پاکستان همچنان در جنجال و تنش

پاکستان پس از استعفای پرویز مشرف با اوج گیری تنش های سیاسی ، ائتلاف ها و اختلاف های داخلی مواجه شده و اکنون در آستانه برگزاری انتخابات ریاست جمهوری، دورانی پر تلاطم را سپری می کند.
تحولات اخیر پاکستان و تاثیر این تحولات در روابط ایران و این کشور همسایه ، موضوع مورد بررسی دیپلماسی ایرانی قرار گرفت. در گفت و گو با میر محمود موسوی، سفیر اسبق جمهوری اسلامی ایران در اسلام آباد، تحولات انتخابات ریاست جمهوری آتی پاکستان و اوضاع اخیر این کشور ، به بحث گذاشته شده است.
▪ استعفای پرویز مشرف از ریاست جمهوری پاکستان، چه تاثیری بر تحولات سیاسی درون این کشور گذاشت؟
ـ خروج آقای مشرف از صحنه سیاسی پاکستان نه تنها مشکلات این کشور را کاهش نداد بلکه مشکلات جدیدتری نیز جایگزین کرد، وی از سوی ارتش نمایندگی می کرد و باعث اتحاد دو حزب مردم و مسلم لیگ با یکدیگر شده بود. اما با خروج مشرف از صحنه سیاسی پاکستان، این دو جریان در مقابل یکدیگر قرار گرفتند و ائتلاف موقت آنها شکسته و به دو جریان رقیب تبدیل شدند.
البته این رقابت، سابقه دار است، در دهه نود میلادی حزب مردم و مسلم لیگ، چندین بار جایگزین یکدیگر در دفتر نخست وزیری شدند. رقابت آنها به این مسئله محدود نشد و پرونده سازی هایی نیز در مجموعه فعالیت های هریک از دو حزب مذکور علیه چهره های دیگری، مشهود است و این موارد زمینه نامطلوبی را در ادامه همکاری دو حزب، فراهم آورد. لذا انتظار می رود که مشکلات پاکستان ادامه داشته باشد.
از سوی دیگر خروج مشرف سوال دیگری را مطرح می کند، اینکه در طول ریاست جمهوری هشت ساله وی( پس از ۱۱ سپتامبر)، مشرف به‌عنوان متحد امریکا بروی مسئله مهم تروریسم کار کرد؛ حال موتلف اصلی امریکا چه کسی خواهد بود؟ پاسخ این است که از پیش امریکا تمهیدات لازم را فراهم کرده و با ارتش پاکستان در تماس است.
طبق گزارشی که سایت پنتاگون پنجشنبه گذشته منتشر کرد، نشست محرمانه ای با حضور ژنرال های درجه یک امریکا و پاکستان بروی ناو هواپیما بر آبراهام لینکون برگزار شد که طی آن بسیاری از مسائل فی مابین مورد بررسی قرار گرفت، البته غیر از خبر این ملاقات، اخبار دیگری منتشر نشد اما همین مسئله نشان از آن دارد که خارج از صحنه سیاسی، در صحنه نظامی، تعامل دو طرف سیر خود را خواهد داشت. اما در مورد تعیین قوت و ضعف این تعامل شاید مقداری نیاز به زمان باشد.
▪ آیا زرداری شانس اول پاکستان در انتخابات ریاست جمهوری است؟
ـ در حال حاضر میان سه کاندیدای اصلی که در صحنه انتخابات پاکستان مطرح هستند، آقای زرداری بیشترین شانس را دارد. بر اساس آمار و ارقام رسانه های پاکستان، گفته می شود که از ۷۰۲ رای که مجموع آرا خواهد بود، زرداری ۴۰۰ رای را آماده کرده است، در انتخابات ریاست جمهوری پاکستان برای کسب رای اکثریت( ۵۰ درصد بعلاوه یک) حداقل به ۳۵۲ رای از مجموع ۷۰۲ رأی نمایندگان مجامع این کشور نیاز است.
احتمالات دیگر را نیز نباید نادیده گرفت، دو نامزد دیگر مطرح در انتخابات یکی" قاضی سعیدالزمان صدیقی" کاندید حزب مسلم لیگ آقای نواز شریف و دیگری "سید مشاهد حسین" کاندید حزب مسلم لیگ قائد اعظم هستند. به نظر می رسد آرا به همین ترتیب باشد و رای اول متعلق به زرداری و رای دوم مربوط به نواز شریف باشد . البته به این شرط که هر سه تا زمان انتخابات در صحنه باقی بمانند چراکه شایعات دیگری نیز وجود دارد.
