توکیو به کدام سو می رود؟

یاسوئو فوکودا و طرفداران وی وضعیت دشواری را سپری می کنند. میزان اعتماد مردم نسبت به حزب حاکم ژاپن روز به روز کمتر می شود .این در حالیست که فوکودا هنوز در ترسیم سیستم جامع سیاست داخلی و خارجی توکیو ناکام ماند است.پس از استعفای جنجالی شینزوآبه از مسند نخست وزیری ژاپن،بسیاری از کارشناسان مسائل سیاسی ژاپن بر این باور بودند که جایگزینی فوکودا نیز تاثیری در بهبود وضعیت حزب حاکم ندارد.
فوکودا از همان ابتدای حضور خود به عنوان نخست وزیر توکیو با دردسرهای زیادی مواجه بود.اصلی ترین این دردسرها جبران عملکرد کابینه قبلی،یعنی شینزوآبه و ایجاد ارتباطی نزدیک با همسایگان ژاپن در خاوردور بود.
انتشار خبر شکست جان هاوارد و جایگزینی کوین راد در استرالیا،یکی از بدترین اخبار برای حزب حاکم توکیو بود.با جابه جایی قدرت در کانبرا،اصلی ترین متحد توکیو در خاوردور از دست رفت.هاوارد و کویزومی زوج مکملی یکدیگر در جهت حمایت از سیاستهای توسعه طلبانه کاخ سفید در خاوردور بودند.هم اکنون فوکودا به شدت با بحران عدم مقبولیت مردمی روبه روست و روز به روز بر شدت این روند افزوده می شود.نتایج آخرین نظرسنجی تلویزیون سراسری ژاپن (ان . اچ . کی ) نشان می دهد، میزان حمایت از دولت یاسوئو فوکودا نخست وزیر ژاپن کاهش یافته است .
،میزان حمایت از دولت فوکودا با سه درصد کاهش نسبت به نظرسنجی پیشین این شبکه تلویزیونی به سطح ۳۵درصد رسیده است .
میزان پاسخگویانی که اعلام کرده‌اند از دولت فوکودا حمایت نمی‌کنند با هفت درصد افزایش نسبت به نظرسنجی پیشین این شبکه به سطح ۵۵درصد رسیده است .مسائل و معضلات اقتصادی پیش روی دولت ژاپن نیز به اندازه ای گسترده هستند که هریک از آنها می توانند حکم پاشنه آشیل دولت فوکودا را داشته باشند.
به عنوان مثال، ۴۱درصد از پاسخگویان از پایان یافتن مهلت اجرای قانون مالیات بر بنزین در ۳۱ماه مارس ، استقبال کردند در حالی که ۵۱درصد از آن حمایت نکرده اند. طرح تمدید قانون مالیات بر بنزین و دیگر فرآورده‌های نفتی یکی از طرحهای جنجال برانگیز درمجالس نمایندگان و مشاوران ژاپن (دیت ) است که باوجود تلاش دولت برای تصویب آن ،احزاب مخالف به رهبری حزب دمکراتیک ، بزرگترین حزب مخالف دولت که اکثریت در مجلس مشاوران را در اختیار دارند با آن مخالفت می‌کنند. به دنبال تصویب نشدن طرح تمدید این قانون از اول آوریل بهای بنزین به ازای هر لیتر حدود ۲۵ین کاهش یافت .
بر اساس این نظرسنجی ۵۸درصد از شهروندان ژاپنی موافق استفاده از درآمد ناشی از مالیات بر بنزین و دیگر فرآورده‌های نفتی در ساخت جاده ها و بزرگراهها در این کشور هستند در صورتی که ۳۴درصد مخالف آن هستند. در خصوص زمان انحلال مجلس نمایندگان ژاپن و رای‌گیری مجدد برای انتخاب نمایندگان جدید، ۳۹درصد پاسخ دادند که بهترین زمان برای این کار پس از برگزاری نشست سران هشت کشور صنعتی عضو گروه هشت در ژاپن است .
نشست هشت کشور بزرگ صنعتی عضو گروه هشت متشکل از ژاپن ، آمریکا ، روسیه ، کانادا، فرانسه ، ایتالیا ، انگلیس و آلمان ، در ماه ژوئیه سال جاری میلادی (تابستان امسال ) در استان هکایدو در شمال ژاپن برگزار می‌شود بر اساس این نظرسنجی تعداد کمی از پاسخ‌دهندگان به این نظرسنجی ، حمایت خود را از حزب حاکم لیبرال دمکراتیک اعلام کردند که نشان‌دهنده یک درصد کاهش نسبت به نظرسنجی پیشین این شبکه تلویزیونی در ماه گذشته میلادی (مارس )است .
