جنگ خلیج فارس و پایان رکود اقتصاد آمریکا در زمان جورج بوش پدر

در بررسی تاریخچه رکود اقتصادی آمریکا به سال ۱۹۹۰ میلادی می رسیم. در جولای سال ۱۹۹۰ میلادی اقتصاد آمریکا برای چندمین بار وارد رکود شد و این رکود تا ماه مارس سال ۱۹۹۱ میلادی ادامه یافت.
طبق آمارهای اقتصادی موجود در آن دوران بازار سهام سقوط کرد و نرخ رشد اقتصادی کاهش یافت. گفته می شود نرخ رشد اقتصادی این کشور در سال ۱۹۹۰ میلادی کمترین نرخ رشد بعد از جریان رکود بزرگ اقتصادی این کشور بود.
در این بازه زمانی بیشتر از ۹/۱ میلیون فرصت شغلی در آمریکا از بین رفت و نرخ بیکاری به بیشتر از ۸ درصد رسید. بالا رفتن شمار بیکاران در کنار کاهش فرصتهای شغلی اقتصاد آمریکا را برای چندمین بار ملتهب کرد.
تحلیل گران بازارهای مالی بر این باورند که رکود اقتصادی آمریکا در اوایل دهه ۱۹۹۰ میلادی می توانست وضعیتی مشابه رکود بزرگ اقتصادی آمریکا در سال ۱۹۳۰ میلادی ایجاد کند اما رشد هزینه های مصرفی دولت آمریکا مانع از وخامت بیشتر وضعیت اقتصادی آمریکا در آن سالها شد.
در سال ۱۹۳۰ میلادی هزینه های مصرفی دولت معادل ۳ درصد از تولید ناخالص ملی این کشور بود در حالیکه در سال ۱۹۹۰ میلادی مجموع هزینه های مصرفی دولت آمریکا از ۲۵ درصد تولید ناخالص ملی این سرزمین هم بیشتر بود و به اقتصاد کمک کرد تا وارد رکودی به بزرگی و آسیب رسانی رکود دهه ۱۹۳۰ نشود.
در مورد دلایل رکود اقتصادی دهه ۱۹۹۰ میلادی تردیدهای زیادی وجود دارد. برخی دلیل این رکود را افزایش تولیدات صنعتی بیشتر از ظرفیت کارخانه ها می دانند که سبب شد تا ارزش دارایی های بسیاری از صنایع تنزل یابد.
برخی دیگر کاهش سطح مصرف را عامل ایجاد کننده این بحران می دانند که به دلیل رشد قیمت نفت و فراورده های نفتی و یا کاهش نرخ رشد جمعیت در ایالات متحده آمریکا ایجاد شد. دیگر تحلیل گران بازارهای مالی و اقتصادی رشد فن آوریهای صنعتی و مالی را عامل ایجاد کننده بحران اقتصادی آمریکا در دهه ۱۹۹۰ میلادی می دانند.
آنها برای تایید نظریه خود به ساخت کارتهای اعتباری الکترونیکی و استفاده گسترده از آنها در آمریکا اشاره کردند و گفتند که ایجاد این کارتها و استفاده از آن سبب شد تا مصرف کنندگان آمریکایی برای خریدهای خود پرداخت انجام ندهند و بدهی های اشخاص بیشتر شود.
رشد بدهی های خریداران به تولید کنندگان فشار زیادی وارد کرد و سبب شد تا آنها توان کافی برای تامین نیازهای تولیدی خود را نداشته باشند. کمبود اعتبار برای تولید کنندگان سبب تشدید مشکلات اقتصادی شد و از سرعت فعالیتهای اقتصادی کاست.
گزارشهای ارائه شده توسط دولت آمریکا در سالهای آغازین دهه ۱۹۹۰ میلادی نشان می دهد که در این سالها علاوه بر سقوط بازار سهام و بازار اوراق قرضه دولتی تولید ناخالص داخلی آمریکا ۲۵ درصد کاهش یافت و نظام بانکی بسیار ضعیف شد.
