خانه را مدرسه نکنیم

محمد برو توی اتاقت. پروین صدای تلویزیون را کم کن. این هفته جایی میهمانی نمی رویم. مگر به تو نگفتم برو توی اتاقت ایام امتحانات بچه هاست و در خانه ها شرایط فوق العاده برقرار است. بعضی پدر و مادرها اینقدر بی تفاوت و بی خبر از اوضاع بچه ها هستند که نمی دانند در مدرسه فرزندشان چه می گذرد و بعضی دیگر اینقدر قضیه را سخت گرفته اند انگار که نمره هرکدام از امتحانات قرار است در اضافه حقوق این ماه از درآمد خانواده لحاظ شود!
● ارزش نمره
نخستین چیزی که باید باور کنیم این است که امتحان و نمره تنها ابزاری است برای تقویت انگیزه مطالعه که برای کوچک و بزرگ و دبستانی و دانشگاهی ثمربخش بوده است.
اما همیشه نمره ریاضی و ادبیات و شیمی و علوم معرف واقعی اطلاعات علمی و سطح هوشی ما نیستند و به مراتب نشان دهنده میزان ارزشمندی شخصیتی و توانایی ها و استعدادهای گوناگون ما نخواهند بود.
● بی توجهی مخرب است
رها کردن فرزندان و بی توجهی به موفقیت ها و تلاش آنان می تواند انگیزه شان را تضعیف کند. همان طور که همراه بودن با برنامه های مدرسه و توجه و تقدیر از نمرات خوب و سپس پرسیدن از علت ضعف در بعضی نمرات دیگر می تواند در ایجاد روند بهتر مؤثر باشد.
● فشار و حساسیت مخرب تر است
گاه بسیار تلاش می کنیم اما دریغا که تلاش ما نتیجه عکس می دهد. فرزندان اگر احساس کنند که تحت فشار هستند در برابر یادگیری مقاومت می کنند. تأکید برای بیرون نیامدن از اتاق، ایجاد فشار و لجبازی می کند.
اصرار برای نمره ۲۰ و حساسیت نشان دادن روی نمره ها هم فشار دیگری است که فقط او را حساس، عصبانی و یا مضطرب می سازد. از همه بدتر تکرار کلماتی مثل بخوان، بخوان فرد را در حالت بیزاری و مقاومت قرار می دهد.
● توانایی را تحسین کنیم
انسان ها مادامی که احساس توانمندی و تأیید می کنند برای رساندن خود به نتایج بهتر تلاش می کنند و هیچ چیزی جای این انگیزه قدرتمند درونی را نمی گیرد.
پس فقط کافی است که جلوی حرکت این انگیزه قوی را نگیریم و با توصیه های نابجا خود تنظیمی فرد را که بسیار به حالش سودمند است به دیگر تنظیمی و تلاش به خاطر این و آن که فرد را به سستی می کشاند تبدیل نکنیم.
حد تلاش فردی در یک درس نمره ۱۷ و حد دیگری ۱۵ است، مهم تلاشی است که فرد برای موفقیت خود انجام می دهد. اگر می خواهیم کمکی کرده باشیم گاهی بدون تکرار مکرر توانایی و تلاش فرزند را تحسین کنیم و به او بگوییم که ارزش و شأن انسانی و روح الهی او با هیچ نمره ای محدود نمی شود و محبتی که ما به او داریم در هر حالتی وصف ناشدنی است. این نوع نگاه به موضوع از ایجاد هرگونه اضطراب و مقاومت ناصحیح پیشگیری می کند.
● کمک در برنامه ریزی صحیح
آنها به احساس موفقیت و توانایی احتیاج دارند اما ممکن است راه موفق شدن را ندانند.
برای استفاده بهینه از وقت بهتر است که در ایام امتحانات استفاده از تلویزیون را با هماهنگی و موافقت خود بچه ها به حداقل برسانیم و محیط آرام تر و ساکت تری را برایشان فراهم کنیم.
رفت وآمدهای خانوادگی را در این مدت تا حد امکان کم کنیم و از ایجاد جو تشنج روانی و نزاع و درگیری به هر نحوی جلوگیری کنیم.
به او یاد بدهیم که برای آرام سازی ذهنی از پرداختن به افکار نگران کننده و غرق شدن در افکار مزاحم بر داشتن تمرکز تمرین کند و اگر کاری هست که انجام آن ذهنش را درگیر کرده ابتدا به انجام آن اقدام کند و یا روی برگه ای تمام مشغله های ذهنی را نوشته و سپس با خیال راحت به مطالعه عمیق بپردازید.
● ساعتی مطالعه فعال
یک ساعت مطالعه فعال و عمیق بهتر از ساعت ها نشستن و درجا زدن است. برای داشتن مطالعه فعال باید ابتدا صفحاتی از درس را بخوانیم و سپس از خود سؤال کنیم که این قسمت حاوی چه نکاتی بود. یعنی ما از خودمان امتحان می گیریم و به خودمان تمرین می دهیم.
بعضی مطالب را با صدای بلندتر تکرار می کنیم، بعضی را می نویسیم و برای بعضی شعر و عبارتی را طراحی می کنیم که ربطی را بین آنها برقرار کند.
مسئله های حل شده را دوباره حل می کنیم و با جواب قبلی مقایسه می کنیم و برای طراحی مسئله های مشابه اعداد و شرایط را عوض می کنیم.
● فرصتی برای استراحت و عمق بخشی
هر وقت احساس خستگی و پر شدن ذهنی داشتیم وقت آن است که با پرداختن به کاری دیگر به عمق بخشیدن به حافظه و ایجاد فضای جدید کمک کنیم. استفاده از طبیعت، انس ورزی با افراد خانواده، چند قدم راه رفتن، بستن چشم ها و نفس کشیدن های عمیق و آرام، خوردن میوه، عسل، مویز و خوراکی های کم کالری و مقوی حافظه، انجام برنامه های لازم شخصی، کمک در کارهای خانه و خانواده و پرداختن به نیایش و عبادت می توانند از بهترین انواع آمادگی ذهنی باشند.
پس از یک مقدار جابه جا شدن بدنی و آماده شدن دوباره به ادامه مطالعه در همان حوزه درسی یا دروس دیگر می پردازیم.

مریم ادیب

منبع : روزنامه ایران