره ۷۲۹۳ NGC ، که به نام «سحابی حلزونی» معروف است در جنوب غربی ستاره «ساق» (دلتای دلو) قرار دارد. سحابی ۷۰۰۹ NGC از قدر هشتم که به لحاظ ظاهرش به نام «سحابی زحل» معروف شده ، در جنوب شرقی ستاره «سعد بالع» (اپسیلون دلو) قرار گرفته است.

۱-Palermo obwervatoty

منبع : واحد مرکزی خبر