● جنگ خلیج فارس
این بار نیز در دوران رکود اقتصادی آمریکا جنگی دیگر در گرفت که به زعم بسیاری از تحلیل گران اقتصادی و مالی راهی برای حل مشکلات اقتصادی این کشور بود. البته در این سالها دولت آمریکا به ریاست جمهوری جورج بوش پدر از سیاستهای اقتصادی هم بهره گرفت که از جمله آنها می توان کاهش نرخ مالیات برای ایجاد انگیزه کار و تلاش در مردم را نام برد. ولی این سیاستها زمانی اجرا شد که اقتصاد در حال خروج از بحران بود و به روند بازسازی اقتصاد کمک کرد.
در روز دوم اوت سال ۱۹۹۰ میلادی ایالات متحده آمریکا که رهبری نیروهای ائتلاف سازمان ملل متحد را بر عهده داشت وارد جنگی با کشور عراق شد. این جنگ برای حمایت آمریکا از دولت کویت و باز گرداندن سرزمین اشغال شده کویت به حاکمیت امیر کویت بود. طبق آمارهای موجود در این جنگ ۹۵۶ هزار نفر سرباز شرکت کردند که در صورت اضافه کردن شمار فرماندهان و افرادی که در خارج از میدان به ارائه راهکارهای نظامی و هدایت گروهها مشغول بودند به رقمی بیشتر از یک میلیون و ۳۰۰ هزار نفر می رسیم.
گفته می شود در این جنگ ۱۸۲۰ جنگنده حضور داشت که ۱۳۷۶عدد از آنها جنگنده های آمریکایی بودند.
ساخت این جنگنده ها و ارائه آن به سربازان عراقی به معنای راه اندازی کارخانه های در حال رکود و بکارگیری شمار زیادی از بیکاران و ایجاد ارزش افزوده در جریان تولید است. از طرف دیگر در جنگ مورد مطالعه ۳۳۱۸ تانک آمریکایی، ۸ حمل کننده هواپیما، ۲کشتی جنگی ، ۲۰ تخریب کننده و ۵ زیر دریایی نیز مورد استفاده قرار گرفت که همگی ساخت کشور آمریکا بود.
پژوهش ها نشان می دهد این دومین جنگ بعد از جنگ جهانی بود که نیروهای آمریکایی مستقیم در آن حضور داشتند. اولین جنگ، جنگ ویتنام بود که در جریان رکود تورمی سال ۱۹۷۰ میلادی اتفاق افتاد و دومین جنگ نیز جنگ خلیج فارس بود که اوایل دهه ۱۹۹۰ میلادی در کشورهای حاشیه خلیج فارس اتفاق افتاد.
پیش از وارد شدن نیروهای ائتلاف در جنگ، عراق به کشور کویت حمله کرد و نیروهای این سرزمین وارد خاک کویت شدند. هم زمان با این حمله برخی از کشورهای عضو سازمان ملل متحد عراق را تحریم اقتصادی کردند ولی این تحریم نتواسنت مانع از پیشروی عراق در خاک کویت شود. به همین دلیل نیروهای ائتلاف به رهبری ایالات متحده آمریکا وارد این جنگ شدند و به کویت کمک کردند تا حاکمیت خود را باز پس بگیرد.
با ورود نیروهای ائتلاف به جنگ، اوائل ماه ژانویه سال ۱۹۹۱میلادی نیروهای عراقی از خاک کویت خارج شدند. متحدان اصلی آمریکا در جنگ خلیج فارس کشورهای انگلیس، فرانسه، کانادا و نروژ بودند که توانستند با همکاری یکدیگر کویت را تا ۲۸ فوریه سال ۱۹۹۱ میلادی به سران این کشور بازگردانند و از نیروهای خارجی تخلیه کنند.

نویسنده : مونا مشهدی رجبی

منبع : دیپلماسی ایرانی