احتمال دارد این سه نامزد توافقاتی با یکدیگر داشته باشند و یا اینکه یکی از صحنه رقابت کناره گیری کند، ضمن آنکه ممکن است در ۲۴ ساعت آخر، آقای زرداری کنار کشیده و خواهر وی، خانم فریال تالپور که برای انتخابات ثبت نام کرده، جزء نامزدهای بوده و به‌عنوان نامزد سایه نیز از وی نام برده می شود، جایگزین او شود چراکه حدود یک ماه پیش( قبل از استعفای پرویز مشرف) زرداری در یک اظهار نظری به این نکته اشاره کرده بود که بهتر است رئیس جمهور آینده پاکستان یک زن باشد.
در جمع بندی کلی، در حال حاضر آقای زرداری بر دو کاندیدای اصلی دیگر، برتری دارد.
▪ نقش نواز شریف در موازنه قدرت پاکستان را چگونه ارزیابی می کنید؟
ـ بستگی به شرایط آتی دارد. مسائل مورد نزاع یکی بازگشت قضات است که تعدادی بازگشتند اما اصلی ترین آنها که رئیس سابق دیوان عالی پاکستان بود، هنوز بازنگشته است و این یکی از درخواست های نواز شریف است، مسئله دیگر اختیارات رئیس جمهور است. در دهه ۸۰ میلادی ژنرال ضیاء الحق با اصلاحی بر قانون اساسی، اختیار انحلال مجلس و دولت را به ریاست جمهوری منتقل کرد، مشابه این عمل بعدها از سوی پرویز مشرف نیز صورت گرفت ، طی ماه های گذشته لغو چنین اختیاری مورد بحث بوده و بعنوان خواسته مشترک دو حزب مردم و مسلم لیگ نواز شریف و یکی از موارد اختلاف آنها، مطرح است.
به نظر می رسد از زمانی که پرویز مشرف از دور خارج شد، حزب مردم تمایل کمتری به لغو این اصلاعیه دارد، گرچه زرداری گفت که در این مورد بلافاصله بعد از انتخابات، بررسی های لازم انجام خواهد شد. اما حزب مسلم لیگ نسبت به این مسئله مشکوک است که اختیار انحلال دولت و مجلس و تجدید انتخابات در دست رئیس جمهور باقی بماند و قدرت در پارلمان نباشد و این، مورد اختلاف دو حزب مردم و مسلم لیگ است.
جدای از مسائل فوق، برخورد با جریانات شمال پاکستان، چگونگی رفتار با امریکا و اتحاد با این کشور در مسئله تروریسم و برخورد با جریانات اسلامی از دیگر موضوعاتی است که دیدگاه دو حزب مردم و مسلم لیگ نسبت به انها متفاوت است.
▪ آیا روابط تهران و اسلام آباد در پی تحولات سیاسی - داخلی پاکستان و به‌ویژه پس از آغاز بکار رئیس جمهور جدید در این کشور دچار تحول خواهد شد؟
ـ تصور نمی کنم که این تحولات بروی رابطه خوب ایران و پاکستان، تاثیر گذار باشد چراکه ایران با هر دو حزب مردم و مسلم لیگ همواره همکاری مثبت داشته و تحولات اخیر را مربوط به مسائل داخلی پاکستان می داند.
اما مسئله ای خارج از این چهارچوب مطرح است که به‌تدریج ممکن است به مشکل تبدیل شود و آن وضعیتی است که در مناطق شمالی پاکستان در جریان است. در طول یک ماه گذشته در منطقه کروم اجنسی که منطقه ای شیعه نشین است، کشته های زیادی از شیعیان گرفته و حملات زیادی به آنها شده است. حتی اخیرا در دیر اسماعیل خان، یک بیمارستان شیعیان توسط نیروهای افراطی منفجر شده و ماه هاست که راه شهر پاراچنار که شیعه نشین و مرکز کروم اجنسی است، مسدود شده است.
برخی محافل سیاسی، دینی و علمی ایران از این اتفاقات و عدم اقدام جدی از سوی دولتمردان پاکستان نسبت به این حوادث، بشدت ناراحت هستند و این امر می تواند در صورت ادامه، بروی روابط دو کشور تاثیر گذار باشد. امیدواریم هرچه سریعتر دولت پاکستان نسبت به این حوادث عکس العمل نشان دهد.

گفتگو از :مینا علی اسلام

منبع : دیپلماسی ایرانی