تنها مسئله ای که امیدواری فوکودا و همراهانش را افزایش داده است،ناکارآمدی حزب مخالف دموکراتیک در ژاپن است.بر این اساس میزان اندکی از مردم ژاپن از حزب دمکراتیک ، بزرگترین حزب مخالف دولت ژاپن حمایت می‌کنند که این میزان نشان‌دهنده پنج درصد کاهش نسبت به نظرسنجی پیشین است . میزان پاسخ دهندگانی که گفته‌اند از هیچ حزبی در این کشور حمایت نمی کنند نیز نسبت به قبل ۵ درصد افزایش یافته است که نشاندهنده نارضایتی مردم توکیو و دیگر شهرهای ژاپن از دو حزب اصلی این کشور است.
از سوی دیگر،در مسائل سیاست خارجی ژاپن نیز فوکودا با مسائلی روبه روست که حل آنها در گروی درایت و تدبیر کامل حزب حاکم است.یکی از این مسائل نحوه برقراری روابط با کشورهایی مانند روسیه و چین است.لازم به ذکر است که ژاپن از جمله کشورهاییست که میان جلب رضایت آمریکا و دفع تهدیدات روسیه سرگردان مانده است.در حالیکه ژاپن اطمینان داده همکاری نزدیک با آمریکا در زمینه سیستم دفاع ضد موشکی، تهدیدی برای امنیت روسیه نیست، مسکو تلاش می‌کند نظر توکیو را به سمت ایجاد چنین سیستم مشترکی با همکاری آمریکا، اروپا، روسیه و ژاپن جلب نماید.
ژاپن اطمینان داده است که همکاری نزدیک این کشور با ایالات متحده آمریکا در زمینه سیستم دفاع ضد موشکی تهدیدی برای امنیت روسیه در پی نخواهد داشت. در ژاپن نگران تهدیدات موشکی از جانب چین و کره شمالی هستند و راه حل این مسئله را در ایجاد سیستم دفاع ضد موشکی مشترک به همراه آمریکا می بیند. ماساهیکو کومورا، وزیر خارجه ژاپن در مسکو تاکید کرد، در زمان اخذ تصمیات سیاسی، توکیو همواره نگرانی‌ها و منافع سایر کشورها را در نظر می گیرد.
اخیرا سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه پیرامون این مسئله با همتای ژاپنی خود گفتگو کردند. این نخستین بار نیست که روسیه تلاش می‌کند تا با طرف ژاپنی گفتگوی سازنده ای پیرامون سیستم دفاع ضد موشکی داشته باشد.
سرگئی لاوروف اولویت‌های روسیه را برای همتای ژاپنی خود تشریح کرده است:
«ما کمافی السابق معتقدیم که بهترین راه برای خنثی ساختن تهدیدات گسترش موشکی، ایجاد یک سیستم دفاع ضد موشکی مشترک با همکاری آمریکا، اروپا، روسیه و ژاپن و البته سایر کشورهای علاقه مند به این مسئله است.»
به نظر می رسد که توکیو نیز حاضر به سازش در این خصوص باشد. از هم اکنون اعلام شده است که همکاری با واشنگتن به منزله آن نیست که ژاپن قصد دارد سیستم دفاع ضد موشکی ملی خود را با سپر ضد موشکی جهانی آمریکا یکی سازد. البته تصمیم گیری قطعی در این رابطه به احتمال زیاد به تابستان امسال و نشست سران گروه هشت موکول خواهد شد. در عین حال دو کشور روسیه و ژاپن همچنان در خصوص جزایر کوریل با یکدیگر اختلاف دارند. توکیو بر تغییر ناپذیری مواضع خویش در این رابطه اصرار دارد و قصد دارد این مسئله را در زمان سفر دیمیتری میدویدیف، رئیس جمهوری جدید روسیه به توکیو در تابستان امسال به منظور شرکت در نشست سران گروه هشت، مطرح سازد. این مسئله از آن جهت برای توکیو اهمیت دارد که بخاطر روشن نشدن وضعیت این جزایر از سال۱۹۵۶ تاکنون، قادر به امضای پیمان صلح با روسیه نیست. دقیقا به همین دلیل ترجیح می دهد تا با مسکو به بازی دیپلماتیک بپردازد. هرچند فعلا درصدد توسعه مشارکت خود با آمریکاست که البته این موضع گیری مورد پسند روسیه قرار ندارد.
در نهایت اینکه دولت فوکودا باید روابط سیاست خارجی توکیو و دیگر کشورهای خاوردور و جهان را بر اساس معیارهایی واقع بینانه ترسیم نماید.مسلما تازمانی که ایالات متحده آمریکا حکم تعیین کننده خط مشی سیاسی ژاپن را داشته باشد این مسئله امکانپذیر نخواهد بود.

سعید سبحانی

منبع : روزنامه رسالت